SINISTER – Onheilspellende ‘suspence’ door Joncquil

Het zou mij niet verbazen wanneer Joncquil linkshandig is. Dat lijkt me in ieder geval passend bij de kleine suggestieve schilderijen die hij maakt. Zijn werk heeft overduidelijk een handschrift, maar kun je aan dat handschrift zien of het rechtshandig of linkshandig is? Handig is het in ieder geval. Er is jarenlang aan dit handschrift gewerkt.

Ik wist het niet voordat ik aan deze tekst begon, maar linkshandigheid staat in verband met het begrip sinister. Links komt van ‘slinks’ en daarmee van luguber en onheilspellend. De ‘slinkse wijze’ is de afwijkende vorm van het reguliere ‘rechts’, dat de goede kant was, en weer in verband staat met ‘recht’. Links is eigenaardig. Verdacht. De taferelen die Joncquil op zijn doeken tevoorschijn tovert, zijn zonder uitzondering verdachte situaties. Bevreemdend, suggestief, verhalend, en bevroren in de tijd. Of verstijfd, dat een meer psychologische lading heeft. We weten nooit precies wat er is gebeurd, of wat er nog staat te gebeuren.

Mensen met wie wij onze zouden kunnen identificeren ontbreken, ze zijn verdwenen, dieren hebben hun plaats ingenomen. Er zijn soms wel stoffelijke resten of overschotten van mensen te zien. Soms letterlijk in de vorm van skeletten of andere niet levende lichamen zoals vogelverschrikkers met twee benen. Maar vaker in de vorm van alledaagse objecten. Een achtergebleven hoed, lege stoelen en tafels, al dan niet opgestapeld omdat de eventuele bijeenkomst al voorbij lijkt te zijn. En er verschijnen regelmatig Ku Klux Klan achtige maskers waarvan het ook niet duidelijk is of er een levend persoon in schuil gaat of ging. We zien voornamelijk lege holle vlekken op de plekken waar je ogen zou kunnen verwachten. Bij de dieren lichten de ogen juist op. Het is vrijwel altijd nacht in de schilderijen van Joncquil, maar de scènes baden in het licht van de volle maan. Daarmee hangt er ook een zweem van romantiek om het werk. Maar deze wordt weer teniet gedaan door het toevoegen van nuchtere titels en visuele grappen die afkomstig lijken uit de wereld van het circus en de slapstick. De vele vogels kunnen ook afkomstig zijn  uit de beroemde film van Hitchcock.

Grappig wordt het niet. Dat wil zeggen dat een harde schaterlach uitblijft, maar een sinistere glimlach zou weer wel kunnen. Maar waarom? Wat valt er dan te lachen? De figuren op de schilderijen doen niets en lijken, net als wij, ook in afwachting op wat komen gaat. Elk schilderij is een nieuwe scène met hetzelfde bevroren resultaat. De schilderijen kunnen samen een verhaal vormen. Het oeuvre van Joncquil is als een soort menukaart. Je kunt er enkele werken uitkiezen en deze bij elkaar plaatsen. Zo stelt hij zelf ook zijn tentoonstellingen samen. Gecombineerd met meer sculpturale objecten vormen ze een afgewogen installatie waarin opnieuw de titel een suggestieve hoofdrol speelt. Met de keuze van een onbeperkt aantal gangen tussen aperitief en dessert moeten we zelf maar bepalen hoe het afloopt. Maar beter is dat wij niet weten hoe het eindigt. Het moment voordat wij wisten dat we van elkaar meer te weten zouden komen dan we zouden moeten. (Deja Vu). Linke soep. Ga niet terug naar ‘normaal’. Er is geen vaccin dat ons zal redden. Het lot bepaalt de toekomst.

Beeldmateriaal courtesy © Joncquil