Dutch Mechanisms – een nieuw monument van Folkert de Jong in en over Alkmaar
Onder de noemer ‘Nieuw Licht’ worden in de Grote Kerk in Alkmaar kunstenaars gevraagd om te reflecteren op de geschiedenis en op de kerk. Voor deze derde editie werd de in Alkmaar geboren Folkert de Jong uitgenodigd. In zijn tentoonstelling gaat de kunstenaar vrijuit in op de opstand tegen de Spaanse overheersing en Alkmaars Ontzet dat haar hoogtepunt kent in 1573. Lang genoeg geleden om de geschiedenis een eigen subjectieve draai te geven.
De Jong houdt van geschiedenis, maar niet als deze bestaat uit een chronologische opsomming van feitelijke gebeurtenissen. Nee, geschiedenis is een zaak van verbeelding. Dat niet iedereen over evenveel verbeelding beschikt, wordt meteen duidelijk wanneer we een blik werpen op het gastenboek dat in de kerk ligt. Ik ga er maar van uit dat Nicolette doelt op de Jip en Janneke placemats die in de kerk/museumwinkel worden verkocht.
Het werk van Folkert de Jong sluit nauw aan op het interieur en de geschiedenis van de kerk hoewel sommige eigentijdse onderdelen zoals een Porsche uit piepschuim en het gebruik van teksten in vrolijke neonkleuren en theatrale lichteffecten ook een contrast vormen met de gewijde plek. Inhoudelijk blijft de kunstenaar dichter bij huis. De Jong heeft afdrukken gemaakt van verschillende grafstenen die in de kerk te vinden zijn. En in de sculpturen die hij er vervolgens mee heeft gemaakt, gunt hij de bezoekers een inkijkje naar binnen door de onderliggende graven er in zijn karakteristieke sculpturale collages bij te fantaseren. Willem van Oranje en andere hoofdrolspelers liggen in hun graf met koptelefoons op te luisteren naar het laatste nieuws.
Met het opschrift ‘(NOT) MY WAR’ verbindt De Jong zijn hervertelling met het huidige oorlogshandelingen in Oekraïne. En dan is er nog de Porsche cabriolet die hier als strijdwagen fungeert in een vrolijke optocht die wellicht de afgang verbeeld. Want winnaars bestaan niet in tijden van oorlog en geweld. Net zo min als helden. Uiteindelijk zijn we natuurlijk slechts een verzameling stumperds, in elkaar geknutseld uit plakken styrofoam en bij elkaar gehouden door nog nadruipend polyurethaanschuim. Ik ben benieuwd hoe houdbaar dit sculpturale monument, dat uit verschillende beeldengroepen bestaat, zal zijn. Uit het begeleidende videoportret maak ik op dat De Jonge hoopt dat het werk een blijvende plek in de geschiedschrijving zal krijgen. Wellicht is dit mogelijk, maar alleej wanneer een museum de rol van de kerk over zal nemen. Want volgend jaar zal in de Grote Kerk weer een andere kunstenaar worden getoond.
Dutch Mechanisms van Folkert de Jong is nog te zien tot en met 6 september 2023 in de Grote Kerk Alkmaar.