Mars der Beschaving
Het was al laat, ik denk dat het ongeveer één uur s’ middags was. Het was prachtig weer, warm en zonnig. De afgelopen nacht hebben we met een handjevol mensen een nachtprogramma georganiseerd in de Supermarkt op de Grote Markt in Den Haag: als een soort nachtbrug van de Mars naar de demonstratie. In de ochtend kreeg ik nog een SMS met dank aan het A-team van de initiatiefnemer Olof van Winden. Op het malieveld is de demonstratie al begonnen. Ik wist niet zo goed wat te doen. Demonstreren op het malieveld voelt als een bezoek aan de dierentuin. Maar dan niet als bezoeker, maar als een ijsbeer die naar zijn werk gaat. Daarom besloot ik het volgende te doen. Ik had een plan en vandaag moest dat dan maar eens tot uiting komen en zette koers richting Artifac, de plaatselijke ‘kunstbenodigdhedenwinkel’. Thuis had ik al een A4-tje geprint met de text Entartete Politik. Een sjabloon was het plan en een oranje spuitbus, zonder verdere intenties.
Entartete Politik refereert naar een beruchte tentoonstelling die de NSDAP in 1937 inzette als propagandamiddel om daarmee de vermeende ontsporing van de moderne, vooral van de avant-garde kunst aan te geven. De connotatie lijkt een beetje plat, maar de tekst Entartete Politik had zich al een tijdje in mijn systeem genesteld. Oranje lijkt mischien wat plat, maar ook daar schuilen een paar interessante motieven achter. De PVV had niet zo lang geleden twee grote oranje-wit-blauwe vlaggen in het kantoor op het binnenhof hangen. Hier schuilt een pijnlijke historie achter. De prinsenvlag werd oorspronkelijk gevoerd door de Orangisten tijdens de Tachtigjarige Oorlog. In de jaren ‘30 van de twintigste eeuw was er enige discussie over de herwaardering van de prinsenvlag, maar alleen de aanhangers van de NSB kozen radicaal voor het oranje-blanje-bleu van de prinsenvlag. Koningin Wilhelmina ondertekende in 1937 – als signaal in de richting van de NSB – een Koninklijk Besluit waarmee de kleuren rood-wit-blauw werden vastgelegd als de kleuren van de Nederlandse vlag.
Bij ‘Artifac’ haalde ik dus een resterend stuk karton uit de snijbak, sneed de tekst er uit en rekende een oranje spuitbus af. De expeditie zette zich voort richting het Binnenhof. Ik had geen idee hoe de demonstratie zich onwikkeld had en eenmaal bij het Binnenhof beland (aan de buitenhofzijde) werd ik staande gehouden door de ME. ‘Wat komt u hier doen,’ vroeg de vrouwelijke van de twee agenten. Erg slim leek het me niet om te zeggen dat ik onder weg was naar het Malieveld, dus ik zei dat ik onderweg was naar café Schlemmer: bij het Plein aan de andere zijde van het Binnenhof. ‘Wat heb je in je tas zitten’, werd me gevraagd. De spuitbus en het sjabloon negerend haalde ik een pak sap uit m’n tas en zei dat iets te drinken wel geriefelijk was op een warme dag als deze. Ik mocht doorfietsen. Aan de Plein-zijde van het binnenhof voor het Mauritshuis werd de doorgang weer gecontroleerd door ME. Een echtpaar op leeftijd werd door de ME gesommeerd de ronde zwarte stickertjes met het witte kruis (van de Mars der Beschaving) van hun kleding te verwijderen en af te geven, anders werd hen de toegang tot het Binnenhof geweigerd. Ik was echt met stomheid geslagen! Dit deed me wel erg denken aan iets met sterretjes uit de recente geschiedenis. Ik hief mij in het harnas van het media-tijdperk en trok mijn camera uit m’n tas.
Record…
‘Ik denk het…’
Ik zet koers richting het Malieveld. Tussen het demonstrerende publiek vraag ik me af wat ik eigenlijk van plan ben met die spuitbus en het sjabloon. Ramsey Nasr begint z’n speech en de menigte is één luisterend oor. Ik probeer de atmosfeer in me op te nemen. In de menigte staan veel mensen met protestborden en ik besluit deze mensen te vragen of ik de tekst Entartete Politik op hun protestbord mag sjabloneren. Woorden zijn overbodig. Een blik in de ogen en een aanbiedend gebaar met de spuitbus en het sjabloon richting protestbord blijken voldoende te zijn. Sommige mensen zeggen uit naïviteit gewoon ja, sommige zie je even denken, en er zijn mensen die weigeren, terwijl Ramsey Nasr een aantal verwijzingen naar discriminerend gedrag maakt. M’n handen druipen van de verf en het sjabloon is bijna dichtgespoten.
http://www.ramseynasr.nl/web/DDVpagina/Toespraak-bij-de-Mars-der-Beschaving.htm
De toespraak van Ramsey Nasr is voorbij. Hij heeft indruk gemaakt. De demonstratie wordt hiermee beëindigd en de menigte vloeit van het malieveld, maar de entree naar de binnenstad wordt belemmerd door peletons ME. Ik loop met een vriend die naar Utrecht moet richting CS. Het blijkt toch dat een groot aantal mensen die zich richting het Binnenhof bewegen en ik sluit me daar bij aan. Na een aantal versperringen ontweken te hebben, parkeer ik mijn fiets op het Plein. Er heeft zich een aanzienlijk aantal betogers verzameld op de plek waar ik even daarvoor nog het interview had met de brigadier (zie video link).
Om voor mij onduidelijke redenen verplaatst de menigte zich richting Nieuws-Poort. Ik wurm mezelf door de menigte die hier blijkt te stagneren. Aan het einde van de straat wordt de doorgang naar de binnenstad belemmerd door de ME. We zitten klem.
Op de eerste rij, oog in oog met de ME ga ik zitten. De menigte is vreedzaam en er is geen spoor van geweldadigheid. Er worden wat leuzen geroepen, zoiets als ‘Kust’ of ‘Schilderkunst’: vrij onschuldig dus. De ME gaat zich wat dreigender opstellen, ze nemen een schild en een wapenstok in de hand. Er worden nog wat leuzen geroepen zoals ‘Geen geweld’, er vallen lange stiltes, maar de ME wordt offensiever. Vanuit de Nieuwspoort staan een aantal mensen achter de ramen toe te kijken en filmpjes te maken met hun mobieltje. Ik zit vooraan en de onrust begint toe te nemen. Ineens voel ik een wapenstok tussen m’n ribben. Ik rol op m’n zij en probeer het geprik van de ME’er te weren. Achter de linie ME’ers komt een groep politiemensen tevoorschijn met korte broek, sportschoenen en een jack met de tekst POLITIE op de achterkant. Ze trekken leren handschoenen aan. O.K. denk ik bij mezelf. We worden er zo uitgepikt. Sommige mensen om me heen zijn zelfs zo naïef dat ze denken dat deze sportagenten komen om de ME’er die mij staat te mishandelen te registreren. Ik verzoek de jongen die naast me zit om de armen in elkaar te haken, zodat het moeilijker wordt om individuen uit de menigte te pikken. Kort daarop duiken er drie politiemannen op mij. Met gebalde vuist doen ze een aantal pogingen om me in m’n gezicht te slaan.
Ik verslap me en laat me meevoeren. Terwijl ik weg wordt gesleept worden er een aantal intimiderende opmerkingen geplaatst. Achter een arrestatiebus worden mijn bezittingen in beslag genomen. Een man houd mijn armen op m’n rug. Ik word geboeid, er wordt een foto van me gemaakt, ik ben gearresteerd. Als ik in de arrestatiebus zit maak ik kennis met de jongen naast mij. We zitten samen in een hokje. Voor ons is nog een hok, maar we kunnen niet zien wie daar inzitten. Ik hoor m’n naam een aantal keer vallen, maar ik denk in eerste instantie dat ik me het verbeeld. ‘Mike… ben jij daar…? Het blijkt Olof te zijn. Ik grap nog… ‘Zitten we toch nog samen in een A-team busje…’. We worden naar het hoofdbureau gereden. Eén voor één worden we ingechecked, wachten in een mobiele cel…Uiteindelijk wordt dan de verklaring afgenomen door een rechercheur. Alles gaat heel traag. Er is sprake van een aanklacht wegens vernieling i.v.m. de spuitbus. Ik leg de rechercheur uit dat dat alleen mogelijk is als er een demonstrant is die mij aanklaagt wegens vernieling van zijn protestbord. Ik heb namelijk geen enkel ander object beroerd met m’n oranje petrochemische kleurstof. Alsnog willen ze de spuitbus en het sjabloon in beslag nemen. Ik ga uiteindelijk akkoord met de spuitbus, ondanks dat dit op diefstal neerkomt (be an artist…), maar ik weiger om het sjabloon af te staan. Ik onderstreep nog een keer dat ik kunstenaar ben en dat het m’n werk is en dat hij mij dit niet kan afnemen.
Op de stoep buiten de poort van het politiebureau trek ik m’n kraag recht, strek m’n rug, recht m’n schouder en denk even na over de reactie van de brigadier op mijn woordkeuze: ‘Als dit Befehl ist Befehl tijd was geweest, had jij hier nu niet zo vrolijk staan filmen’.
Mit nach nebst naechst samt bei seit von zu zuwider entgegen auser aus.
Mike Rijnierse, 2011