Vliegen, een eeuwige jongensdroom

Waar je normaal gesproken niet teveel naar naambordjes op een tentoonstelling moet proberen te kijken, is het hier juist een aanrader. Je zult de mooiste, soms bijna dichterlijke namen lezen: VlinderVangMachineTank, StarckVliegendeStoel, SpringDuikBoot, GrootWielZeiler, ZonderWielenRacer en Beest van EmmerSchans/ SterAuto. Al deze afzonderlijke uitvindingen vallen onder de naam van de Kosmotroniks (een combinatie van ‘kosmonaut’ en ‘niks’), een reeks die al zo’n 25 jaar uitgebouwd wordt.

De benamingen van de verzonnen apparaten lijken zo volstrekt logisch. Ze herinneren aan de eigen kindertijd, waarin je de meest logische dingen bedacht met de meest logische namen. Dat die grote mensen dat niet altijd begrepen, daar kon je dan met je pet niet bij. Iets van dat jeugdige enthousiasme is blijven hangen bij deze kennelijk niet al te, zo wil het cliché, nuchtere Groninger.

Arlings werken doen enerzijds futuristisch aan, anderzijds lijken ze ook uit een ver verleden. Jules Verne, vooroorlogse Amerikaanse comics, jaren zestig science fiction strips en tekenfilms, blikken speelgoed, de Beatles’ Yellow Submarine… alles lijkt zich hier te vermengen. Je zou er zelfs sporen van de hedendaagse gamecultuur in kunnen zien. Net zo opmerkelijk is dat de apparaten enorm technisch ogen en tegelijkertijd heel houtje-touwtje overkomen. Alles bij elkaar: de vormgeving en uitvoering, de complexe detaillering en de fantasierijke namen geven deze apparaten iets charmants, ontroerends bijna. In een tijd waarin slimme apparaten, zoals sociale zorgrobots, een rol beginnen te spelen in het dagelijkse leven is het interessant een dergelijke tentoonstelling te zien.

De Groninger bouwt zijn objecten zorgvuldig op uit deels gevonden voorwerpen. Zijn Kosmotroniks bestaan grotendeels uit kunststof dat hij, waar nodig, beschilderd. Wanneer je de beeldjes in detail bekijkt, dan ontwaar je allerlei onderdelen, radartjes, een deel van een kruimeldief, moertjes, pennen, kettinkjes en touwtjes, onderdelen van een koffiezetapparaat, flessendopjes, chopsticks, mixers en daarnaast gebruikt hij onderdelen uit de modelbouw. Daar waar zijn liefde voor het werken in miniatuur begon.

Alles is overtuigend, natuurlijk kunnen deze machines rijden, varen en vóóral vliegen! Het meest opvallende en indrukwekkende is misschien wel het maakproces zelf. Bij de ingenieuze en complexe machines verwacht je uitvoerige studietekeningen, maar niets van dat alles. Arling laat de Kosmotroniks uit zijn fantasie en tijdens het proces ontstaan. Gemiddeld doet hij daar zo’n drie a vier maanden over, afhankelijk van de grote van het object kan dit ook uitlopen tot een half jaar.

De Kosmotroniks prikkelen je fantasie, ze verwonderen je en je zou het haast niet durven opschrijven; ze maken je vrolijk! Dat kan natuurlijk niet bij hedendaagse kunst, maar je zou het jezelf eens moeten gunnen.

Bij het verlaten van de presentatie moest ik opeens denken aan oude beelden van luchtvaartpioniers en de tekeningen van Leonardo da Vinci. De mens probeerde al die eeuwen te vliegen, net als de dappere wezentjes van Arling. Pak een borrel in de sociëteit en toost op de Haagse Albert Plesman, die de KLM oprichtte in de Hofstad en begin 1900 de luchtvaartpioniers op renbaan Duindigt leerde kennen. ‘Ik kon mijn gevoelens van enthousiasme nauwelijks beheersen toen ik me op het zelfde moment realiseerde dat daar hoog in de lucht een mens in een machine voortbewoog.’

Harry Arling – Kosmotroniks is tot en met 15 november te zien bij Pulchri Studio in Den Haag