VLUCHTIG – Super Weak – Ton Schuttelaar

Ik ken momenteel geen vluchtiger kunstenaar dan Ton Schuttelaar. Hij houdt er vrijwel geen kunstenaarspraktijk op na en zijn werk manifesteert zich nauwelijks. Het existeert maar het doet geen moeite om onder onze aandacht te komen. Soms zie ik een tijdje helemaal niets meer van zijn werk. Toch bestaat het en er is sprake van een oeuvre. Het is dynamisch. Het verandert voortdurend en bestaat uit niets anders dan de vluchtige registratie van tijdelijke wanordelijke situaties waarin de kunstenaar zelf de hand heeft gehad. We zien sigarettenpakjes, melkpakken, aanstekers, plastic tasjes, lege bierblikjes. Meestal van de goedkoopste merken. Maar ook dat lijkt geen bewuste keus. Uit alles spreekt een zekere onverschilligheid. Het zijn vluchtige objecten die voortkomen uit massaproductie en de hoge omloopsnelheden van de tegenwoordige tijd. Het is betekenisloos en zonder inhoud, in letterlijke en figuurlijke zin. Containers van niets. Wegwerp. Overaanbod. 

Het is alles wat zich voortdurend verplaatst. Dynamisch. De kunstenaar is continu bezig met ‘niet opruimen’. Deze activiteit  speelt zich af rondom zijn computer of in de gang bij zijn atelier. Op, naast of onder een tuinstoel. Het kader van zijn foto’s en filmpjes zijn niet bepaald. Schuttelaar maakt waardeloos werk. En tegelijkertijd gaat het daar natuurlijk om. Het is Duchampiaans. Vanuit een nihilistisch perspectief zou je kunnen concluderen dat deze kunstenaar alles in het leven waardeloos vindt. Maar die indruk krijg je niet als je hem spreekt. Wel dat hij elke realiteit aanvaardt. Misschien dat hij alles even waardeloos (of waardevol) vindt. Ik heb hem een paar jaar geleden een mail gestuurd, maar die is nooit beantwoord. Af en toe zie ik ‘m fietsen in de stad. Hij valt op omdat hij langer is dan de meeste mensen. En sneller fietst. Hij fiets altijd van mij weg, nooit naar mij toe. We hebben elkaar dus nooit onderweg gegroet.

Schuttelaar deelt zijn werk via media die hem op dat moment het meest voor de hand liggend of praktisch zijn. Zo gebruikte hij zijn afgelegen atelier jaren geleden als museumzaal onder de naam Atelier als Supermedium, was hij een tijd wekelijks actief op het Malieveld en lijken zijn sporadische tentoonstellingen bij instellingen meer incidenteel dan intentioneel. De laatste jaren zie ik zijn werk nog slechts op internet. Hij plaatst zijn werk afwisselend op YouTube (2018), Tumblr (2019) en de afgelopen maanden op Instagram via het account @difficulttosee. De populaire virtuele media zijn net zo vluchtig geworden als zijn werk. Nog steeds trekken zijn ongeladen geladen objecten voorbij in verzamelingen foto’s die een titel dragen waarin het woord ‘weak’ de voornaamste constante is. Weak Effect, Superweak, Radical Weakness, Weak Information. Ook de term ‘democracy’ is nooit ver weg. Maar een populist is hij niet. Zijn accounts hebben, zelfs binnen het domein van de kunsten, bijzonder weinig volgers en Schuttelaar kan met recht een non-influencer worden genoemd. Als je een van zijn filmpjes op Youtube bekijkt, behoor je tot een select gezelschap van vijf tot vijftien personen dat er kennis van heeft genomen. Ik prijs mijzelf gelukkig tot deze exclusieve orde te behoren.