Russisch circusverleden in Heden
Sommige van zijn beelden zien er uit alsof hij mensen ineens –zonder ze te waarschuwen– voorover in een bad met half-gestold gips geduwd heeft om ze tegenspartelend er weer uit te sleuren en af te pellen. Dynamisch, dramatisch is het werk van de Heden Startprijswinnaar 2019, Zahar Bondar, en doordrenkt van zijn Russische circusverleden. Te zien bij Heden en alvast bekeken door Vincent ‘t Sas.
Bleek, mager en verlegen: Zahar Bondar is typisch de jonge, net (van de KABK) afgestudeerde kunstenaar die er nu alleen voorstaat. Niet helemaal alleen, want galerie Heden heeft hem uitverkoren uit de nieuwe lichting KABK alumni voor de Heden Startprijs (€1500 en een jaar coaching). Aan durf ontbreekt het Bondar (1992) in ieder geval niet, net zo min als aan talent en aan ideeën.
Subliem is dan ook het grootste werk in wat je het koepelzaaltje van Heden zou kunnen noemen. Drie van zijn gipsen figuren staan daar, ieder met één derde van wat lijkt op een cirkelvormige trottoirband. Het werk is geïnspireerd door het boek Three Ecologies van de Franse sociaal-filosoof Félix Guattarie, die vindt dat het bij ecologie niet alleen om het milieu gaat maar ook om het individu en hoe dat in de samenleving staat.
Juist in dit koepelzaaltje hing Zahar een foto op posterformaat van zijn ouders in hun glitterende tenue van de circusacrobaten die zijn vader nog altijd is. Zijn moeder is gestopt, iets waarvoor hij haar bewondert. Hij heeft het moment waarop ze dacht over stoppen vastgelegd in een beeld waarbij we haar, in de kelder van Heden, zien zitten voor een make-up spiegel.
Het aandurven om je te laten leiden door je intuïtie bij het nemen van zo’n besluit, dat is wat hij bewondert en dat is ook wat hij toepast bij het maken van zijn werk. Want wanneer stop je met werken aan een beeld, wanneer is het af? Voor Zahar is dat elke keer weer een kwestie van aanvoelen. Wel is het bij hem zo dat een werk niet té af moet zijn: hij wil het proces van het maken blijvend laten zien in zijn werk.
De titel van zijn expositie is voluit: ‘I would like to be a dancer to be able to dance with the circumstances’. Dat klinkt als een verlangen, terwijl ik zou zeggen dat als er iets is wat deze in Rusland opgegroeide Let kan, dan is het wel dat. Na jaren met zijn ouders gewerkt te hebben als acrobaat is hij luchtvaart (!) gaan studeren, waarmee hij in 2010 stopte om te gaan reizen door Europa en uiteindelijk op de afdeling Fine Arts van de KABK terecht te komen.
Tijdens Hoogtij #58 op vrijdag 27 september is er een acrobatische performance van Zahar Bondar buiten voor de deur van Heden, op de Denneweg. Het motto van die performance zou kunnen zijn: You have to be brave to be an artist’ .
De tentoonstelling ‘I would like to be a dancer to be able to dance with the circumstances’ is te zien tot en met 26 oktober 2019 bij Heden in Den Haag.