Beeld of verf, in Rehorst

Kan je naar een figuratief schilderij kijken door de penseelstreken te bestuderen? Geeft de kleur van de verf aan wat de afbeelding verbeeldt? Nee, maar dit zijn wel de middelen die de schilder gebruikt als hij zijn schilderij maakt. De kleurtoetsen die hij plaats, binnen het kader,  dat het doek is, bouwen het beeld op. Niet in de individuele penseelstrook, maar in het geheel van kleuren en lijnen herkennen we het beeld. Een beeld dat opdoemt uit dit geheel van kleurvlekken en verfstreken en dat we daarom alleen kunnen zien als we de juiste afstand tot het doek nemen. Hoe fijner de penseelstreek hoe dichter op het doek je dit beeld kan zien.

Het werk van Judith van Bilderbeek lijkt echter deze vanzelfsprekendheid te willen uitdagen. Haar verftoetsen worden in haar eigen catalogus pleisterwerk genoemd. Met de grote kwast, waarbij er weinig geduld lijkt te zijn voor de fijnere details, bouwt zij haar afbeeldingen op. Maar de grote streken laten het beeld niet alleen leesbaar te voorschijn komen door er ruim op afstand van te blijven. Ook van dichtbij, blijken de afbeeldingen voldoende detail te tonen.

Die beelden tonen een alledaagsheid, maar een alledaagsheid die vervreemd wordt. Enerzijds door de uitsnede, haar blik richt zich op bijna banale voorwerpen of plekjes, alledaags,en daarmee dicht bij huis zoals een pinautomaat of het hoekje van de kamer naast de televisie. Anderzijds door een sterk vertekenend perspectief. Hierdoor wordt iedere uitsnede weer juist van vaak over het hoofd geziene details voorzien. Een vorm van cartografie van details die we vaak niet opmerken. Een wijze van registreren die overeenkomt met de fotografie, die in de jaren ‘80 van de vorige eeuw werd gemaakt.

Anders dan bij deze fotografen vervreemdt zij het beeld nog verder door de kleuren die ze toepast. Kleuren die afwijken van het reële. Van roze, tot felle groene en rode kleuren. De ruwe penseelstreken ondersteunen die vervreemding.  De perspectieven  worden niet doorgezet tot in een verre horizon maar het achtergrondvlak doemt op als een fel gekleurd vlak dat bijna als een muur, direct achter het beeld, geplaatst is. Niet alleen wordt het beeld aan de rand afgesneden, maar ook wordt het diepte effect hierdoor radicaal beëindigd. Dit levert mooie en uitdagende maar ook enigszins beklemmende werken op. Werken die balanceren op de spanning tussen afbeeldingsperspectief en de kleurige penseelstreek.

Het werk van Judith is momenteel te zien bij galerie Rehorst. In deze galerie die zich bevindt op de beneden verdieping van een statig herenhuis, hangen deze ‘ grof ‘ geschilderde werken tussen de nog aanwezige stijldetails van dit huis.  De gedetailleerde betimmeringen en marmeren schouwen vormen een mooi contrast met de enigszins vervlakkende en grote schilderstreken. De grote ruimte van de open voor- en achterkamer, die verder helemaal leeg zijn onderstrepen als het ware de ingesneden, beperkte perspectieven van de doeken. Het is daarom jammer dat de, weliswaar kleinere werken, in de smalle gang het moeten doen met zo weinige ruimte. Het spel van afstand nemen wordt hier beperkt tot het met je neus erop gedrukt worden.

Dat neemt niet weg dat ik denk dat hier haar perspectivisch spel op deze doeken minder goed uitpakt. De schilderijen van gebouwen, zijn ondanks de ongebruikelijke perspectivische kijkrichting te open. De grote, en daarmee vervlakkende penseelstreek verliest zich in de horizon van de open hemel. De balans, tussen perspectief en penseelstreek, die in de andere grotere werken gevonden wordt raakt hier verloren. Dit geld ook voor het astronauten portret van  Andre Kuipers. De oneindige diepte van de ruimte, laat niet langer het schijnbare gebrek aan detail van de grote streek toe. In het schilderwerk zien we dan ook direct een veelvoud van verf en kleur die niet langer de vaste hand van de andere werken laat zien.

Gelukkig zijn de overige werken van een dergelijke aanwezigheid dat er nog meer dan voldoende te zien overblijft. Mooi werk dat zich steeds weer voor het oog laat samenstellen en dat te genieten is bij alle mogelijke, genereus door de galerie toegelaten, verschillende kijkafstanden.

Nog te zien tot 20 oktober, donderdag tot zaterdag van 12.00 – 17.00 uur
Galerie Rehorst, Regentesselaan 10.