By Daylight

Jegens & Tevens sprak met Nicole O’Niel over haar huidige expositie in kunstenaarsinitiatief 1646.
Aan de hand van een paar werken en onderwerpen probeerden we grip te krijgen op de achtergrond van haar werk.

BY DAYLIGHT
Bij “BY DAYLIGHT” verwacht je een soort ontwaken of een nieuwe toestand. Dit suggereert in eerste instantie een positief beeld van een nieuw begin. De ambivalente titel heeft echter iets dwingends , namelijk het vervullen van de dagelijkse plicht en het ontwaken uit de droom. “BY DAYLIGHT”  verwijst ook naar een gevoel. De teleurstelling, het confronterende economische gezichtspunt, een einde aan het sfeervolle kaarslicht. Het gevoel wat je krijgt wanneer de illusie verdwenen is en de nieuwsgierigheid eraf is.

Still uit Immanentia.

Immanentia
In Immanentia zie je een persoon die duidelijk van streek is maar waar je niet dichterbij komt. De afstand die ik creëer in het werk komt overeen met de afstand die je voelt in de realiteit, de afstand die wij als buitenstaander hebben. Zo ook als je iemand met mentale problemen probeert te helpen, je kunt nog zoveel je best doen maar je komt nooit achter de werkelijke kern van het probleem dus faal je in een zeker opzicht. Op die manier blijven we altijd vreemde individuen voor elkaar.
Het is een heel persoonlijk werk maar ook universeel. Ik denk niet dat emoties zomaar iets toevalligs zijn. Ze hebben zeker betekenis en zijn gericht op de wereld. Daarom zou je Immanentia ook als een politiek werk kunnen interpreteren. Hij is niet vanzelf zo geworden, zijn toestand is duidelijk gestimuleerd of ontstaan door de wereld die hij kent.

Angst
We leven in een tijd waar we nauwelijks nog alleen durven en kunnen zijn. Vooral in de tijd waarin we nu leven wil iedereen constant vermaakt worden. Zelfs op het toilet vind je posters. De moeilijkste opdracht voor de mens is om alleen met zichzelf in een kamer te zitten. En probeer het dan maar zo lang mogelijk vol te houden. De meeste mensen grijpen dan gelijk ergens naar omdat ze gek worden van hun gedachtes of omdat ze hun gedachtes niet onder controle kunnen houden. Alles komt in een keer op hen af. Ik denk dat we het zouden moeten stimuleren om alleen te zijn, dat we dat echt zouden moeten leren. Aan de andere kant vind ik dat iets heel beangstigends. Het probleem is dat mensen vaak ook een heel ander beeld hebben van zichzelf. Ze willen eigenlijk helemaal niet met zichzelf geconfronteerd worden. Als ze zichzelf terugzien op camerabeelden dan schrikken ze ervan. En dat heeft toch heel veel betekenis: dat we onszelf anders waarnemen of definiëren dan een ander dat doet. Op die manier denk ik ook altijd dat een ander een beter oordeel over jou zou kunnen geven dan dat je dat zelf kunt. Je manipuleert jezelf altijd tot wat jij wilt of wat jij denkt dat waar is. Dan heb je het ook weer over het medium video. Met video kun je altijd de werkelijkheid naar je hand zetten. Je kunt de manier waarop wij naar de wereld kijken verscherpen en sturen. Daarom denk ik dat video het beste bij mij past omdat ik dat constant wil doen. Ook is video interessant omdat het altijd een soort verwachting schept. Je weet al dat het ergens heengaat. Je hebt een soort tijdsbestek en creëert zo een soort verwachting.

Overzichtsfoto van Life is Beautiful.

Life is Beautiful
Herhaling en duur zijn belangrijk in mijn werk. Hoe lang mijn werk duurt verandert ook gelijk wat ik ermee wil zeggen. In het geval van Life is Beautiful heeft het ritmische iets heel dwingends, iets onrustigs. Wat mij in eerste instantie eigenlijk interesseerde is dat wel dat allemaal wel eens doen: in zo’n blad bladeren met allemaal gemanipuleerde emoties en dat doen we vaak op een emotieloze manier. Tegelijkertijd ben ik geïnteresseerd in waar we mee bezig zijn in ons hoofd als we ergens naar kijken. Soms relateer je je gedachtegang aan hetgeen wat je ziet maar ook heel vaak kun je afdwalen. Ook in dit werk, als we daar doorheen bladeren merken we dat op een gegeven moment het kijken verandert in staren. Eerst is het misschien grappig maar het wordt steeds serieuzer, het heeft een donkere ondertoon,  als je er nog langer naar kijkt zou je misschien blindstaren, een beetje zoals je in een tijdschrift doet.

Overzicht van de tentoonstelling

To hear What One is seeing and to see What One is hearing
De setting is die van een pornofilm of cheesy low-budget film. De camera zoomt in op haar gezicht. De muziek wordt in eerste instantie waarschijnlijk opgevat als filmmuziek, dat is het ook, een compositie van de componist Philip Glass, die veelal filmmuziek componeert. Door de setting en de seksuele spanning wordt er een verwachting gesuggereerd, maar daar wordt niet echt iets mee gedaan. Op een gegeven moment begint het je misschien te irriteren en denk je: nu heb ik het wel gezien. Des te langer je ernaar kijkt des te intiemer het eigenlijk wordt en hoe meer er wordt ingespeeld op het intuïtieve begrip van de toeschouwer, waardoor je als het ware een soort intuïtieve band voelt met de vrouw. Na een poosje begin je ook te begrijpen dat die muziek eigenlijk een soort gedachtegang ondersteunt of begeleidt, de psychische toestand als het ware synchroniseert. Uiteindelijk blijkt dat zij aan het luisteren is naar die filmmuziek en daarop haar eigen commentaar geeft. Dat commentaar is nihil, maar je had aan de andere kant nooit kunnen verwachten dat zij zou weten wie de componist is van het stuk waarnaar ze heeft geluisterd. Het is niet de bedoeling om haar voor paal te zetten. De cliché wordt hier enigszins bevestigd maar we komen ook niet veel meer te weten over haar. Dus ze blijft altijd daar hangen, in het werk zelf. Dat vind ik belangrijk, dat er niet teveel van de mensen wordt prijsgegeven. Het zijn ook echte mensen met echte emoties. Geen acteurs. Ik vind het interessant dat zodra de camera ertussenin staat, men opeens heel anders gaat reageren. Je ziet de twijfel en onzekerheid, het lijkt net alsof de camera hun gaat beoordelen en veroordelen. Ook is die vrouw een soort prototype van hoe veel meisjes zich kleden tegenwoordig volgens het gepornografiseerde, mag ik wel zeggen, modebeeld. Het is aan de toeschouwer om het werk te interpreteren volgens hun eigen morele waarden.

Overzicht van de tentoonstelling. Links: Monologue. Rechts: The Comical about Artistic Discharge.

Monologue
We zijn altijd wel aan het bidden op de een of andere manier, ook als je niet gelovig bent. Zo denken we op magische wijze de wereld naar onze hand te kunnen zetten. Meestal zijn het onmogelijke verlangens: “Laat hem alsjeblieft geen pijn lijden”. Onmogelijke onderwerpen, ook als je kijkt naar de logica van de natuur. Het is eigenlijk allemaal tegenstrijdig. We vragen zekerheid aan God die helemaal niet mogelijk is. We vragen iets aan hem wat tegen de natuur ingaat. “Laat mij voorgoed leven”, dat kan helemaal niet. Dit zijn eigenlijk soortgelijke vragen die er gesteld worden. Ze voeren monologen, het is de vraag of het ook aankomt. Voor dit werk heb ik aan gelovigen gevraagd of ze na zouden willen denken over waarover ze gaan bidden. Daardoor lijkt het allemaal een beetje geacteerd. Het is heel dubbel. Dat vervelende vond ik juist wel fijn. Iets dat tussen het acteren en het niet-acteren in zit.

New Conciousness
Je ziet een oude vrouw waaruit je kan opmaken dat ze niet zo lang meer te leven heeft. Hoe ouder je wordt hoe meer je tussen vier muren gaat leven. Wat je ziet is dat ze heel laat in de nacht of heel vroeg in de ochtend uit een soort droom wordt ontwaakt en ze door haar huis loopt, maar dit keer op een andere manier. Alsof ze een soort nieuw bewustzijn heeft en de ruimte op een andere manier waarneemt. Met een andere blik, alsof het passief geworden bewustzijn ineens wordt wakker geschud en de omgeving opnieuw waarneemt. Zo begrijpen wij, als toeschouwer, via een verandering van de intentie een object op een nieuwe manier. Alles krijgt opeens een andere betekenis, het komt bijna absurd of vervreemdend voor. Die shampoo, wat moet je daar in godsnaam mee en wat is dat eigenlijk? En die stoffen waarvan het gemaakt is? Tegelijkertijd is er die ademhaling die overal overheen blaast. Enerzijds het menselijke en anderzijds het onmenselijke. Het zit ook in een loop, het blijft zich herhalen waardoor je door de herhaling misschien in een spiritueel ritme komt. Er komt geen einde aan, ze verplaatst zich steeds door het huis.

Overzicht van de tentoonstelling. Boven: New Consciousness.

Evolution
Dit werk registreert het proces van een geleidelijke ontwikkeling, verandering van gevoelens in een bepaalde lijn. Ik wil daarmee eigenlijk zeggen dat lachen iets tijdelijks is. We vallen daarna weer terug in onze originele toestand maar in dit geval blijft de lach latent waarmee het lijden als het ware wordt vergroot. Dat zie je op de laatste foto, dat is een soort tussentoestand, hoewel dat de laatste foto is.

The Comical about Artistic Discharge
Hierin bezoek ik een willekeurige tentoonstelling en probeer ik op een non-verbale manier te communiceren met de werken die ik tegenkom. Dit uit zich in lach-uitbarstingen. Deze vorm van lachen is echter niet direct gericht op de specifieke werken maar eerder op kunst in het algemeen en daarbij op filosofie, dat onlosmakelijk verbonden is met kunst als nihilistische en wanhopige pogingen van de mens. Het Lachen is in feite een reactie op de menselijke beperkingen en wanhoop.

Lachen
Ik denk dat lachen een soort overwinning is. Een soort komische viering.
Net zoals ik om verschijnselen en andere mensen kan lachen, ben ik ook in staat om om mezelf te lachen. Lachen is een vorm van kritiek en ontlading. Het lachen zelf is eigenlijk een probleem. Als ik ergens om lach weet ik niet waar ik om lach. Het kan zijn dat ik lach omdat dat zo grappig is maar dat is niet de réden waarom ik lach. Ik hoop ook dat je het werk beter begrijpt door het lachen zelf, doordat ik lach ga je ook anders naar de werken in die desbetreffende tentoonstelling kijken. Ik kan het lachen niet verantwoorden. Het blijft iets mysterieus.

BY DAYLIGHT van Nicole O’Niel is nog tot 25 mei in 1646 te zien.