Art Rotterdam 2015 – Intersections

Op het terrein van de Van Nelle Fabriek was dit weekend een nieuw onderdeel van Art Rotterdam te bezoeken: Intersections. In de daarvoor beschikbaar gestelde loods hadden kunstenaarsinitiatieven en non-profit kunstorganisaties uit Nederland en Vlaanderen zich verzameld om het publiek kennis te laten maken met een kant van de kunstwereld waar geld op de tweede plaats komt.

Dat doet overigens in de laatste plaats iets af aan de kwaliteit van de tentoonstelling; men had overduidelijk de beste paarden van stal gehaald. Maar anders dan de woeste kunstbeurs aan de overkant was het zeker. Ondanks de grote hoeveelheid bezoekers was Intersections een plek waar de kunstenaars en vertegenwoordigers van de organisaties uitgebreid de tijd namen om met bezoekers te praten. Hier liet men de sushi met champie achterwege en was er koffie en een broodje. En een spelletje!

De meeste bezoekers kwamen aan het einde van de middag, wanneer men de grote beurs al had bezocht. Voor vermoeide voeten was plaats gemaakt.

Hoewel veel mensen langs de werken bleven strompelen zoals ze dat inmiddels aan de overkant gewend waren geraakt, wist Lokaal01 uit Antwerpen de aandacht van de bezoekers wat langer vast te houden. Nicolas Lamas maakte de cementen pooltafel (Dynamic exchange between fragments, 2015) speciaal voor Intersections. Bezoekers werden uitgenodigd om zelf een spelletjes te spelen, waarbij de keramieken ballen onvermijdelijk braken. De vertegenwoordigers van Lokaal01 hadden er een dagtaak aan om de fragmenten weer bij elkaar te rapen en te repareren met elastiekjes. Dat leverde charmante en fragiele sculptuurtjes op, die vervolgens meedogenloos teruggeplaatst werden in het spel.

Films bleken een uitdaging voor de vermoeide en soms ietwat ongedurige bezoeker. Het Haagse 1646 toonde een succesnummer uit september: Die Aap van Bloemfontein (2014) van Harald Thys en Jos de Gruyter.

Meteen daarnaast was het kersverse product van het project Outsourcing performance van Showroom MAMA (Rotterdam) te bezichtigen. Kunstenaarsinitiatief Beyoncé schreef een script en het Indiase theatergezelschap Swatantra Theatre voerde het uit. Het resultaat was een chirurgische musical met pakkende deuntjes.

Verschrikkelijk aangenaam was de installatie Listen to your dream (2014) van Filip Gilissen (gepresenteerd door NICC in samenwerking met Bunk Club, Brussel), waarbij tientallen goud glanzende jonge retrievers het publiek voorzagen van wijze levenslessen.

De vermoeide bezoeker mocht even leunen op de wandelstok van Stéphanie Saadé (vertegenwoordigd door The Ridder, Rijckholt).

De presentatie van Marijn Ottenhof in de winkel van Nieuwe Vide bezorgde mij de rillingen in (achteraf) positieve zin. Bij het betreden van Superabundans (2015) kreeg iedere bezoeker te maken met Sam. Sam was de medewerker en stond voor je klaar wanneer je een van de tentoongestelde objecten beter wilde bekijken. Sam was ook een beetje griezelig; haar gepolijste voorkomen en mechanische antwoorden (“Dit zijn producten”, “Dit is een product”, “Ik ben de medewerker”) maakten menig bezoeker hoogst ongemakkelijk. Sterk werk!

Het viel mij op dat in nagenoeg elke presentatie de focus enkel op het tentoongestelde werk lag en niet zozeer op het kunstenaarsinitiatief of de organisatie erachter. En dat terwijl juist het gegeven dat het hier allemaal kunstenaarsinitiatieven en non-profit kunstorganisaties betrof de tentoonstelling aan elkaar lijmde. Wat mij betreft een gemiste kans, omdat (visueel) inzicht in dergelijke organisaties een enorme blikverruiming kan zijn voor het publiek. Organisaties als deze zijn met hun projecten, tentoonstellingen, uitwisselingen, artist in residences etcetera, enorm belangrijk voor veel hedendaagse kunstenaars en de ontwikkeling van hun werk en dat mag gezien worden.

Uitzondering was ons eigen Haagse Nest, dat een plekje had gereserveerd voor NestTV. Wie vaker bij Nest is geweest weet dat elke tentoonstelling wordt aangevuld met een film waarin het betreffende project wordt besproken en ook de kunstenaar(s) zelf vaak aan het woord worden gelaten. Kenmerkend voor Nest en een waardevolle verrijking voor de beeldvorming van veel bezoekers. Nest toonde het werk van Enrico Gaido (502,65 cm3, 2015), waarin zware houten balken van binnenuit traag werden opgeblazen door een groeiend beton. Het ‘magisch’ genereren van extra volume in de balken leek een rake verwijzing naar de tentoonstelling Alchemy van vorig jaar.

Dit jaar vieren Nederland en Vlaanderen hun culturele uitwisseling en samenwerking. Deze viering heeft de titel ‘BesteBuren’ gekregen en Intersections was hier vanzelfsprekend aan gekoppeld. Kersje op de taart: de publieksprijs die werd uitgeloofd door BesteBuren. Maar de omschrijving deed mij fronsen: “Waar wordt het beste kunst gemaakt, in Nederland of in Vlaanderen?”

Was de organisatie in de formulering ineens vergeten dat het hier om de viering van een samenwerking ging, in plaats van onderscheid en rivaliteit? Of is het ze per ongeluk ontgaan dat sommige deelnemende makers noch uit Vlaanderen, noch uit Nederland komen?

Hoe het ook zij, publiekslieveling Zoro Feigl won de prijs met zijn werk Untangling the tides (2014/2015).