Proximity Music: @ Rewire – op zoek naar de leegte in de drukte

Het kunstprogramma komt tot stand door samenwerking van iii en Rewire. Beiden proberen innovatief te zijn maar het vertrekpunt is anders. Waar Rewire zich in de eerste plaats richt op muziek, dans en entertainment, gaat iii (Instrument Inventors Initiative) uit van de kunstenaarspraktijk en het instrument als ‘apparatus’. Het resultaat van de samenwerking is een serie installaties en performances die zich afspelen in en rond Amare, het pas opgeleverde cultuur- en uitgaanscentrum in het hart van de stad.

Amare is groot en kunstwerken kunnen er gemakkelijk in verdwalen of verdrinken. Een bezoek aan het festival is daarmee tegelijkertijd een speurtocht. Tussen de expat-kinderen, op weg naar muziekles, vinden we de installaties in de verkeersruimten van het gebouw. Het cultuurcentrum heeft erg veel verkeersruimte, bedoeld om grote groepen rondom de concertzalen aan en af te voeren. Zo dwalen we door tijdelijk functioneren foyers en stuitten we regelmatig op doodlopende corridors. Veel ruimtes zijn multifunctioneel en kaal, het geheel lijkt daardoor op dat van een gemiddeld vliegveld, congrescentrum of gemeentekantoor.

Proximity Music: Sensing After Thought is de titel van de expositie. De meeste werken doen een beroep op ons vermogen om te voelen, door zelf iets te doen of een presentatie te ondergaan. We worden uitgenodigd om te zitten, liggen, luisteren en voelen, maar de ruimtes van Amare zijn er niet altijd voor ingericht. Het tentoonstellingsprogramma contrasteert nogal met de dagelijkse drukte van de andere gebruikers van het gebouw, die gewoon hun weg zoeken van A naar B en weinig aandacht hebben voor andere zaken.

Ook de installaties en performances verkeren in elkaars invloedsfeer en komen daardoor niet altijd tot hun recht. En soms kun je je afvragen waar de kunst te vinden is. De trilbanken van Jesus Canuto Iglesias hebben eerder een mooie uitwerking gehad op meer duistere locaties en staan nu in een saunaopstelling tussen plastic kantoorplanten. De tril-en geluidservaring wordt overstemd door de aerobic-les van Kexin Hao even verderop. De entourage roept onmiddellijk het gevoel op van een ‘open huis’ of uitmarkt. En het is lastig om tot bezinning te komen wanneer we vanaf een tribune naar het mechanische klokkenspel van Gemma Luz Bosch & Jurriaan de Vos kijken terwijl er mensen door het beeld lopen, op weg naar een andere bestemming in het gebouw. Voor de relaxfauteuil van Arvid & Marie ligt meisje in de schoot van een ander meisje, en we vragen ons af of zij niet veel beter tot ontspanning komt dan het meisje dat de stoel ondergaat. In hoeverre zijn technische oplossingen in staat menselijk contact te vervangen?

Om ons beter te focussen op het werk zelf duiken, we de fietsenkelder in waar Jacqueline Kiyomi Gork tussen de lege en nog vrijwel ongebruikte aluminium fietsenrekken teksten opleest. De computer gegenereerde teksten kunnen we ondanks of dankzij de elektrische versterking verstaan noch begrijpen. Maar de fragmentarische voordrachten hebben wel degelijk een uitwerking op de ervaring van de ruimte en zorgen ervoor dat we hier langer willen blijven. Hier kunnen we ontsnappen aan de alledaagsheid en het gekrioel van de menigte bovengronds.

Ook een bezoek aan het optreden van Mihalis Shammas in kelder van de Nieuwe Kerk werkt zuiverend. Het publiek zit op de grond rondom de performer die een elektronische harp bedient met een klein mengpaneel. We zien dus feitelijk niet een muzikant aan het werk, zoals wel vaker bij elektronische muziek, maar we geven ons over aan het geluidslandschap dat tot stand komt. Menigeen sluit de ogen en drijft langzaam weg. Het is dan ook niet de bedoeling dat wij vragen hebben of dat de kunstwerken vragen oproepen bij de bezoekers. Wat dat betreft is Proximity Music: Sensing After Thought geslaagd in haar opzet.

Toch is er een ‘dissident’ werk dat wel tot nadenken stemt. Davide Tidoni confronteert de bezoeker met een opstelling van zes beeldschermen waarop teksten verschijnen in een onbekende maar enigszins herkenbare taal. Wanneer we de bijbehorende koptelefoons opzetten, begrijpen we dat de kunstenaar vanuit een anderstalig perspectief heeft geprobeerd bekende populaire Nederlandse liedteksten naar ‘fonetisch’ schrift om te zetten. Hij geeft daarmee inzicht in de perceptie van klank naar taal en andersom. Waar veel andere werken voorbijglijden en daarmee ook weer snel worden vergeten is dit een werk dat blijft hangen, waarschijnlijk omdat er een idee achter zit. Toch fijn dat daar ook nog ruimte voor is.

Vanavond naar Movies that Matter voor film en debat over problemen elders in de wereld. Dat wordt weer een avondje stevig nadenken.