In Hollands Deep
Romy Muijrers is 4e jaars Fine studente Art aan de KABK. Voor Jegens & Tevens schrijft zij over achtergronden van de kunstenaar, welke inspiratiebronnen de kunstenaar drijven en de contrasten die een kunstenaar opzoekt in zijn of haar werk. Dit is haar eerste artikel en ze heeft zich ondergedompeld in de duo-tentoonstelling Hollands Deep en 1-2-3-4 van Anton Corbijn.
Hollands Deep. Foto: Ed Jansen
Als je aan Corbijn denkt, leg je direct een link met muziek. En dat is ook de link die ik leg. Ik ben al sinds jongs af aan bekend met het werk van Corbijn en deelde toen al zijn fascinatie voor verschillende bands en muziek. Ik zocht foto’s op, op het internet, om ze vervolgens na te tekenen. Zo zat ik vaak uren te werken aan een zwart-wit tekening van mijn favoriete zanger om de perfecte gezichtsuitdrukking, emotie, doorleefde huid en sterke contrasten in schaduw en licht te verbeelden. Ik was gefascineerd door zijn werk, en niet perse omdat hij mijn grote idolen zoals Bruce Springsteen, mocht fotograferen, maar meer hoe hij het voor elkaar kreeg deze grote artiesten zo menselijk en kwetsbaar in beeld te brengen dat het echte mensen leken. Oké, echte mensen zijn het natuurlijk ook, maar toch zijn het de grote idolen die je op een voetstuk hebt staan en zo ver weg lijken van het leven dat jij leeft.
Hollands Deep. Foto: Ed Jansen
De eerste zaal die ik in het gemeentemuseum binnen liep, zag ik meteen een aantal bekende foto’s hangen van verschillende grote artiesten zoals de bekende “bijna” naaktfoto van David Bowie, waarop hij enkel een soort van doekje draagt die hij om zijn geslachtsdelen heeft gewikkeld. Ook de bekende foto van Miles Davis is hier te zien, de foto die ook op alle reclame posters te zien is. Deze groot afgedrukte foto’s zijn vooral herkenbaar door die grofkorrelige manier van fotograferen, de sterke zwart-wit contrasten en de rauwheid en emotie van de subjecten. De foto’s waren groot afgedrukt en strak ingelijst en op gelijke hoogte naast elkaar gehangen. Bijna elke zaal was op deze manier ingedeeld.
Ian Curtis, Joy Division.
In de linkerzaal hing een aantal van mijn favoriete werken, zoals de melancholische foto van de jonge Ian Curtis. Deze foto raakte mij omdat de bekende zanger van de band Joy Divison zich hier terug trekt en kwetsbaar en in elkaar gezakt zijn sigaretje rookt. In een andere zaal in het gemeentemuseum hing een aantal portretten van bekende beeldende kunstenaars die hem inspireren, de serie Inwards and Onward. Er hingen portretten van onder andere Peter Doig, Damien Hirst en Marlene Dumas. Deze zaal vond ik het meest interessant, omdat de kunstenaar zelf nu het onderwerp was, in tegenstelling tot een tentoonstelling waarin vooral het werk van de kunstenaar centraal staat.
Hollands Deep. Foto: Ed Jansen
Het gemeentemuseum concentreert zich vooral op zijn ontwikkeling als fotograaf. Corbijn richtte zich in het begin vooral op de muziek fotografie, zo heeft hij velen van zijn muzikale helden gefotografeerd. Maar later is hij ook foto’s gaan maken van andere bekende mensen. Ook begon te experimenteren met verschillende technieken en materialen. In 1989 doorbrak hij met zijn Lith-prints, zijn zwart-wit fotografie die hij tot dan toe consequent had gebruikt. De lith-prints hebben een andere toon, meer beige/bruinachtig. Ook breidde Corbijn met zijn Lith-prints zijn onderwerpkeuze uit. Zo richtte hij zich niet meer alleen op muzikanten maar ook schrijvers, acteur, en regisseurs.
Het gemeentemuseum toont ook zijn eerste conceptuele werk, 33 Still Lives. Corbijn maakte voor deze serie fake paparazzi foto’s, die blauw van toon zijn, waarin hij zich richtte op het mysterie achter muzikanten en bekende mensen. Corbijn vond dat het mysterie dat hem altijd zo had aangetrokken in de muziekwereld verdwenen was in de jaren 90, omdat je vanaf dat moment alles over de muzikanten op internet en in de bladen kon vinden. En wanneer hij zelf paparazzi foto’s zou maken om een – al dan niet fictieve – situatie te creëren, zou het mysterie weer terug komen. Zo maakte hij voor deze serie foto’s van Robert de Niro met een kopje koffie en een jonge Cameron Diaz in een auto.
Hollands Deep. Foto: Ed Jansen
Toen ik de volgende zaal in liep in het gemeentemuseum, dacht ik weer verschillende muzikanten te zien in kleur. Maar toen ik beter keek, bleken het foto’s te zijn waarin Anton Corbijn zelf voor de lens stond maar dan gekleed als een aantal van zijn overleden muzikale helden, de serie a.somebody. Hij liet zich voor deze serie fotograferen voor zijn ouderlijk huis in Strijen. Deze serie gaat vooral over zijn obsessie met muziek en de obsessie van zijn ouders met leven na de dood. Dit zijn de enige foto’s die Corbijn niet zelf gemaakt heeft, wat je ook terug ziet want het is zijn manier van kijken dat zijn werk zo herkenbaar maakt. De nuchtere Corbijn zegt daarover zelf, “fotograferen is niet moeilijk, het is gewoon momenten kiezen”.
Hollands Deep. Bron: Gemeentemuseum
Hollands Deep. Bron: Gemeentemuseum
Ook zijn ontwikkeling van fotograaf naar regisseur is terug te zien in het Gemeentemuseum. Anton Corbijn is de laatste jaren namelijk steeds meer actief in het filmwezen; hij regisseert videoclips en films. Drie films heeft hij inmiddels geregisseerd, namelijk Control, The American en A most wanted Man. Ik was vooral onder de indruk van de film Control, over het leven van de zanger Ian Curtis van de band Joy Division. Je kunt deze film op elk willekeurig tijdstip stil zetten en elk screenshot is een prachtige foto op zich. Waar het visuele aspect van Control zwaarder lijkt te wegen dan het verhaal, komt het verhaal in A mosted wanted Man meer op de voorgrond; een jonge extremist die het fortuin van zijn overleden vader in handen probeert te krijgen. Helaas worden deze films niet getoond in het museum, wel een aantal foto’s of screenshots die hij gemaakt heeft tijdens het filmen.
Hollands Deep. Foto: Ed Jansen
Hollands Deep is een sterke overtuigende overzichtstentoonstelling geworden waarin vooral de ontwikkeling van Corbijn goed naar voren komt. Ik wist niet dat hij op zoveel fronten heeft geëxperimenteerd met fotografie. In een documentaire in een van de zalen wordt zijn werk voor de band Depeche Mode – en andere bands waaronder natuurlijk U2 – getoond. Zo heeft hij videoclips geregisseerd, artwork voor albums ontworpen en zelfs decors voor live concerten gebouwd. Diverse beelden van een hardwerkende, Nederlandse fotograaf met een indrukwekkend oeuvre worden getoond; een oeuvre dat in het fotomuseum wordt getoond in relatie tot zijn obsessie met muziek en in gemeentemuseum in relatie tot het medium fotografie en alle mogelijkheden die zij in zich draagt.
De duotentoonstelling Hollands Deep / 1-2-3-4 is nog tot en met 21 juni 2015 te zien in Gemeentemuseum Den Haag en Fotomuseum Den Haag.