Project Malieveld deel II: Kunst als publieke zaak

De gelegenheden waarin kunst getoond wordt zijn in de loop van de tijd nogal veranderd. Na de kerken, de huizen van opdrachtgevers, de salons en kunstenaarsverenigingen waar kunstenaars zelfstandiger worden, ontwikkelden musea en galeries zich tot wat ze nu zijn. Doorgaans gaat het om ruimtes die vanaf de 19e eeuw specifiek voor het tonen van kunst zijn ingericht of gebouwd. Tegenwoordig  bestaan ook  aparte ruimtes die bij of ten bate van kunstenaarsinitiatieven zijn ingericht als internationaal voorkomend fenomeen. Daarnaast zijn er meer commercieel functionerende kunsthallen. Elk land kent inmiddels zijn eigen grote kunstbeurs, maar die zijn tijdelijk en meer op verkoop gericht dan op het tonen van kunst.

Met het modernisme is de neiging ontstaan de kunstwerken, niet gestoord door maatschappelijke ruis, alleen met zichzelf en hun eigen referentiekader de confrontatie met de kunstliefhebber te laten aangaan. De kunst die op een bepaald moment ontstaan is mag alleen nog maar naar zichzelf verwijzen en een soort universele waarheid vertegenwoordigen zonder enige verwijzing naar het hier en het nu. Het is niet voor niets dat musea de nieuwe kerken worden genoemd: er zit een religieus element in het bezoeken van een tentoonstelling.

De deelnemers aan het Malieveld project zijn van mening dat als gevolg hiervan bezoekers van tentoonstellingen de expositieruimte min of meer voorgeprogrammeerd betreden

je koopt een kaartje en komt vervolgens in een speciale van de maatschappij geïsoleerde ruimte waar iets te zien is wat een vooraf bepaalde kunstzinnige, waarde heeft. Die waarde wordt nog eens bevestigd door economische argumenten: de financiële waarde van kunst die men zo toont wordt niet verheeld. Werken worden verkocht aan verzamelaars of musea en op veilingen worden hoge prijzen betaald. De autonomie van het kunstwerk lost zo op in een wirwar van conditioneringen van allerlei aard en de relevantie van kunstwerken verdwijnt in een vooropgezet idee van wat kunst moet zijn. Het malieveld is juist een publieke ruimte die van iedereen is en door iedereen gebruikt wordt. Daar gemaakte werken worden voor een daar aanwezig publiek gemaakt en kunnen door dat publiek op eigen wijze gewaardeerd worden zonder enig vooropgezet idee over kunsthistorische waarde of financieel gewin. Ieder kan er naar komen kijken om er wat van te vinden.

Yogjakarta, Parijs, Berlijn en Kaliningrad

Als de regelmatige deelnemers elders zijn en dus niet naar het Malieveld kunnen komen, ondernemen zij op zaterdagmorgen acties ter plekke die dan gedocumenteerd op de Malieveld-site verschijnen. Zo hebben acties plaats gevonden in Yogjakarta, Parijs, Berlijn, bij Avignon en in Kaliningrad. Ook is het drie keer gebeurd dat de bijeenkomst niet op het Malieveld plaats vond, twee keer omdat het gezelschap was uitgenodigd op zaterdagmorgen een dergelijke actie uit te voeren ter gelegenheid van de Kunstvlaai in Amsterdam waarvoor het Beatrixpark nabij de Kunstvlaai gekozen werd.

Topp en Dubio – Jogjakarta 3 augustus 2013

Zaïda Oenema / Whatever en Astrid Dekkers. Beatrixpark / Kunstvlaai 1 december 2012

Een derde keer omdat het gezelschap waarvan een aantal deelnemers op Re:Rotterdam werk toonde ook ter plekke een bijeenkomst wilde houden en dat gebeurde rondom Station Blaak in Rotterdam. In beide gevallen werden de honneurs om dezelfde tijd op het Malieveld waargenomen door Barney de Krijger, een Haagse kunstenaar die veel met film en fotografie bezig is.

Topp en Dubio cactus ReRotterdam 9 februari 2013

Dat het Malieveld een uitstraling begint te krijgen blijkt regelmatig. In april 2013 is een herdenking georganiseerd voor Henk Peeters die zojuist overleden was. Onder de naam Henk = 0 nodigden deelnemers Topp & Dubiokunstenaars en publiek uit naar de Pier van Scheveningen te komen, een historische plek in die context. Daar werden werken en acties in de geest van de Zero beweging uitgevoerd  door een groot aantal kunstenaars. In juni van dat jaar is het Malieveld-project uitgenodigd om in de tuin van PRO-architecten werk uit te voeren tijdens de Haagse tuinen-dag wat tot veel enthousiasme leidde. Vervolgens werd in september op uitnodiging van Baracca een bijeenkomst gehouden in Dordrecht bij de afsluiting van Kunstrand 2013 waar ook een aantal Dordtse kunstenaars aan mee deed.

Kees Koomen – Zero The Hero – Henk is 0  20 april 2013

Ellen Rodenberg / PRO-architecten 31 mei 2013

Mr. and Mrs. Dean / Kunstrand Dordrecht 5 oktober 2013

Dit jaar werd een groep Haagse kunstenaars van onder meer de collectieven  Quartair en EX-MÊKH uitgenodigd een tentoonstelling te maken in Kunsthalle Eurocentre in Lana (Italië). Onderdeel daarvan was een Artwalk, georganiseerd door Maarten Schepers: een wandeling langs de rivier die door Lana stroomt. Onderweg werden werken uitgevoerd op de wijze zoals dat op het Malieveld gebeurt. Tegelijkertijd was in Den Haag kunstenaar Leontine Lieffering aanwezig op het Malieveld om een werk uit te voeren. In mei maakten leden van EX-MÊKH werk in Athene tijdens hun deelname aan het Platform-Project van Art Athina. Het Malieveld-project ondervindt zo al ruim twee jaar een ongedwongen continuïteit die zich wijd uitstrekt ten overal in de publiek ruimte kan worden bewerkstelligd.

Maarten Schepers / Tirol 3 augustus 2013

Mike Reinierse / Ear Massage. Art Walk Lana IT, 2 mei 2014