Weekendtip # 81
In het Leidse museum De Lakenhal is tot en met 5 januari 2014, een pareltje van een tentoonstelling te zien: Utopia, visies op een nieuwe wereld.
Een tentoonstelling over utopieën in de kunst van 1900 tot 1940. De Lakenhal heeft de tentoonstelling gesplitst, op de begane grond tref je kunstwerken aan van de expressionisten en op de eerste verdieping van de constructivisten.
Jan Sluijters ‘Danseres’
Het expressionisme wordt niet alleen aan de hand van schilderijen getoond maar er zijn ook meubels, kostuums, filmfragmenten en maquettes van gebouwen te zien. Expressionisten droomden van een nieuwe mens, een wild, primitief en ongeremd wezen. Er zijn veel dansende mensen te zien in de tentoonstelling, naakte mensen in de natuur die ongeremd, haren los en wapperend in de wind, dansen.
Mooie tegenhanger qua gedachtegoed zijn de constructivisten, ze geloofden heilig in de machine en in de mens als rationeel wezen. Architecten, vormgevers en kunstenaars moesten met hun werk die net zo rationeel en functioneel waren als machines, een bijdrage leveren aan de opbouw van een nieuwe en betere wereld, en aan de vorming van de nieuwe mens die in die wereld moest leven.
Kazimir Malevich ‘Two Figures’
De latere Malevich is een veel duidelijkere constructivist en dat is direct ook het kleine beetje kritiek dat ik op de tentoonstelling heb. Je voelt de ‘grote werken’ in de lucht hangen, die kondigen zich al aan als je de tentoonstelling bekijkt; niet alleen Malevich maar ook Mondriaan bijvoorbeeld. Ik snap heel goed dat de bekende / grote kunstwerken van deze kunstenaars moeilijk te krijgen zijn (zeker voor een wat kleiner museum) maar juist omdat er een tijdsbeeld wordt neergezet, was een doorkijkje / een vooruitblik naar wat er in de kunst stond te gebeuren, wel passend geweest. Dat had het voor mij completer gemaakt.
Hendrik Valk ‘Ontbijt’
Wat ik zeer kan waarderen aan deze tentoonstelling is dat het expressionisme en constructivisme niet als tegenpolen tegen over elkaar zijn gezet, maar als twee kanten van dezelfde utopische medaille. Beide droomden van een nieuwe mens.