For Real

In Delft is op dit moment het werk van de Haagse kunstenaar en oprichter van het Haagse kunstenaarsinitiatief Locatie Z Thijs Ebbe Fokkens te bekijken. In de expositieruimte 38CC is een grote constructie te zien van houten balken en aarde. Het heeft iets weg van een tribune of amfitheater en het platform is zo hoog als een kort persoon. 38CC nodigde deze kunstenaar uit vanwege het architectonische karakter van zijn werk en ook omdat het familie lijkt te zijn van de gigantische constructiewerkzaamheden naast het station van Delft. Naast deze grote installatie zijn er tekeningen, grafische technieken (onder andere met licht) en foto’s te zien.

Bouwput naast Station Delft

In mijn aantekeningen over de expositie heb ik onder andere de woorden: constructie, structuur, bouwen en maar liefst twee keer het woord ruimte opgeschreven. Met deze woorden beschrijf je niet alleen hoe het werk er fysiek uitziet maar ook waar het zijn inspiratie aan ontleent. Je kan ze namelijk ook gebruiken om te beschrijven hoe de abstracte wereld om ons heen gebouwd wordt. Hier heb ik het over structuren als de wetenschap, economie, politiek en religie. Hij heeft het op zijn website zelf over instituten die zijn ontstaan uit pogingen om grip op de wereld te krijgen.

Zowel inhoudelijk als esthetisch gezien flirt zijn werk met al deze instituten. Op zijn tekeningen zie je mannetjes aan het werk, fabrieksmedewerker in een gekke kronkelfabriek, of bouwvakkers die in een Thijs Ebbe Fokkens-krater (met allemaal houten balken) iets met gigantische lichtbollen aan het doen zijn. Op zijn foto’s zie je mensen in laboratoriumjassen die heel ernstig kijken naar een heel “belangrijk” experiment. Dit experiment bevat bijvoorbeeld weer tekeningen, of vreemde objecten die meer in de beeldende kunst dan in de wetenschap thuishoren. De experimenten hebben bijna een spirituele of sektarische lading. Deze mannen in witte jassen kennen de ernst die normaliter thuishoort bij de utopische vermogens van de wetenschap toe aan iets anders. Op zijn website zegt Thijs Ebbe Fokkens dat hij elementen uit verschillende machtscentra (zoals de wetenschap) weer combineert tot constructies waardoor deze haast mythische proporties krijgen. Hij radicaliseert en ridiculiseert ze, dus hij maakt ze zowel belangrijk als belachelijk.

In een tekst over zijn werk heeft Michael van Hoogenhuyze het over de CERN-reactor in Zwitserland en de poëtische kracht die daarvan uitgaat. Zo was er vorig jaar in deze reactor een deeltje ontdekt wat alle andere deeltjes zou verklaren, het zogenaamde God-deeltje. Dit bestond tot vorig jaar alleen nog maar op papier en nu is het eindelijk fysiek ontdekt. Interessant hieraan is dat het ontdekte zo complex is dat je uit de grootste wetenschapsbijlage nog niet kan opmaken wat er nou precies ontdekt is. En, voor een beeldend kunstenaar interessant, hoe het eruit ziet. Thijs Ebbe Fokkens creërt met zijn werk eigenlijk een “oplossing” voor dit soort problemen. Je ziet wetenschappers een systeem aanbidden wat er een stuk logischer uitziet dan dit onzichtbare God-deeltje. Een fysiek systeem dat eruit ziet als een fabriek, of een grote kring van licht.

Interessant is dat hij in al het werk complete controle houdt. Hoewel refererend aan experimenten wordt er geen lijn ondoordacht gezet, en geen balk zomaar gemonteerd. De foto’s in de achterste kamer, met kringen van licht, zijn gemaakt met een daadwerkelijke lamp en een hele lange sluitertijd. Iedereen moest dus heel lang stilstaan en dat draagt, naast de interessante lichtval, bij aan de ernst van de foto. Als het werk een ritueel toont is het een ritueel dat al duizend jaar bestaat en nu uitgevoerd moet worden. De wetenschappers weten al dat hun hypothese klopt en de fabrieksmannetjes weten hoe de kronkelfabriek werkt. In dit werk dus geen rafelrandjes of speels geklooi, wel een nieuwe en hele interessante kijk op deze hele complexe wereld.

For Real
Thijs Ebbe Fokkens
t/m 3 november 2013
in 38 CC – Delft