Off the Grid

Overzicht van de expositie – met werk van Corine Vermeulen

Het eerste wat ik denk als ik aan de expositie in het Nutshuis begin is: Wat is het toch moeilijk om foto’s te exposeren. Hoe kan je iets dat zo weinig ruimte inneemt toch fysieke indruk laten maken? Beeldend werk gaat immers niet alleen om het plaatje, maar ook om de aanraking, de fysieke en tactiele ervaring. Ook zonder een schilderij aan te raken kun je voelen hoe het is geschilderd. Foto’s hebben het nadeel dat ze vaak een onpersoonlijke print zijn en daardoor de fysieke band met de toeschouwer missen. Het is niet dat de eerste foto’s van Corine Vermeulen niets tonen, die zijn prachtig. Maar toch heb ik het gevoel dat de presentatie het werk zelf  geen recht doet. Dit gevoel laat me de rest van de expositie niet meer los.

Overzicht van de expositie – met werk van Corine Vermeulen

Ten eerste is de expositie vrij versnipperd. Het begint op de bovenverdieping en eindigt beneden met veel zijtakken tussendoor, en de ruimte beneden is ook nog eens heel vreemd met een soort space-licht en loopt dood in de toiletten. Ten tweede is er vrij veel te lezen. De tekst voegt zeker wat toe aan het verhaal en het thema, maar toch heb ik het gevoel dat ik plaatjes bij de teksten aan het zoeken ben.

Overzicht van de expositie – met werk van Bertus Gerssen

Vooral bij Bertus Gerssen is dit het geval, wiens werk op tafels verspreidt ligt. Bij het werk ligt een boekje met afkortingen die ook bij de werken staan, dus je zoekt steeds het werk bij de afkorting. Dit kijkt vermoeiend en voelt aan als een onnodige puzzel. De werken van Corine Vermeulen worden soms wel en soms niet begeleidt door een tekst van Christian Ernsten. Mij was het in eerste instantie niet helemaal duidelijk deze teksten op interviews gebaseerd zijn (dat blijken ze te zijn) of fictieve verhalen zijn, bedacht door Christian Ernsten zelf. De teksten zijn interessant, ik merkte dat ik deze context zelfs miste als ik Vermeulen haar andere foto’s aan het bekijken was. Het probleem is dat de regels steeds veranderen. Dan staat de tekst weer in een boekje, dan staat hij weer naast het werk, maar soms is er helemaal geen tekst en moet je het met het titelkaartje doen.
Eigenlijk de enige ruimte waar je de concentratie voelt om naar het werk te kijken is de ruimte met het werk van Justine Kurland. Haar mysterieuze portretten werden nog mysterieuzer in deze donkere ruimte. Hier heb ik als toeschouwer niet het idee dat ik misschien een hoekje vergeet, dat ik nog ergens een tekst moet lezen of dat ik nog iets anders te doen heb.

Werk over stokers door Bertus Gerssen

Dit gevoel wordt allemaal veroorzaakt door de presentatie, maar gaat niet over wat de foto’s daadwerkelijk vertellen. Het thema van de expositie is Off the grid. Dit onderwerp wordt op drie manieren belicht. Eerst zie je het werk van Bertus Gerssen, die het onderwerp vanuit Nederlands perspectief bekijkt. Hij toont krakers, en maakt nog een wending door het over Nederlandse krakers op het platteland te hebben. Dit zijn mensen die ervoor gekozen hebben om met andere ogen naar hun leefomgeving te kijken, door bijvoorbeeld een verlaten terrein te veranderen in een natuurgebied. Ook heeft hij, iets verderop, stokers gefotografeerd. Mensen en hun (zelfgemaakte)machines die hun eigen dranken stoken. Leuk is dat ze dit om allemaal verschillende redenen doen. Zo heb je een hele praktische boer die gewoon veel fruit over heeft, een vriendenclubje wat het gezellig vindt om iets samen te ondernemen en een scheikundige die het stookproces zelf fascinerend vindt.

Werk van Justine Kurland

Justine Kurland toont hele vage groepsportretten, waartussen er meestal een paar naakten zitten. Wat de foto’s zo vaag maakt is dat je niet weet waarom deze groep mensen bij elkaar is gekomen. Je kent ze niet en je weet niet wat ze doen in hun boshutjes of op het weiland. Er zitten soms een paar naakten bij, maar anderen zijn weer gekleed in dikke truien, wat natuurlijk vreemd is. De foto’s lijken alweer een tijdje geleden gemaakt te zijn, maar dat kan ook komen doordat ze zwart-wit zijn en communes niet meedoen aan de laatste mode. De foto’s voelen licht geposeerd aan, wat het vreemde gevoel versterkt. Ook al lachen sommige geportretteerden, hier is iets niet helemaal pluis.

Werk van Corine Vermeulen

De meeste ruimte krijg Corine Vermeulen met haar werk dat ze in en over Detroit gemaakt heeft. De foto’s zijn stuk voor stuk ijzersterk. Het onderwerp is complex en zoekt de grenzen van het thema “Off the grid” op en in dit opzicht doet de ruimte waarin het werk zich bevindt haar werk geen goed. Ze heeft verschillende inwoners van Detroit gefotografeerd, een stad die bijzonder hard geraakt is door de economische malaise. De mensen op haar foto’s kiezen er niet voor om “Off the grid” te gaan, zoals de Nederlandse krakers van Bertus Gerssen, maar moeten wel door gebrek aan geld.

Werk van Corine Vermeulen

De man in het huis, Ron, was door een klussende vriend achtergelaten met een bouwval. Hij heeft zichzelf moeten leren klussen en begon met gezellige plekjes voor zichzelf te maken. Bijna al zijn klusmaterialen komen van sloop, niet om de aarde te redden maar omdat hij blut is.

Lynda & Tamika’s wedding party, Belle Isle, 2011 – Corine Vermeulen

Verwarrend wordt het bij foto’s waar de armoede geen rol speelt zoals bij Lynda & Tamika’s wedding party. Zouden Lynda & Tamika allebei vrouw zijn? Dat deze wedding party niet de gebaande paden volgt en daarom in zekere zin “Off the grid” is? Het is leuk dat Vermeulen het onderwerp weer anders bekijkt en het daarmee verrijkt. In plaats van dat je alleen maar alternatieve levensstijlen voorbij ziet komen zie je mensen die hier niet voor gekozen hebben. De stad zelf is al een alternatieve levensstijl, heel Detroit is “Off the grid”.

Off the grid
Een dubbeltentoonstelling van Fotodok in Utrecht
en Nutshuis Den Haag
t/m 28 juni