The Big Shift

Ellert Haitjema heeft op uitnodiging van Heden drie maanden in Yogyakarta Indonesië gewerkt en gewoond. De werken in ‘The Big Shift’ zijn dan ook gebaseerd op zijn ervaringen aldaar.

De tentoonstelling bestaat uit installaties, foto’s en beelden die nogal verschillend van aard zijn en daardoor steeds weer een ander verhaal vertellen. Zo is de installatie Living with Merapi opgebouwd uit een aantal bamboestokken die met elkaar een kader vormen waartussen een afbeelding van een berg te zien is. Onder de foto van de berg is op een bamboestok een soort kussen geplaatst met een zwarte stof, voorzien van een wit patroon. Op de voorgrond is een paal te zien met een kartonnen bordje, waar verder niets op staat, maar dat toch sterk lijkt op een bewegwijzeringbord dat ons vertelt waar we zijn of waar de weg naartoe leidt. Tenslotte is aan de rechterkant een soort lichtbord geplaatst waar een hoopje poeder op ligt. De bamboestokken zijn aan elkaar bevestigd door omwikkelde stukken stof en op een bepaald punt steunt het geheel op een plastic flesje, een enigszins stuntelige constructie dus die een nieuwe ruimte en plek creëert.

Living with Merapi

Living with Merapi
De installatie doet mij in eerste instantie denken aan een soort vereringsplek, je zou op het kussen voor de afbeelding kunnen knielen en de berg als het ware aanbidden. Hoewel ik niet het gevoel heb dat het de bedoeling is dat ik zelf op die plek plaats zal nemen. Het lijkt meer een plek die aan anderen toebehoort en mij dus ook op een bepaalde manier op afstand laat. Het werk zegt iets over het hier en daar zijn, we kijken naar een foto van iets wat er niet echt is, tegelijk kunnen wij om de installatie heenlopen en zien wij een soort afgebakende ruimte die is ontstaan. Deze plek zou nog kunnen worden aangeduid door het bord, maar daar staat nu juist niets op waardoor we nog niet weten waar we precies zijn. De berg op de foto laat een onbewoonbare plek zien die zich ergens ver weg van ons bevindt. De poederachtige substantie op het lichtbord zou gezien kunnen worden als zand of stof dat ooit op deze berg lag, waardoor de plek ook weer dichterbij lijkt te komen. De samenstelling van materialen die zo’n beetje bij elkaar lijken te zijn gezocht tonen een nieuwe plek die een zekere verlatenheid en afstandelijkheid uitstraalt.

Op de benedenverdieping is een ander soort werk te zien, Running meetingpoint. Op de grond ligt een uit aluminium gegoten flesje waar een vloeistof uitloopt.

Running meetingpoint

Running meetingpoint
Het zou net door iemand achtergelaten kunnen zijn, zo kort geleden dat de substantie die in de fles zat nog zichtbaar is. Het zou aan de andere kant misschien ook wel eens heel lang geleden kunnen zijn, de vloeistof stroomt namelijk niet en is tot stilstand gekomen. De vorm die de vloeistof heeft aangenomen doet denken aan die van een voetstap. Misschien ontstaat deze associatie ook wel doordat naast dit beeld een ander beeld te zien is met de titel Taalveld

Taalveld

Taalveld
Hier zien we de afdruk van een voetstap met eromheen willekeurige letters geplaatst, die geen herkenbaar woord vormen. Ook dit werk is uit aluminium gegoten en roept net als de fles die even verderop ligt het idee op hier door iemand te zijn achtergelaten. We zien de sporen van iets of iemand die hier geweest is, maar allang weer is verdwenen. We weten niet precies hoe ze hier terecht zijn gekomen of wat bijvoorbeeld de letters te betekenen hebben. Net als bij de installatie Living with Merapi roepen deze beelden bij mij in ieder geval het gevoel van verlatenheid op, er zijn alleen nog resten te zien van een andere aanwezigheid die wij nu niet leren kennen of kunnen zien. Wel weten we zeker dat alle hier getoonde werken in zekere zin letterlijk sporen zijn van Haitjema’s verblijf in Yogyakarta. De voetafdruk zou symbool kunnen staan voor zijn eerste stappen in deze nieuwe omgeving.
De tentoonstelling is nog te zien tot en met 16 juni 2013