Say no more

Voor deze tentoonstelling werden zeven kunstenaars gekozen die zich bezighouden met de waarneming van alledag en er zo hun eigen draai aan proberen te geven. In de grootste tentoonstellingsruimte lopen we tegen een voorover gevallen grijze koelkast aan dat het licht dat er op valt absorbeert. Het is duidelijk dat het apparaat niet doet waarvoor het bedoeld lijkt. Misschien slaapt het. Het ligt er in ieder geval rustig bij.

Bij nader beschouwing blijkt het gemaakt van MDF en lakverf. Theo Konijnenburg is verantwoordelijk voor het object. Even verderop heeft hij ook een melkpak staan dat uit hetzelfde materiaal is vervaardigd en in een zelfgemaakte hoek is geplaatst om zo min mogelijk op te vallen. Later zullen we nog een larger than life pick-up armpje tegenkomen dat er ook zijn gemak van neemt en als een door de hitte bevangen hond op de grond is gaan liggen. De objecten hebben door hun positionering een dierlijk voorkomen gekregen en doen mij denken aan de aaibare diersculpturen van Tom Claassen.

Ook Maurice van Tellingen is geen onruststoker. Zijn tableaus van stoeptegel en bakstenen muur zijn smaller than life en hebben zich, net als het werk van Konijnenburg, neergelegd bij de dagelijkse gang van zaken. De titels bevestigen deze gemoedstoestand. Ook hier is MDF het basismateriaal. En de wasmachine draait rustig door (DWDD) met een ingebouwd filmpje van een wasbeurt. Maar bij ‘Kinderkamer’ ontstaat er toch een zekere spanning. Hoewel het tafereel er uit ziet als een vroege jeugdherinnering, kan ik niet geloven dat er achter deze gordijntjes niets onoorbaars is gebeurd.

Ook de schilderijen van Lieven Hendriks komen geheel gecontroleerd tot stand. De trompe l’oeil effecten en de zeer eenvoudige beeldtaal maken helaas weinig indruk en bevestigen de platheid van het werk. Er is in deze schilderijen echt niets meer aan de hand dan deze twee aspecten. Danny Foolen maakt ook zeer verstild werk, maar ondanks het feit dat ook hier geen actie plaatsvindt, is er wel het een en ander aan de hand. De architectonische verspringing in het beeld en het ruimtelijk effect dat dat sorteert, vergt een inspanning van de kijker en maakt nieuwsgierig. Het zet aan tot bewegen bij de toeschouwer.

Wat opvalt bij de eerder genoemde werken is dat het allemaal heel keurig is uitgevoerd en dat alles wel heel letterlijk wordt opgevat. Het maakproces is geheel uit het werk verdwenen en de vormgeving neigt naar design. Dat is anders bij de andere drie exposanten. Hoewel het werk ‘Every Future’ van Thijs Ebbe Fokkens wat hermetisch oogt, roept het meer spanning op dan de reeds besproken werken. De future moet in dit blok zijn verstopt, maar hoe krijgen we het er uit? Het lijkt alsof eerdere bezoekers stiekem voorzichtige pogingen hebben gedaan om de toekomst te bevrijden. Aan alle kanten liggen minuscule zandhoopjes, waarschijnlijk omdat mensen niet van het blok af kunnen blijven. Of heeft de kunstenaar hier de hand in gehad? De selectie van de andere twee werken (een tekening en een foto) komt wat willekeurig over. Maar omdat ik bekend men met eerder werk van de kunstenaar, betrek ik de achterliggende projecten er automatisch bij om het een plek te geven.

Het enige aanwezige werk van Bram Kuypers kan ik niet bekijken omdat het voor mij te sterk overeenkomt met ‘Strassenbannhaltestelle’ van Joseph Beuys, waar ik net onderzoek naar heb gedaan en waar ik binnenkort een artikel over zal schrijven. Het heeft er misschien niets mee te maken, maar ik kan het simpelweg niet anders zien. Het nadeel van veel tentoonstellingen bekijken is dat er altijd verbanden zijn met iets dat je eerder hebt gezien.

Maar dat kan ook een voordeel zijn, zoals bij Johannes Langkamp. Alle getoonde werken heb ik al eerder gezien (bij W139 in Amsterdam?), maar het is bepaald geen straf om er opnieuw tegenaan te lopen. Zijn werk brengt altijd iets teweeg, ook wanneer je het voor de zoveelste keer bekijkt. En het beweegt ook in zichzelf. Er is altijd een actie gaande. En deze mag gerust herhaald worden, zoals bij de fraaie horizontaal tentoongestelde video ‘Falling Frames’. Het kan mij niet schelen hoe vaak deze houten ramen naar beneden vallen. Ook de pauze (zwart beeld) na de actie is juist afgemeten en doet je wachten op de volgende val. Bij ‘Round & Big’ ontbreekt de actie. Maar omdat we zien dat het werk bij elke installatie opnieuw moet worden uitgevoerd, zien we ‘m wel degelijk. Ook al waren we er niet bij. Misschien is dat de waarnemingsverschuiving waarover in de tentoonstellingstekst wordt gesproken.

Say no more. TRUST is te zien tot en met 2 september bij Collectie De.Groen, Weverstraat 40, Arnhem. | wo – zo van 11 tot 18 uur

Met werk van Thijs Ebbe  Fokkens, Danny Foolen, Lieven Hendriks, Theo Konijnenburg, Bram Kuijpers, Johannes Langkamp en Maurice van Tellingen.