Ken je die van die twee Franse kunstenaars die naar Zaandam gingen?
We zijn op weg naar Zaandam om daar nog ruim voor sluitingstijd (zaterdag – 18.00 uur) een bezoek te brengen aan PLAY room, een kunstruimte van Jeroen van Paassen dat het midden houdt tussen een galerie en projectruimte. In de serie ‘Zomergasten’ worden kunstenaars uitgenodigd om de ruimte naar hun hand te zetten. Dit keer zijn dat twee kunstenaars uit Frankrijk die de initialen van de galeriehouder spiegelen: JP Paumier en JP Rousset.
Ondanks het feit dat we op tijd in Zaandam aankomen en ook onderweg de openingstijden hebben gecheckt, blijkt de galerie om 17 uur toch al gesloten. Een jongen op de fiets probeert de deur te openen wanneer we arriveren. Hij is niet heel verbaasd en zal het later nog wel eens proberen. Wij nemen genoegen met een blik door het raam. De ramen zijn groot en de ruimte is overzichtelijk. Zo te zien hebben de JP’s samen gewerkt aan een serie sculpturen en wandreliëfs. We herkennen niet direct het werk van een van de JP’s die we kennen.
De tentoonstelling heet ‘Gilles & Jaune’ en verwijst naar de gele hesjes beweging die in Frankrijk de afgelopen jaren voor veel politieke onrust heeft gezorgd. Centraal is een kampvuurtje opgebouwd uit strak in de lak gezette latjes en een lichtlint dat het vuur verbeeldt, maar heel dreigend is het niet. Het geheel komt eerder over als de speelhoek van een kinderdagverblijf, wat misschien mede wordt ingegeven door het feit dat we het werk het glurend door de ramen van de PLAY room tot ons moeten nemen. De afzethekjes en de gereedschappen die in de verschillende werken zijn gebruikt, lijken opgeblazen Playmobil onderdelen, waardoor er tegelijkertijd een schaalverkleining en schaalvergroting plaatsvindt. De wand reliëfs zouden stickers kunnen zijn die je zelf of het speelgoed kunt plakken. Welke gedachten er verder achter het werk zouden kunnen zitten, kunnen we niet bedenken. Jammer dat er niemand aanwezig is om erover van gedachte te wisselen.
‘Gilles & Jaune’ van JP Paumier en JP Rousset is nog te zien tot en met 31 augustus 2023 bij PLAY room, Westzijde 99 in Zaandam.
In theorie open van vrijdag t/m zondag van 13.00-18.00 uur (ook open op afspraak, dus misschien voor de zekerheid even bellen: 06 20897951)
Niet veel later even verderop...
Om de teleurstelling van het bezoek aan PLAY room een beetje weg te werken, strijken we neer op het terras bij de naburige Westzijderkerk, beter bekend als de Bullekerk. Hier worden we hartelijk ontvangen door een man die ons graag verteld over de geschiedenis van de kerk en in het bijzonder het eigenaardige verhaal rond het schilderij boven de entree. De kerk functioneert nu als cultuurcentrum en het altaar is vervangen door een podium waar veel coverbandjes spelen. De kerkbankjes zijn grotendeels vervangen door horecameubilair. Het is nog pas enkele jaren dat de kerk een culturele bestemming heeft. De vader van Freek de Jonge heeft hier nog jarenlang gepreekt terwijl de kleine Freek in de bankjes recht tegenover het spreekgestoelte wegdroomde. Hij komt nog regelmatig langs voor een voordracht en zal het schilderij dus ook goed kennen.
Het schilderij vertelt het verhaal van de ‘Bullekerk’. Het is in 1737 geschilderd, maar de voorstelling gaat over een bijzondere gebeurtenis in 1647 toen een zekere Jacob Egh, “des avonts tussen zes en seven uren”, in een van de weilanden rondom de kerk zijn stier met een touw aan een paal bond. Het was een rode stier, “die wel schoon, dogh wat nors was.” Toen even verderop kinderen een vlieger op lieten en op een hoorn bliezen, vond de stier het welletjes en maakte hij zich los om op de spelende kinderen af te stormen. Boer Jacob probeerde het dier weer vast te leggen met behulp van een bootshaak waarmee hij de stier verwondde “dattet bloedt ter neus en muyl uitgeloopen is”.
De stier richt zich zijn woede daarna op Jacob, wiens zwangere vrouw Trijntje ter hulp komt aansnellen en de bootshaak overnam. Daarop nam de stier de vrouw op zijn hoorns wat leidde tot een onvoorziene keizersnede. Toen de buren kwamen aangesneld vonden ze het kind in een plas water. Beide ouders overleden enkele uren later, maar het kind overleefde de gewelddadige geboorte. De stier werd na rijp beraad ter dood veroordeeld.
Het hele verhaal is op het schilderij terug te vinden en even later krijge we nog een grafsteen te zien die normaal gesproken onder de vloermat verscholen ligt. Op de versleten zerk zijn de contouren van de stier nog zichtbaar.
Het verhaal van de rode stier overstijgt dat van de Franse gele hesjes ruimschoots en we blussen af met een glas Bullebier op het terras buiten. Dankzij de serendipiteit trekken we vanuit Zaandam tevreden huiswaarts.
