Post-Corona met kunstenaar Erik Pape
Post-Corona: een serie interviews met kunstenaars die terugkijken op de coronaperiode in 2020. We gaan verder met een interview met Erik Pape. Vorig jaar kon hij voor het eerst sinds 1980 niet naar zijn favoriete plein in Parijs (Place de la bataille de Stalingrad, of te wel ‘Place Stalingrad’), waar hij ieder jaar een maand rondhangt, en inspiratie vindt voor de rest van het jaar.
Hoe heb jij in 2020 de coronacrisis ervaren, persoonlijk en artistiek?
Moeilijk! Een jaar geleden zou er een tentoonstelling opengaan bij Galerie Logman in Utrecht. Daar deed ik ook aan mee. Maar die opening viel net op de dag dat alles dichtging. De tentoonstelling was tijdens de eerste lockdown alleen op afspraak te bezoeken.
In maart dacht ik toen: misschien dat in augustus alles over is, kan ik in september toch naar Parijs. In de zomermaanden was het ook iets minder met corona. Ik vond dat toch te riskant. Als ik de enorme mensenmassa’s de Parijse métro zag binnenstromen… Liever niet daartussen.
De lockdown in Parijs was ook heel heftig. De wijk waar ik altijd rondzwerf, was min of meer afgesloten. Er waren straten waar je alleen met een mondkapje op in mocht. De vrienden waar ik ieder jaar logeer, mochten alleen naar buiten met een attest om boodschappen te doen. En dan alleen 1 kilometer in de omtrek. Zij gingen daarom naar hun tweede huis in het zuiden van Frankrijk. Alle restaurants waren ook dicht.
Er ontbreekt nu wel een hoop documentatiemateriaal. Ik wilde nog veel meer video’s maken, en pentekeningen, waar ik in 2019 mee begon te experimenteren.
Wat heb je dan gedaan in plaats van dat jaarlijks terugkerende bezoek aan Parijs?
In september 2020 bleef ik dus in Delft. In het begin vond ik dat helemaal niet erg want het was hier ook lekker weer. In oktober, november begon het toch aan mij te knagen. Er is iets weg, het is ongrijpbaar waarom het weg is.
Ik keek wel op internet naar films van Parijs. Dat zegt me dan niets. Ik moet het kennen, ik moet in die straat gelopen hebben bijvoorbeeld. Het moet een verbondenheid hebben met mezelf. Ik dacht ook nog even: zal ik naar Den Haag of Rotterdam gaan en daar gaan rondlopen? Maar ik ken het daar te goed.
In Parijs word ik elke keer weer verrast door kleine dingen die een normale toerist niet ziet. En het menselijke contact met de vaste bewoners van dat plein mis ik ook. Je ziet mensen al vijf jaar op dezelfde bank zitten. De brasserie waar ik altijd kom en waar ik mijn eigen plekje heb.
Het plein verandert ook telkens van gezicht. Een jaar of vijf geleden was het plein nog in de ban van de extremistische ronselaars. In 2017 waren die weg en zat het plein vol asielzoekers. Aan de ene kant zaten de mensen met geld in de zon cocktails te drinken, aan de andere kant de asielzoekers in tentjes. Nu is het weer meer drugsgerelateerd. ‘s Avonds is het er linke soep. Je ziet die dingen niet direct terug in mijn werk maar het zit wel in mijn herinneringen.
Heeft deze situatie met corona je genoopt tot andere creatieve oplossingen?
Ik heb in het atelier video’s gekeken die ik de afgelopen jaren heb opgenomen. Dat lampje daar is uit een etalage van een lingeriezaak en heb ik op video gefilmd. Die lampjes zie je in overvloed in Frankrijk. Elke hotelkamer had er vroeger een. Op het moment dat je dat ziet, denk je meteen aan het hotel in 1980 waar het lampje boven de wastafel hing. Het is een samenstelsel van jaren.
Daarnaast een vaas met de sjaal van keramiek. Ik zag een keer twee van die vazen in een kerk naast het beeld van Maria. Ik vond dat zo enorm wonderlijk, heb er ook een video van gemaakt. Met video kan ik eromheen draaien, speelt de omgeving ook meer een rol.
Deze serie noem ik de De dingen die mij opvielen… Op die puntjes moet staan: tijdens wandelingen. Dan loop je door zo’n straat met veel winkels, ineens schiet ineens iets op je netvlies. Waarom? De kleuren, de vormen, de vreemde entourage. De video is dan een klein geheugensteuntje. Dat is heel klein, niemand die het ziet. Ik had al een andere mooie kleine camera, maar die hebben ze in de metro uit mijn jaszak gestolen, met 100 video’s.
Ik ben ook begonnen om alle schilderijen weer door te kijken en degenen die me niet bevallen weer af te schuren. En opnieuw te gebruiken. Het is ook bittere noodzaak: ik kocht mijn houten panelen bij Karwei, maar die is nu ook gesloten. Vroeger deed ik dat trouwens ook geregeld.
Ga je in 2021 nog naar Parijs?
Dit jaar september wordt het hem ook niet, ben ik bang. Het hangt ook van mijn vrienden af. We zijn erg goed bevriend, ik ken ook alle familieleden, die zie ik ook regelmatig. Een stuk van je familie is dan weg. De brasserie is nu ook gesloten.
Alles staat nu stil, tentoonstellingen worden doorgeschoven. Ik denk nu meer na. Door die coronatijd. Het is wel een mooie tijd om goed na te denken waar je mee bezig bent en of alles wat je maakt de waarde heeft die je eraan wilt hechten. Dat heeft me meer inzicht gegeven.
