Kunst_planten op de Intensive Care @ Hgtomi Rosa

Het idee voor Kunst_planten is ontstaan als antwoord op de uitnodiging van Alexander Webber (Hgtomi Rosa) om te reageren op het thema ‘open’. Het is de tweede kortdurende presentatie in de serie Acts of Opening bij Hgtomi Rosa, het kunstenaarsinitiatief dat is gehuisvest in broedplaats De Besturing in de Haagse Binckhorst. Dit voormalige industriële gebied wordt gestaag omgevormd tot woon- en werkwijk, dus de fabrieken en garagebedrijven maken in hoogtempo plaats voor keurige kantoren in bedrijfsverzamelgebouwen. Het is dan ook niet toevallig dat Arthur Cordier op zoek gaat naar enig teken van leven in de kantooromgeving. Volgens onderzoek bevordert de kamer- of kantoorplant de productiviteit van medewerkers met 15%. Bovendien geeft het een bedrijf een gastvrije uitstraling. De plant mag dus niet ontbreken in een representatieve kantoorlobby.

Cordier verzocht per brief een twintigtal vooraanstaande reclamebureaus een plant uit te lenen voor de nieuw in te richten ‘lobby’ bij Hgtomi Rosa. Dat leverde, na enig communicatieverkeer, een response op van ca. 40% en nu staan er dientengevolge 9 planten in de voorruimte van het kunstenaarsinitiatief. Cordier en Webber haalden de planten persoonlijk op om ze een week tentoon te stellen en lieten de keuze van de specifieke plant over aan de aanwezige bureaumedewerker.

Eén van de reclamebureaus (een term die men zelf graag vermijdt en vervangt door ‘creative agency’ of ‘strategic branding company’) heeft een contract opgesteld om zich ervan te verzekeren dat er goed voor de plant zal worden gezorgd en er over en weer niet voor diensten zal worden betaald. Eén bedrijf geeft de kleinst mogelijk cactus mee (een poging tot originaliteit of kantoorhumor?). Eén van de bedrijven geeft een zieke plant mee in de hoop dat deze gezonder terugkomt uit het ‘kuuroord Hgtomi Rosa’ (dat toevalligerwijs naar een bloem is vernoemd). Blijkbaar leidt het vragen van een gunst al snel tot de verwachting van een vorm van ‘service’.

Het project Kunst_planten legt allerlei kruisverbanden tussen de wereld van de kunst en de commercie bloot. Hoe flexibel en spontaan is een creatief bedrijf nu eigenlijk? En wat is een concept? Zo kwam Cordier, die zelf Franstalig is opgevoed, er pas na Google-onderzoek achter de betekenis van ‘kunst+plant’ in het Nederlands, vandaar de underscore (waarvoor nauwelijks een fatsoenlijk Nederlands woord bestaat) tussen de twee woorden in de titel. Het leidde ook tot nieuwe inzichten in de relatie tussen het kunstmatige karakter van het uitleen- en tentoonstellingsproject en het idee van kunstplant als ‘nepplant’ of het kunstwerk als object. Maar het is Cordier natuurlijk in eerste instantie om het procesmatige karakter van het project te doen. Zo zijn ook de contactgegevens van de aangeschreven bureaus en de vele e-mails die nodig zijn geweest om de negen planten bij elkaar te brengen onderdeel van het project. En waarschijnlijk geldt dat ook voor deze tekst die ik in navolging van mijn bezoek aan het schrijven ben (ik kijk nu even schuin over mijn computerscherm naar de grote kamerplant in mijn werkruimte en verzeker mij er van dat ik lekker bezig ben).

In de tentoonstelling staat ook een door het kunstenaarsinitiatief ter beschikking gestelde gieter. De bezoeker wordt verzocht om de irrigatie van de plantencollectie te regelen, met het risico dat de planten bezwijken onder de goede zorgen. Het geheel doet denken aan een Intensive Care, een vertrouwd beeld in deze tijd. Aan een van de witte wanden hangt een brandblusser als surrogaat voor het beademingsapparaat. In de hoek toont een telefoon een collectie rampenfilm(pje)s met omvallende reclamezuilen. Maar de expositie kan ook worden opgevat als een besloten congres waarin de planten hun werkervaringen uitwisselen, met het risico dat er bedrijfsgeheimen kunnen worden onthuld wanneer de planten slordig omgaan met hun notities. Elke plant draagt een gele badge met de naam van het bureau dat het vertegenwoordigd.

Ik moet zelf ook denken aan een verhaal dat ik eerder voor Jegens & Tevens schreef over een tentoonstelling van Marcel Broodthaers bij M HKA in Antwerpen en dat eindigt met mijn verzoek om een van de geëxposeerde potpalmen aan mij ter beschikking te stellen. Hoewel het museum aanvankelijk gecharmeerd leek van het idee en van het artikel, bleek de transactie uiteindelijk ‘onmogelijk’ omdat de planten waren gehuurd en terug moesten naar de leverancier. Opnieuw een klinkende overwinning van de bureaucratie op de mens.

In Hgtomi Rosa hangt de brief die Cordier naar de bureaus stuurde. Geprint op  een  groot vel wit papier krijgt de ‘niet uitvergrote’ brief toch monumentale proporties. Het benadrukt Cordiers interesse in de verschillende communicatievormen tussen kunst en commercie en de kunstmatigheid van wat wij arbeid of een product van arbeid noemen. Vandaar de keuze voor een branche die zichzelf het liefst definieert met het benoemen van haar jaloersmakende klantenportefeuille of terminologie als ‘positivity’ en ‘strategy’ en ‘concept’ en dat op hun eigen websites de grootste moeite heeft om te vertellen wat ze zelf nu eigenlijk precies zijn.

Waarom wordt kunst in onze neoliberale diensteneconomie dan eigenlijk niet als eerlijk werk gezien?  En wie heeft wie hier een dienst verleend? Het bedrijf dat een plant uitleent? Of de kunstenaar die betekenis geeft aan de collectief genegeerde plant in het nu door thuiswerk verlate kantoor? De ‘positivity’ komt volgens mij van de kunstenaar die hier onderzoekt wat er mogelijk is. Nu nog even kijken welk van de deelnemende bureaus uit de tijdelijke Kamer_planten situatie online content op hun channels heeft ‘gecreated’.

Wij in ieder geval wel.

#wearepositivitytoo

U heeft nog tot donderdag om de planten op afspraak te bezoeken of te verzorgen.