Het nieuwe begin van Z33
Na een grondige verbouwing en uitbreiding met een nieuwe vleugel is Z33, huis voor actuele kunst in Hasselt, weer open voor publiek. De coronamaatregelen in acht nemend, volgen we een voorgeschreven route langs drie tentoonstellingen. Te beginnen met The Time of Work, dat het onbezoedelde nieuwe gebouw tot thema heeft.
Het betreden van de nieuwbouw van archtitect Francesca Torzo is met de openingstentoonstelling een heel ritueel geworden. Het begint met een instructie van William Forsythe op de betonnen vloer. Stap voor stap lezen we de aanwijzingen die dienen aan te zetten tot een performatieve vorm van lopen. Een werk waarin de samenhang tussen volgzaamheid, expressiviteit en schaamte van de bezoeker op de proef wordt gesteld. Ook het tweede werk op de route is textueel en site-specific. Een smalle maar steeds breder wordende duistere toegangscorridor vormt een interessante perspectivische ruimte voor een entreewerk. Lotte van Audenaeren heeft er enkele oplichtende teksten aangebracht die als losse elementen de ruimte verkennen.
Daarna volgens een flink aantal kleine en enkele grotere zalen die allemaal zo hun eigen kenmerken en mogelijkheden hebben. De Italiaanse architecte Francesca Torzo heeft ook werk toegevoegd dat refereert aan de kleine schetsmatige tekeningen die zij maakt om tot een ontwerp te komen. Een model van de nieuwe zalen van Z33 is in verticale draden uitgevoerd.
Christoph De Boeck onderzoekt de akoestiek van het gebouw met een opstelling die zowel geluid opvangt als produceert. Met een paraboolmicrofoon worden reflecties van het diepe geluid van een speaker opgevangen. Met de weerkaatsing van het geluid en een tijdmeting kan de afstand van de ruimte worden berekend. De onzichtbare kwaliteiten van een ruimte komen ook ter sprake in een serie werken van Benjamin Verdonck. Het gaat hem dan vooral om de zaken die ons niet opvallen of om toevoegingen die we normaliter niet tot de expositie rekenen. Zo staat er in een kleine kamer een emmer zonder lekkage. Of er ligt een bananenschil of verkreukte verpakking tegen de plint. In de kamer ernaast zijn alle lichtspots naar dezelfde hoek gericht waardoor een alle aandacht opeisende lichtsculptuur ontstaat.
Geen van de tentoongestelde werken is volumineus of zwaar. The Time of Work heeft in de eerste plaats de bedoeling om toch vooral de lege zalen te ervaren. Licht, ruimte en het geluid van de eigen voetstappen, alsof je als eerste over een vers pak sneeuw loopt.
Na dit voorgerecht volgt de tweede gang van het Z33-menu: The Work of Time. Hier draait om een van onze grootste toekomstige uitdagingen. Wat doen we met de tijd? We leven steeds langer, we werken steeds minder. En toch plannen we ons leven zo vol, dat we zo min mogelijk ‘vrije tijd’ ervaren en is ‘efficiency’ nog steeds een doel op zich. Kunstenaars behoren tot die kleine groep die ‘tijd’ als fenomeen ervaren omdat zij er, als een van de weinigen, zelf over kunnen beschikken.
Judith Seng werkt met tijd als vloeibaar materiaal. In de School of Fluid Measures nodigt de kunstenaar bezoekers uit om een fysieke dialoog te voeren met gekleurd zand als taal. De zandpilaren staan, als de onderste helft van een zandloper, klaar voor een 1-op-1 gesprek zonder woorden. Op afspraak kan een gesprek worden geactiveerd. Op een videoscherm kunnen we zien hoe eerdere gesprekken zijn verlopen.
Maarten Vanden Eynde toont de halfwaardetijd van radioactief afval in een serie keramische containers die naarmate ze kleiner worden steeds meer op kogels gaan lijken. Nelly Ben Hayoun-Stéphanian onderzoekt in I Am (Not) a Monster hoe de denkbeelden van filosofe Hannah Arendt en Nadezhda Tolokionnikova (Pussy Riot) bij elkaar komen. Met behulp van handgemaakte Japanse Banraku-poppen voert de kunstenares gesprekken over autoritaire regimes in de huidige tijdgeest. Ook Nelly Ben Hayoun-Stéphanian zelf reist als geschminkte figuur rond in de metro.
De tentoonstelling eindigt met enkele werken waarin we weer tot rust mogen komen. In de installatie Circadian Dreams van Helga Schmid mogen we wegdromen in gekleurd licht dat het ritme van de dag volgt in een loop van 12 minuten. En Danilo Correale sluit af met een 4 uur durende video waarin de slaap als abstract kleurenlandschap wordt gevisualiseerd. De vraag blijft wie van de bezoekers genoeg ‘vrije tijd’ heeft om deze film in z’n geheel te ondergaan?
Na deze thematische tentoonstellingen komen we terecht in Birds of a Feather – Currents #7, de jaarlijkse tentoonstelling die in samenwerking met Marres (Maastricht) wordt gemaakt en waarin pas afgestudeerde kunstenaars hun werk museaal tonen. En nu maar hopen dat deze alumni voldoende ‘vrije tijd’ zullen vinden om te kunnen werken. Hierbij enkele werken die opvielen.
The Work of Time en The Time of Work zijn te zien tot en met 29 augustus 2020.
Birds of a Feather – Currents #7 is nog te zien tot en met 2 augustus 2020.