(G)een stad zonder hedendaagse kunst

Blijkbaar niet. Hoe ik ook mijn best doe, ik kan geen autonome plekken voor hedendaagse kunst vinden. Het Museo d’Arte Contemporanea Villa Croce waarop ik mij had verheugd, blijkt definitief gesloten. Van kunstenaarsinitiatieven en actuele presentatieruimtes is al helemaal geen sprake. De zoektermen contemporary art en Genua leiden keer op keer naar websites over Geneve.

Op de centrale plekken in de binnenstad wordt ik begroet door stenen kubusblokken die sprekend lijken op Piero Manzoni’s Socle du Monde, waarmee de Noord-Italiaanse kunstenaar de wereld op z’n kop zette. Maar deze blokken hebben een punthoofd en staan gewoon rechtop. De citymarketing-slogan ‘Genova, more than this’ staat er op afgebeeld. Maar waar is meer?

We besluiten het te gaan vragen in het boekwinkeltje Bookowski dat in een klein steegje is gevestigd en een leuke collectie nieuwe en tweedehands boeken heeft. Mijn vraag wordt in eerste instantie opgevat als een vraag naar boeken over ‘contemporary art’, waarvan de verkoopster moet toegeven dat ze daar weinig van in huis heeft. Wanneer ik duidelijk maak dat het me om plekken in de stad gaat, moet ze even heel hard nadenken.

En dan komt ze met het alternatieve initiatief Libera Collina di Castello waar kunstenaars/studenten en buurtbewoners samenwerken. Het is te vinden achter de architectuurfaculteit bij de hoger gelegen Via Santa Maria di Castello. De exacte locatie weet ze niet precies maar ze tuurt welwillend op mijn plattegrond. Ze kan het ‘ongeveer’ aanwijzen en schrijft de naam gelukkig even voor me op. We danken haar hartelijk en gaan op pad.

Hoewel we bij het gelijknamige Santa Maria di Castello kerkje weten dat we er vlakbij zijn, kunnen we nergens een naambordje of andere aanduiding vinden. We lopen alle steegjes en pleintjes in de buurt af, maar wanneer we voor de zoveelste keer op hetzelfde punt staan geven we het op. Ook op internet valt er weinig over te vinden, hoewel er wel een facebookpagina bestaat. Er zijn geen lopende evenementen. We besluiten het de volgende dag nog eens te proberen, maar opnieuw tevergeefs. Er is wel een hek waar we doorheen kunnen kijken, maar van enige activiteit is niets te bespeuren.

Onderweg in de straten van Genua komen we soms interessante etalageruimten tegen die we met enige verbeeldingskracht kunnen opvatten als installaties in situ. Met deze vorm van appropriation art vullen we de leemte en stillen we onze honger naar meer.

En dan zijn er nog die twee enorme wanstaltige gipsen sculpturen die in het trappenhuis van ons appartement staan. Tja, daar moeten we het mee doen.

We hebben overigens wel een fantastische expositie van Georgio de Chirico bekeken in Palazzo Ducale. De retrospectieve tentoonstelling ‘Il volto della metafisica’ is schitterend vormgegeven en uitgelicht. En een oeuvre dat veel verder gaat dan wat ik me uit de geschiedenisboeken kan herinneren. Maar geen hedendaagse kunst dus. Hoewel De Chirico zelf helemaal niet geloofde in zoiets als hedendaagse kunst. Volgens hem was alle kunst met elkaar verbonden en maakten de klassieken net zo goed deel uit van het heden. De tentoonstelling laat goed zien hoe die opvatting gedurende verschillende perioden in zijn oeuvre terugkomt.

We besluiten na het zien van de tentoonstelling ook een bezoek te brengen aan Galleria Rotta van Rinaldo Rotta, de plaatselijke galeriehouder waar De Chirico zijn hele leven mee verbonden is gebleven. De galerie viert dit jaar haar 90^ste verjaardag en we zijn benieuwd wat er dan heden ten dage te zien zal zijn. Op een door De Chirico geschreven brief aan zijn galeriehouder lezen we het adres af.

Maar ook hier komen we niet verder. De galerie werd voortgezet door zoon Roberto en bestaat nog steeds, maar de stevige zwarte toegangsdeur blijft gesloten en is vergrendeld met een hekwerk. Teleurgesteld lopen we verder door de winkelgalerij van de Via XX Settembr.

Dan blijft er welgeteld 1 actuele tentoonstelling over: La Borsa e la Vita. Ook deze is in Palazzo Ducale te zien, althans in het zijgebouw. De enige hedendaagse tentoonstelling in Genua blijkt te gaan over economische waarde. Nu begrijpen we waarom het zo zuinig gesteld is met de hedendaagse kunst in deze havenstad. Genua is een stad waar iedereen probeert iets te verdienen. De kleine winkeliers, de focacciabakkers, de kansloze illegalen in Via di Prè, de prostituees in de tussensteegjes en de straathandelaren op de pleintjes.

Het affiche van de hedendaagse tentoonstelling in Palazzo Ducale bestaat uit een dollarbiljet dat is gevouwen om te kunnen wenen. De makers verschuilen zich achter de naam Claire Fontaine, een kunstenaarscollectief dat opereert als bedrijf en zich heeft vernoemd naar een Frans merk kantoorartikelen. De leden werken als assistenten aan conceptuele werken. Vooral politieke ready-mades en appropriation art. Dan zat ik met ‘mijn’ etalage-installaties dus al aardig in de buurt.

Her en der in de tentoonstellingen staan kleinverdieners opgesteld in de vorm van straatartiesten en roofovervallers, als alternatief voor de vele rozen-, zakdoekjes- en parapluverkopers in de oude stad. Op de grond zijn kleinere objecten geplaatst zoals een kluis met een gat in de deur waar je je hand in kunt steken. Een greep in de kas wordt zo mogelijk gemaakt, maar wanneer de deur wordt geopend is het niet meer mogelijk om de arm uit de deur te halen.

Verderop wordt een video getoond waarin een vrouw uitlegt hoe je economisch onafhankelijk kunt worden van jouw partner of hoe je het gezag van jouw baas of meerdere op effectieve wijze kunt ondermijnen. Het komt er op neer dat je je van niets en niemand iets aan moet trekken, alle kritiek moet buitensluiten of af laten glijden en elke vorm van sociale wederkerigheid moet zien te vermijden. Het lijkt ons een mager en eenzaam bestaan.

Aan de wanden van verschillende zalen hangen verder veel monochrome schilderijen die permanent nat blijven of waarin munten op een nogal platte en gemakkelijke wijze zijn verwerkt. En dan zijn er nog enkele Duchampiaanse objecten in de laatste zaal; daarna volgen de toiletten. Bij gebrek aan een rondgang dienen bezoekers de routing in omgekeerde volgorde te volgen om de tentoonstelling te kunnen verlaten. Daardoor kunnen we de samenhang tussen de verschillende onderdelen nog eens overdenken.

Op de laatste dag van ons bezoek aan Genua zien we hoe er folders worden verspreid voor het aanstaande evenement ‘Dialoghi d’Arte’, een dialoog over kunst in de openbare ruimte. Er worden zelfs grote billboards beplakt voor het programma dat 4 dagen zal duren. Jammer dat het begint als we net weer in Nederland zijn.

En nu iedereen naar Venetië…