Arte Florence anno 2019
Michelangelo, Leonardo, Bandinelli, Donatello, Botticelli, Lippi, Brunelleschi, Raphael, Giotto, Sustermans, Fra Angelico en al die andere grote meesters, er komt geen eind aan in Florence. Alles ademt hier geschiedenis en de stad lijkt geheel bevroren in de tijd. Na enkele dagen in de renaissance te zijn ondergedompeld (of verdronken) snak ik even naar iets anders; ik ga op zoek naar de verborgen plekken voor hedendaagse kunst.
Ik laat de kunstpakhuizen van de groothandelaren Strozzi en Pitti en verschillende generaties De Medici achter me en vindt de kleine locaties voor actuele kunst in de straatjes net buiten het overvolle toeristische centrum.
Museo Novecento
Allereerst is er het nieuwe Museo Novecento dat tentoonstellingen programmeert vanuit een vroeg 20e-eeuwse collectie Italiaanse kunst en dat van daaruit verbanden legt met hedendaagse kunst en design. De combinaties zijn soms wat wonderlijk en het geheel maakt daardoor een enigszins warrige indruk. De stillevens van Morandi, ecologisch bouwen, het Toscaanse landschap en politiek engagement lopen dwars door elkaar.
Ik bekijk onder andere de ecologische projecten van Lucy + Jorge Orta, waarvan de opstelling OrtaWater Fluvial Intervention Unit eerder in Boijmans van Beuningen te zien is geweest. Even verderop wordt de politieke kunst van Goldschmied & Chiari getoond. In de serie collages Dispositivi di rimozione combineren zij krantenfoto’s van verschillende aanslagen in Italië uit voorbije tijden met het naakt dat in dezelfde tijd in de bladen te zien was. Het damesvlees ontneemt ons het zicht op de ravage. In brokken steen -het puin uit de krantenfoto’s- heeft het kunstenaarsduo het woord Patria (Vaderland) op de vloer gelegd. In een ander zaal zien we de video Autoritratto waarin Goldschmied & Chiari een gat in graven in het bos om zichzelf in de grond te planten en wortel te schieten. Moeder Aarde als antwoord op het Vaderland.
Op een andere verdieping is er een klein maar mooi overzicht te zien van de conceptuele minimalist Vincenzo Agnetti (1926-1981), een oude vriend van Manzoni. Met werken over tijd, ruimte, stad en territorium, uitgevoerd in bakeliet en vilt.
Museo Novecento, Piazza Santa Maria Novella 10, Florence
Le Murate / Progetti Arte Contemporanea
Iets verder buiten het centrum vinden we Le Murate, een ruimte voor hedendaagse kunstprojecten. Het is gevestigd in een voormalig nonnenklooster en mannengevangenis. Na jaren van leegstand werd het terrein in 2004 door architect Renzo Piano omgevormd tot woon- en werkcomplex. De ruimte voor hedendaagse kunst startte in 2014.
Er is een interessante tentoonstelling van Mohammed Alfaraj, een jonge Saoedische kunstenaar die middels video en fotografie reflecteert op zijn omgeving, maar bezien vanuit het perspectief van het kind. De fotografie is nogal alledaags en fragmentarisch en worden als eenvoudige wandcollage gepresenteerd, maar de korte video’s laten een meer persoonlijke belevingswereld zien en hebben een grotere overtuigingskracht.
Mohammed Alfaraj – The Glass Between Us @ Le Murate, Piazza delle Murate, Florence
VEDA
VEDA is een verticale galerieruimte die we vanaf de straat kunnen bekijken. De jonge Britse kunstenaar Dominique White heeft er een grote hangende sculptuur gemaakt die tot onder straatniveau in de ruimte hangt. Het is gemaakt van natuurlijke materialen die door de wind, de zee en de kunstenaar zelf zijn gevormd. Als aangeschoten wild hangt het aan twee zwarte ijzeren plafondhaken. De installatie Fugitive of the State(less) lijkt daarmee vooral een statement over de machteloosheid van hen die per schip in Italië arriveren, op zoek naar een toekomst.
Galleria Gentili
Galleria Gentili is naast VEDA gevestigd. Ook hier veel buitenlandse kunstenaars waaronder Heinz Mack en Sol Lewitt. Tijdesn ons bezoek toont Jessica Warboys een serie lange canvasdoeken die zijn ingesmeerd met bijenwas en pigment. En panelen waarin gekleurd glas in lood is verwerkt.
Jessica Warboys – Italian Hours @ Galleria Gentili, Borgo Pinti 80r, Florence
Eduardo Secci Gallery
Eduardo Secci Gallery is een galerie zoals er meer zijn in het noorden van Italië. Superstrak en gericht op het duurdere segment in de verzamelaarmarkt. Onze Levi van Veluw behoort er tot de vaste stal. Er is een tentoonstelling te zien van Alfredo Pirri: Giorno/Notte. Een constructie van gekleurd plexiglas speelt met het licht dat de galerieruimte binnenvalt. Voor de muren hangen plexiglas platen waarop aan de achterzijde verfklodders zijn aangebracht die een schaduw werpen op de wand. Ook in de aquarellen spelen kleur, transparantie en reliëf de hoofdrol.
Achter in de galerie hangt en staat werk van Nora Renauld dat meer lijkt uit te gaan van tekens en verborgen boodschappen. De diversiteit aan materialen en vormoplossingen en het gebrek aan samenhang en de willekeurig plaatsing in de ruimte boeit me te weinig om me er meer in te verdiepen.
Alfredo Pirri & Nora Renauld @ Eduardo Secci Gallery, Piazza Goldoni 2, Florence
Base / Progetti per l'Arte
Aan de overkant van de rivier de Arno vinden we Base / Projects for Art, een kunstenaarsinitiatief dat al sinds 1998 bestaat. Wellicht kan ik hier nu eindelijk eens een Florentijnse kunstenaar tegen het lijf lopen. Hoewel de organisatie bestaat uit een groep Toscaanse kunstenaars toont Base een internationaal programma met kunstenaars als Roman Ondak, Martin Creed, Tino Seghal, Erwin Wurm, Jonathan Monk, Matt Mullican en vele anderen. Helaas is het niet geopend wanneer we er langs gaan, maar de locatie is zo klein dat we de twee kamers van buiten gemakkelijk kunnen overzien. Nu is het de beurt aan de Duitse kunstenaar Gerhard Merz die met enkele minimalistische poëtische ingrepen de ruimte benut. Mijn talenkennis is helaas te zwak om iets uit de vloertekst te kunnen halen en op de sokkel staat een object dat me voor komt als een luxe uitvoering van Duchamp’s flessenrek.
Gerhard Merz – The Song of the Nightingale @ Base / Progetti per l’Arte, Via San Niccolò 18r, Florence
Le Gallerie degli Uffizi
Ter afsluiting ga ik toch nog even terug naar het Uffizi, de museale publieksattractie van Florence. Behalve de vele zalen die hier aan de grote meesters uit de kunstgeschiedenis zijn gewijd, is het kantoorpaleis van De Medici sinds enige tijd ook uitgebreid met een zaal voor moderne kunst. In een grote lege open ruimte is het werk van Anthony Gormley te bekijken. Het is er aanzienlijk rustiger dan bij de andere afdelingen van het museum. Er zijn maar liefst zes suppoosten die de ruimte overzien en samen met de mensfiguren van Gormley en de incidentele bezoeker vormen we toch een groep. Wanneer ik de doodlopende tunnel Passage wil betreden, snelt een van de suppoosten op mij af om me te waarschuwen voor het donker aan het eind van de tunnel. Maar ik kan haar geruststellen. Ik beloof haar dat ik het Florentijnse licht terug zal vinden.