Abstand @ Annet Gelink Gallery
Nietsvermoedend een galerie binnenstappen kan een geweldige ervaring zijn. Helaas is het voor veel mensen een brug te ver of een drempel te hoog. Er is sprake van een afstand die onoverbrugbaar lijkt. En deze ‘afstand’ is het thema dat Antonis Pittas aansnijdt in zijn solotentoonstelling bij Annet Gelink Gallery in Amsterdam.
Een Nederlandse galerie dat zichzelf gallery noemt, een gegoten betonvloer die piepgeluiden maakt bij elke stap, een smetteloze witte ruimte, een hoge entreebalie of een galeriemedewerker die niet op- of omkijkt wanneer er een bezoeker naar binnen stapt. Het zijn allemaal factoren die de afstand tussen hedendaagse kunst en de bezoeker kunnen vergroten. Deze ironische relatie tussen expositie en galerie speelt een interessante rol in de tentoonstelling ‘Abstand’ van Antonis Pittas bij Annet Gelink Gallery.
De van oorsprong Griekse kunstenaar Antonis Pittas (1973) heeft een aantal afgegoten vrachtwagenspiegels in de lege ruimte geplaatst. De opstelling bevestigt het idee dat de galeriebezoeker ook zelf wordt bekeken. Of nog erger, gedwongen wordt om naar zichzelf te kijken. Al snel bekruipt je het gevoel bij de neus te worden genomen of een opgelegde rol in de situatie te hebben. De spiegelobjecten die Pittas op vloer of wand heeft gemonteerd, bevatten geen functioneel spiegelglas meer. Het zijn sculpturen geworden. Maar ze reflecteren het licht dat van een grote gele wand afstraalt.
De langste wand van de galerie is beplakt met reflectorfolie in de kleur ‘Optic Yellow’, hetzelfde signalerende geel dat tennisballen zichtbaar maakt op televisie. We bevinden ons in een gecontroleerde ruimte zoals we die kennen van vliegvelden en andere neutrale plekken die tot de openbare ruimte behoren, maar niet zo voelen.
Ik passeerde enkele weken geleden een Russische grenspost waar iedereen door middel van spiegels of vanuit glazen hokjes in de gaten werd gehouden. Auto’s werden er geïnspecteerd door geüniformeerde grenswachten die met spiegelstokken de onderzijden van de voertuigen beschenen en begluurden. Ik was op de fiets. Maar ik had een stuk aluminium achterop mijn fiets gebonden. Het was een stukje van een vliegtuigvleugel dat ik ergens in de duinen had gevonden. Ik was benieuwd of het een probleem zou zijn als ik het object over de grens zou transporteren. Tot mijn verbazing werd het niet eens opgemerkt! Waarschijnlijk omdat ik het zo opzichtig op mijn bagagedrager had gemonteerd. In tegenstelling tot de grensoverschrijdende auto’s en vrachtwagens werd de fiets niet als verdacht transportmiddel gezien. De douanebeambte was meer bezorgd over het feit dat ik in het donker, zonder licht op de fiets in de stromende regen nog de grens over wilde gaan, waar ik nog enkele kilometers over een smalle donkere weg door het Litouwse bos te gaan had voordat ik de bewoonde wereld zou bereiken.
Zo blijkt de afstand tussen mensen (of burger en douanier) en de fysieke afstand tussen plekken (of landen) soms anders te zijn dan vooraf gedacht. Zo wist ik ook niet precies of ik Russisch eigendom het land uit smokkelde of goederen in Litouwen importeerde waarover belasting diende te worden geheven. Welke van de twee te passeren grensposten zou het moeilijkst doen over mijn buit?
Bij de installatie van Antonis Pittas gaat het ook om het verschil tussen binnen of buiten staan. Jij als het tegenovergestelde van mij. Kijken en bekeken worden. Ik ben alleen in een lege ruimte, maar voel me toch het object van observatie. Ik kan de ander echter niet zien. Ik daal af naar de kelder van de galerie, die meestal als compacte projectruimte wordt gebruikt. Er hangen nu foto’s van Pittas, achter glas. Maar er hangt ook glas zonder foto. En er hangen ook enkele uitvergrotingen van het reflecterende materiaal dat boven op de lange wand is aangebracht.
Hoewel ik het idee van de kunstenaar achter deze foto’s kan volgen, vind ik het geen sterke toevoeging op de tentoonstelling in de bovenruimte. Deze poging om de gecombineerde fotobeelden en spiegelend glas als heuse kunstwerkjes aan de wand te hangen doet eerder afbreuk aan de tentoonstelling dan dat er een nieuwe laag of perspectief aan het geheel wordt toegevoegd. Dit is me allemaal iets te vertrouwd. Vanuit de kelder heb je echter wel weer een mooi doorkijk naar boven. Het zicht op de gele wand waarvan het lichtschijnsel ook op de trap valt, doet mij besluiten om snel weer naar boven te gaan. Naar de ruimte waar ‘Abstand’ het meest voelbaar is.
Abstand van Antonis Pittas is nog te zien tot en met 13 oktober bij Annet Gelink Gallery, Laurierstraat 187-189 in Amsterdam.