Het is 1609 in 1646
In de projectruimte van 1646 ligt een steen uit 1646. Oorspronkelijk de gevelsteen, maar het is gaandeweg losgekomen en leidt nu een zwervend bestaan door het pand. Zo ontstaat geschiedenis. Alles raakt los van haar ontstaansgrond en krijgt een plek elders in de wereld. De Amerikaans kunstenaar Christopher Kline probeert fragmenten uit zijn geboorteplaats Kinderhook weer samen te brengen en gebruikt daarvoor de musical als productie- en presentatievorm.
Wanneer we 1646 betreden, belanden we in het jaar 1609. Hier begint O.K. – The Musical (Dutch Colonial). De oorspronkelijke Mohicaanse bewoners van Kline’s geboortedorp Kinderhook (O.K. is Old Kinderhook) komen in aanraking met Nederlandse kolonisten. Het is de eerste van vijf scènes die in Den Haag te zien zijn. Kline leidt ons zelf rond in zijn theatrale wereld van bordkarton en vrolijke wandschilderingen. Het is duidelijk dat we in een Amerikaanse schoolmusical terecht zijn gekomen. Maar alle decors, liedjes en verhalen zijn de afgelopen maand door Haagse vrijwilligers in elkaar geknutseld en ingestudeerd. Het is onderdeel van een ongoing project over geschiedschrijving in het klein en in het groot. In elke presentatiestad schakelt Kline de hulp in van de lokale bevolking om het project verder mee uit te voeren. Als rondleider bagatelliseert Kline zijn eigen rol wanneer hij zegt dat hij niets zelf heeft gemaakt. Dit is een enorm eenmansproject waar hij al vijf jaar mee bezig is en waarin hij alle mogelijke rollen aanneemt. Joop van den Ende is er niets bij.
In rap tempo worden we door de scènes geleid. We zien het eerste contact van de Mohicanen met de Nederlandse kolonisten en hoe de inheemse bevolking uiteindelijk worden verdreven. We leren door middel van een levend diorama hoe de beverpopulatie bijna wordt uitgemoord voor de handel in bont, waarvan de hoge hoeden van Europeanen worden gemaakt. En we staan in een typisch Hollands huis waar bovennatuurlijke krachten actief zijn. En passant passeren we halverwege de route de steen van 1646. De scenes worden met live muziek en spel uitgevoerd. We passeren berkenbomen en interieurs die met grote zorg uit karton zijn vervaardigd en beschilderd. Ingenieuze bouwconstructies zorgen voor verrassende theatrale effecten. In de laatste scene zijn we alweer in 1664 aanbeland, wanneer de Nederlandse kolonie door de Engelsen met geweld zal worden overgenomen om er hun eigen Utopia te stichten.
Dit is de canon van de 17e eeuw samengevat in een compacte geschiedenisles. Alles is met vlijt en precisie uitgevoerd, maar we mogen er niet te lang van genieten, want de tijd gaat verder. De wereldgeschiedenis wordt verteld met kleine verhalen en sketches uit Kinderhook en hebben daardoor een ontwapenende uitwerking op het publiek. En het programma werkt. Na 20 minuten staan we weer buiten en weten we van alles over Kinderhook en de Nederlandse invloeden aldaar. Zelfs de jaartallen heb ik onthouden.
Maar hoe nu verder? Ik vraag Kline of de show uiteindelijk ook in Kinderhook zal worden opgevoerd? Dat blijkt een lastig onderwerp. De toekomst is onzeker en moet stap voor stap worden bevochten. Alle vertoningen waren tot nu toe in Europa. Kline vermoedt dat er in de Verenigde Staten toch weer anders tegen de geschiedenis zal worden aangekeken. En hij weet nog niet hoe hij daarmee om moet gaan. Berlijn is nu zijn thuisbasis en Amerika is ver weg. Maar ooit zal hij Kinderhook opnieuw veroveren, met zijn musical. Wat Joop van den Ende niet is gelukt, lukt Kline vast wel.
