Het is Onze Ambassade
Het heeft wat voeten in de aarde gehad, maar Den Haag is een interessant instituut voor hedendaagse kunst rijker. Onder de noemer Onze Ambassade heeft West Den Haag de voormalige ambassade van de Verenigde Staten in gebruik genomen als centrum voor (inter)nationale kunst en debat. Het markante modernistische gebouw van architect Marcel Breuer aan het statige Lange Voorhout was al sinds de oplevering in 1959 onderwerp van discussie. En dat gesprek over oude en nieuwe waarden kunnen wij nu voor het eerst in het gebouw zelf voeren.
West Den Haag heeft een stevige reputatie opgebouwd met actuele tentoonstellingen, symposia en andere activiteitenprogramma’s waarin hedendaagse kunst, wetenschap en discussie samengaan. Met een doorlopende programma in de galerieruimte aan het Groenewegje, het incidentele Volkspaleis en de recente tentoonstellingen en symposia in het stadspaleis Huis Huguetan heeft West laten zien dat zij een hoogwaardig internationaal programma kan bieden dat compromisloos is en steeds weer nieuwe presentatievormen hanteert om een nieuw publiek te vinden rond internationale thema’s.
De ambities van West Den Haag rijken ver. Het streven om naast het Escher Museum, Mauritshuis en Haags Historisch Museum ook de hedendaagse kunst een plek te geven in het door de Gemeente Den Haag aangewezen Museumkwartier werd met grote belangstelling gevolgd. Het markante modernistische gebouw van Breuer bleek de ideale locatie omdat het een unieke architectonische en inhoudelijke betekenis heeft in dit historische deel van de stad en gestalte geeft aan het internationale karakter van zowel de hedendaagse kunst als de stad zelf.
De ‘Grand Opening’ van afgelopen zaterdag kan dan ook gezien worden als een overwinning van de ambitie op de gemakzucht. Onze Ambassade opent met maar liefst vier tentoonstellingen die allemaal raken aan wat West met de locatie wil: kunst, politiek en onderzoek naar ideeën voor de nieuwe wereld. Radicale creatieve oplossingen en utopisch denken dienen weer tot de discussie te worden toegelaten. De tentoonstellingen waarin de ideeën van Raymond Roussel, Jean-Pierre Brisset, Marcel Duchamp, Assemble en Tehching Hsieh worden getoond getuigen daarvan. De tentoonstelling Foreign Agents van de veel jongere Zuid-Afrikaanse videokunstenaar Candice Breitsz lijkt gek genoeg nog een overblijfsel van de bekende wereld waarin het agenderen van bestaande maatschappelijke problemen nog de boventoon voert.
De ambassade van Breuer is een spannend gebouw dat bestaat uit vele kleine kamertjes en gangen en waar de Koude Oorlog nog rondwaart. Niet lang na de val van de muur bezocht ik in Berlijn ‘Haus 1’, het hoofdgebouw van de Stasi, waar een tentoonstelling over de (afluister)praktijken van de Staatssicherheitsdienst te zien was. Het gevoel van het gedateerde interieur (Haus 1 is uit 1960), het stemmige grijs en het onoverzichtelijke doolhof van kantoortjes komt weer helemaal terug wanneer ik door de voormalige Amerikaanse ambassade in Den Haag loop. Ook de aanwezigheid van de vele toezichthouders in Onze Ambassade versterkt het idee dat we in de gaten worden gehouden en dat we ons geen misstap kunnen veroorloven. Maar tegelijkertijd is er ook een feestelijke stemming die me doet terugdenken aan het Stedelijk Museum van Willem Sandberg. In het auditorium krijg ik het gevoel dat Lucebert ieder moment als Keizer der Vijftigers binnen kan komen in een toepasselijk koninklijk gewaad. Maar met performer/verteller Guy Tavares op de podiumzetel hebben we een goede vervanger.
Voor een nadere beschouwing van de tentoonstellingen, moeten we op een rustiger tijdstip nog maar eens terugkomen. Nu is het feest. En de start is veelbelovend. Zoals we van West gewend zijn, gaat het programma weer vergezeld van fraaie compacte publicaties. Ook de brochures doen me denken aan de Stedelijk Cahiers van weleer. Laten we hopen dat op deze bijzondere plek een open en levendig kunstklimaat ontstaan, zoals het Stedelijk dat ooit was. En waar antwoorden worden geformuleerd op het laffe cijfermatige pragmatisme dat in vele musea en andere culturele instellingen in Nederland de dienst is gaan uitmaken.
Een van de vragen die moet worden opgelost is hoe lang de voormalige Amerikaanse ambassade ‘Onze Ambassade’ kan blijven. Voorlopig begint het met een jaar, met een optie voor de eeuwigheid als Paleis van de Verbeelding.
Onze Ambassade van West Den Haag en ANNA Vastgoed & Cultuur is dagelijks te bezoeken van 12-18 uur aan het Lange Voorhout 102 in Den Haag.