Kunst om chocolade van te maken in West Den Haag

Waarom trekt een muur van chocoladerepen zo de aandacht? Het is ‘maar’ chocolade. Toch maakt het meer los dan je verwacht. De laatste keer dat ik een kunstwerk kon eten, kan ik me niet herinneren.

Daarnaast zijn de verpakkingen kleurrijk – in de supermarkt zouden ze je zeker opvallen. Mocht je niet kunnen rondkomen als kunstenaar, is rijk worden met chocola ook een mooie verdienste.

De door Bismuth zelf bedachte chocolade krijgen we te proeven in de bibliotheek van West Den Haag: aparte, kruidige smaak. Omdat we paaseitjes hebben gevonden (het is Pasen als ik er ben) krijgen we er nog koffie bij.

Hij is niet de eerste kunstenaar die zelf chocolade maakt: onder andere Ed Ruscha, Dieter Roth en Janine Antoni deden het al eerder. Deze repen doen denken aan de beroemde Campbell-soepblikken van Warhol maar dan met zijn eigen naam als merk. En je eigen naam overal op zetten doet dan weer denken aan graffiti.

Bismuth: “If the art public cannot escape its role as cultural consumer, then they might as well eat good chocolate.”

Van chocolade naar film is bij Bismuth geen grote stap. Ik wist het zelf geen eens, maar Pierre Bismuth won in 2005 mede de Oscar voor het scenario van Eternal Sunshine of the Spotless Mind (samen met Michel Gondry en Charlie Kaufman).

Hij regisseerde in 2016 ook de speelfilm Where is Rocky II? Bismuth noemt dat ‘fake fiction’ over de zoektocht naar een neprots (kunstwerk van Ed Ruscha). Lees het amusante verhaal over de neprots in The Guardian of lees het blog op de website van IFFR.

Geen wonder dan dat we hier ook Jungle Book in tig talen krijgen te zien (The Jungle Book Project). Een amusant werk over communicatie.

Bismuth: “Het begon ermee dat ik een cadeau wilde geven aan mijn kleindochter. Ik wilde haar Jungle Book geven maar wist niet of ik de Engelse, Nederlandse (hun taal) of Franse (mijn taal) versie moest geven.”

Hij raakte gefascineerd door alle talen waarin de film is gemaakt en maakte een soort polyglotte remix van de film.

“Ieder karakter heeft zijn eigen taal: Mowgli spreekt Spaans, Bagheera spreekt Arabisch, Balou spreekt Hebreeuws.” Die keuzes waren vaak doelbewust maar soms liet Bismuth zich ook leiden door de kwaliteit van de stemacteurs: “De slang was ongelooflijk goed in de Italiaanse versie.”

Als filmkijker zijn de werken in de bovenverdieping nog interessanter: via video’s volgen we met lijnen de rechterhanden van acteurs en andere bekendheden. Die lijnen vormen een soort spontaan lijnenkunstwerk, dat je ook ziet. Het begon in elk geval met de neus van een James Bond-acteur toen Bismuth zich verveelde.

En daar herkent de filmliefhebber nog een klassieker: de film The Party met Peter Sellers als schlemiel bij een feestje. Een experiment om geluiden en dialogen in de film in hetzelfde tempo proberen te transcriberen (het lukt vaak niet). Een grappig werk.

De werken van Bismuth laten je sowieso allemaal wel even grinniken. Zoals deze noedelmonsters, die je in je verbeelding langzaam over een strand ziet voortbewegen.

Al met al oogt alles als een fantasiewereld waarin alle realisme net even gekanteld lijkt. Zoals de vlaggen. Met de fantasievlaggen lijkt hij ze als symbool (noem eens een beter symbool van nationalisme) belachelijk te maken.

Zelf zegt hij in een interview: “Ik neem iets van popcultuur en probeer het onmogelijk te maken om te begrijpen.” Of in de iets chiquere woorden van West: “Deconstructie van de norm is de manier om de werkelijkheid en de perceptie ervan te beïnvloeden.”

De tentoonstelling voelt aan als een lichtvoetige, curieuze show. Daar is niets mis mee want behoorlijk veel kunst is op-en-top-serieus. Ik vraag me wel af hoe Bismuth zelf de structuur ziet in wat hij maakt. Want zijn werk gaat werkelijk alle kanten uit in ideeën, beeld, materiaal en thema’s.

Je verbaast je dan ook niet meer als je opeens een bewerkte auto ziet (die van een kunsthandelaar was).

Misschien is een verklaring voor het ‘onkunstzinnige’ gevoel van de tentoonstelling dat Bismuth oorspronkelijk visuele communicatie studeerde en pas later begon met schilderen.

Daardoor mist het wat eenheid, maar verrast het net zo goed. Door die keuzes laat de expositie toch ook juist het karakter zien van Bismuth, die sowieso een vrij nuchtere kijk heeft op kunst: “It’s just simply not possible to reach everyone because not everyone is into art.”

De tentoonstelling in West Den Haag kwam tot stand in samenwerking met het Centre Pompidou in Parijs. Bismuth maakte speciaal voor deze tentoonstelling een chocolade met ‘dekoloniale’ smaak.

Naast deze expositie is er nog een heel aardige expositie over duurzaamheid van Asad Raza, en nog veel meer.

De expositie Everybody is an artist but only the artist knows it duurt nog tot 10 juli. Op zaterdag 14 mei 2022 om 19:00 ontvangen Pierre Bismuth en Asad Raza het publiek voor een speciale avond.