verhaal (25 november 2020) – Memphis

1
De oude klassieke doornloze rode roos bloeit en geurt nog maar eens een keer, al is het eind november. Daaronder scharrelt de dikke duif tussen de hard groeiende zevenster. Het is te warm voor de tijd van het jaar. De winter is ver te zoeken, er is nog geen nacht nachtvorst geweest. De grote vraag is: zal het ooit nog winteren? De grotere angstaanjagende vragen over het klimaat schuif ik mijn geest uit. Even geen tijd voor.

De grote vragen van de tijd waarin ik leef, houd ik verre van me. Ik zit, net als iedereen, naarstig te wachten op het nieuwe ‘normaal’. Als een struisvogel steek ik mijn kop in het zand. En ik kan U vertellen, ‘t Is verdomd interessant daar onder het zand! Het zand van de eindeloze woestijn, waar het stof van de karavanen al eeuwenlang opstuift en weer gaat liggen. Waar Bedouïenen zo goed de weg vinden, met hun kameel of SUV, terwijl ik alleen maar eindeloos zand ontwaar, met een koperen ploert daarboven aan een strakblauwe hemel, en het spoor volledig bijster raak. Terra incognito.

Hier, in dit land, ben ik de bewonderde onbekende, en dat wou ik zo laten. Ik zal het U uitleggen: je koopt ergens een groot stuk land, en je zet er een stevig hek omheen, met een duidelijk bord: private area! Dat is nu van jou! Want kopen betekent dat een ander er niets over te zeggen heeft! Dat jij er de baas bent! En om dat te worden moet je rijk zijn, of worden! Dat laatste heb ik dus gedaan. Ik ben rijk geworden, schathemelrijk. Multimiljonair. Geen hond kan mij nog wat maken, ik zit goed. Ik ben zo iemand die de woestijn tot lustvol park kan omtoveren.
Hoe ik aan dat geld kom? Ja, dat ga ik U aan Uw neus hangen! Maar ik kan U geruststellen, alles is bereikt binnen de grenzen van de wet. En, voor de duidelijkheid, ik ben en blijf een aardig mens, met wie het goed kersen eten is.

In de werkelijkheid ben ik arm, werkloos, net over de zestig, huur een armzalige woning, en kom iedere maand geld tekort. Ik sta aan het eind van de maand altijd rood. Vaak sta ik in de rij voor de voedselbank. En ik ben nog steeds een aardig mens, met wie het goed…

2
Ooit werd iemand op de radio gevraagd hoe hij armoede definieerde. Zijn antwoord kwam er op neer, dat als je ‘s morgens niet zeker weet of je ‘s avonds wel te eten hebt, dat je dan in de ergste vorm van armoede belandt bent. Als je ‘s morgens niet weet waar je ‘s avonds zult slapen, is er nog zo één. Als overleven een dagelijkse struggle for life wordt. Hij was werkzaam in de zgn. Derde Wereld en werd er dagelijks mee geconfronteerd.
Het schijnt dat als wij, in het rijke deel van de wereld, allemaal één procent van onze welvaart zouden inleveren dat de armoede dan de wereld uit is.

De cijfers tonen regelmatig aan dat de rijken steeds rijker worden, en de armen nog armer. En complotdenkers zijn er niet voor niets. Vroeger bestond er een gezegde over politiek en politici; of je nou door de hond of de kat gebeten wordt, pijn doet het bij allebei. Voor veel mensen toentertijd een argumentatie om niet te gaan stemmen. Nu zijn er groter wordende groepen mensen, die zo in het nauw raken, dat ze op zoek gaan naar die valse Big Brother, die hen in z’n poten wil krijgen. Om ze vervolgens digitaal tot slaaf te maken. George Orwell’s boek ‘1984’ is verworden tot dagelijkse werkelijkheid. De dystrofie ligt op de loer. Die angstaanjagende Veroorzaker van al dit Kwaad moet ergens te vinden zijn.
En de argwaan is ook nog eens zéér begrijpelijk, de overbekende enorm machtige internetgiganten doen, achter de schermen, alles om mensen tot ‘verkoopbaar’ materiaal te maken. Als mensen zich daar bewust van worden, gaan ze op zoek naar een schuldige. En wat ligt er dan nog meer voor de hand dan de veroorzaker van alle beperkingen, de Overheid, als dader aan te wijzen.

Big Data, daar moet je naar op zoek. Daarmee is goud te vinden. Daar wordt je slapend rijk van. En het klopt nog ook, het aantal miljardairs stijgt verontrustend, maar ook zo ongeveer één miljard mensen leeft nog steeds in dodelijke armoede. Maar, een kleine pleister op de wonde, hun aantal daalt.

De internationalisering van onze wereld, het feit dat de mensheid de aarde als zijn hoogst persoonlijke territorium is gaan misbruiken, is ongetwijfeld de oorzaak van dit probleem. Dat bewustzijn zie je gereflecteerd worden in ons persoonlijke gedrag: op de sociale media worden we gestimuleerd ons uit te spreken, over van alles en nog wat, en vervolgens ervaren we dat blijkbaar als ons ‘natuurlijk’ recht.
Maar niet de doorsnee mens, vooral de grote internationale bedrijven hebben ertoe bijgedragen, dat we vrijelijk over van alles menen te kunnen beschikken. Zowel over mensen, dieren, grondstoffen als media. En dat heeft blijkbaar ook ons bewustzijn vergroot dat wij, als individuen, er ook toe doen.
Wij, ja wij, doen er eindelijk toe! En de slimmeriken onder de politici beseffen, hoe hen dat in het zadel kan houden en grotere macht opleveren. In ieder geval hoe ze daarmee de hetze tegen politieke tegenstanders kunnen vergroten.
Kortom, de opportunisten aan de macht.
Was dat niet al eens eerder gebeurd in Europa?

3
Gelukkig heeft die gestoorde ‘twitteraar’ uit Amerika het veld moeten ruimen. Maar ondertussen heeft de door hem, en vooral zijn duistere vrienden, veroorzaakte hysterie zijn fatale werk gedaan. Een heel continent is tot op het bot verdeeld geraakt. Vele reactionaire Christenen vergeven die gevaarlijke clown alles. Zelfs zijn openlijk racisme en idiote beledigende seksuele uitspraken werden voor lief genomen. Onder het motto: beter dit, dan de Democraten. Alsof die Democraten gulzige monsters zijn, hoe krijg je het voor mekaar, en dat in vier jaar! En dat alles uit de naam van Jesus the Lord, om dat vervloekte heidense socialisme (de Duivel) tegen te houden. Angst voor spoken regeert het land.
Een land dat overigens wel veel te klagen heeft. Een land dat tegen enorme problemen aankijkt, waar noodzakelijke zaken zoals onderhoud aan publieke werken, eindeloos uitgesteld worden. Waar de belasting voor de rijken als vanzelfsprekend naar beneden gaat, waardoor de infrastructuur nog minder kans maakt om zich te herstellen.

Jeder für sich, und Gott gegen allen.

Zelf was ik, vele jaren geleden, na een noodlanding vanwege een nadere hurricane, onverwachts in Memphis, Tennessee beland. We waren gedwongen daar een avond, een hele dag, en nog een nacht te blijven. Wij naar de estate van Elvis Presley. Fascinerende superkitsch, maar een ontzettend leuke ochtend. Ontbeten in een doorgezaagde Chevrolet! En ook veel volwassen mannen gezien, vermomd als Elvis, met een aureool van kinderlijk geluk om hun hoofd, en hun meisje trots aan hun arm.
Maar ‘s middags, na een toeristische bustour, met een vrolijk bezoek aan de Sun Studio, waar Elvis zijn songs opnam, plus het motel waar Martin Luther King vermoord werd, rot geschrokken over de erbarmelijke staat van die stad.
Na die paar ‘opgepoetste’ straten, zoals de beroemde Bealestreet (de roman van James Baldwin ‘Als Bealestreet kon spreken’ is naar die straat vernoemd), en nog wat er omheen, inclusief het stukje buurt rond King’s motel, leek het wel of de stad gebombardeerd was. Een groot gedeelte van het oorspronkelijke centrum lag tegen de grond. Oh ja, het straatje waar Elvis geboren was, lag er ook keurig bij. Prachtige, maar ernstig vervallen negentiende-eeuwse villa’s, met elegante waranda’s, stonden werkelijk voor een habbekrats te koop. Het was wel duidelijk, de beroemde ‘cottonfields’ brachten niets meer op, Memphis stond op het punt de economische afgrond in te glijden, ondanks het nieuwe toeristengebouwtje met gigantische standbeelden van Elvis en B.B.King, gitaar in aanslag, dat daar naast de traag stromende, maar machtige Mississippi lag. ‘s Avonds en ‘s nachts werd de stad taboe, want levensgevaarlijk! Memphis bleek de op één na gevaarlijkste stad van de Verenigde Staten, na Los Angeles.
De onderklasse van dit soort gebieden wist de ‘gestoorde’ twitteraar te vinden, om hen met kretologie, en onheuse en krankzinnige beschuldigingen, een nog grotere onvrede aan te praten, en vooral de pers en Democraten de schuld van ‘dit alles’ te geven.
But we make America great again.
Nou, mooi van z’n levensdagen niet!

4
Ergens zit een oude man, op de trap voor zijn huis, samen met zijn vriend de gitaar, een eenvoudig lied te zingen. De muziek dringt zacht, maar zeker je ziel in. Nee, je kent die klanken nog niet goed, maar de lonesome blues zullen je zeker op je lange weg blijven vergezellen.

Ergens anders schildert iemand een schilderij van een etalageruit die tot de nok toe gevuld is met goederen. Prachtige artikelen in fluorescerende kleuren, van smartphones, design meubels tot auto’s en zeewaardige jachten, over elkaar heen tuimelend als putti’s in een Barokke kerk. Iedere keer als je kijkt, lijkt het doek voller te worden.

5
Ik ben nog steeds een aardig mens, maar de werkelijke vraag is; wie ben ik?
Natuurlijk in de eerste plaats een verzinsel. Maar een verzinsel met twee mogelijkheden. Als we rechtsaf gaan, komen we in het land van melk en honing, in het land van de eindeloze economische mogelijkheden. In omstandigheden waar het voor sluwe ‘ondernemers’ een luilekkerland is. Waar je alle gelegenheid geboden wordt je VOC mentaliteit, met ontblote borst, en een mes tussen je tanden, te tonen. De wereld gereduceerd tot één grote markthal. Gestimuleerd door absurde belastingvoordelen, die wel erg véél eigenaardig ruikend geld in je zakken doet belanden. Een standwerker vertelt ons in zijn prachtige verleidelijke koopmanstaal: hier is alles te koop, ook privé informatie, indien U dat wenst. Twee halen, één betalen. Rondom zijn stand is het dan ook héél druk, je moet lang wachten voor je wat te pakken hebt, maar dan heb je ook écht wat!

Maar we kunnen ook linksaf.
Misschien is dat wel de ‘smalle’ weg, zoals dat in de Bijbel genoemd wordt. De weg waarbij het niet in de eerste plaats gaat om het egocentrisch binnen harken van zoveel mogelijk geld. Onder het motto: greed is good. Wellicht leidt dit moeilijke pad langs afgronden, waar bloeddorstige monsters beneden in het dal wachten om de ‘losers’ te verslinden. Beelden van de film ‘Metropolis’ van Fritz Lang verschijnen. Het lompenproletariaat sloft nog steeds, ongeveer een eeuw later, de vuilnisbelt in India of Bangladesh op, om wat bruikbaars en verhandelbaars te vinden. Kinderarbeid? Nee, daar doen wij natuurlijk niet aan, wat denkt U wel! Wij nodigen U en Uw televisieploeg graag uit, dan kunt U het zelf zien. Maar laat U wel even weten hoe laat U komt? Dan zetten wij de lunch alvast klaar.
Ook onze eigen pakjesbezorgers rennen zich de hele dag rot. Als zzp’er, (‘ondernemer’ per decreet) kunnen ze een absoluut minimum inkomen per maand binnenhalen. Stress als basisprincipe voor je dagelijks bestaan, ondankbaarheid als loon.
En het enge van dit pad is, dat het wellicht aan het eind geen opgaan in de Hemelse Scharen garandeert, maar misschien dat je alleen nog maar verder in de stront blijkt te zakken.

6
Na deze donderpreek is het tijd voor een frisse, de kop opbeurende mondkapjeswandeling. Het is mooi weer, dus wat let je? Zo’n wandeling waarbij de rotzooi in je kop, als sneeuw voor de zon smelt. En je hartelijk moet lachen om je eigen ‘diepgang’. Tijd voor een vrolijk gemoed, voor de wereld als plaats waar de schaterlach klinkt. Voor het collectief zingen van ‘de paden op, de lanen in’. Een plek vol onbezorgdheid, en lentegroen van kleur. Waar Amor zijn pijlen afschiet. Waar het hertekalf een stralende toekomst tegemoet holt. Waar de leeuwerik al stijgend zijn schone lied zingt. Waar de schrijver dezes denkt: zo is het wel weer genoeg. En nu zoet naar jullie bedjes toe!