Canceled? The show must go on!

Afgelopen vrijdag 13 maart zijn de deuren van culturele instellingen massaal gesloten in verband met de maatregelen tegen het coronavirus. De Volkskrant benoemt het als “een deken van stilte dat valt over het culturele leven“. De impact van deze maatregelingen zijn groot voor de culturele sector en de instellingen moeten zich de komende weken staande weten te houden zonder bezoekers. Ondanks de verminderde aandacht voor kunst in onzekere tijden, betekent het niet dat het minder van waarde wordt. Sterker nog, ik denk dat in onze thuis quarantaine een dagelijkse portie kunst goed van pas kan komen. Vandaar dat ik een aantal kunstwerken onder de aandacht wil brengen die iedereen vanaf zijn eigen bank online kan vinden. The show must go on!

Canceled? The show must go on!

Is it canceled yet? , screenshot, 13 maart 2020

1. Hito Steyerl – How Not to be Seen

Canceled? The show must go on!
Hito Steyerl, How Not to Be Seen: A Fucking Didactic Educational.MOV File, 2015, HD video, 14 min, MoMa, New York.

Link: How not to be Seen

De invloed van het digitale in ons dagelijks leven en de hiërarchie die digitalisering met zich mee brengt staat centraal in de videokunstwerken van Hito Steyerl. In How Not to be Seen kaart ze ironische en kritisch de (on)zichtbaarheid van de mens aan in een digitale cultuur waar digitale surveillance hoogtij viert. De video is opgezet als een educatieve video die bestaat uit vijf lessen:

1. Make something invisible for a camera / 2. Be invisible in plain sight / 3. Become invisible by becoming a picture / 4. Be invisible by disappearing / 5. Become invisible by merging into a world made of pictures.

Canceled? The show must go on!

Deze lessen, die door een automatisch gegenereerde verteller in stappen worden uitgelegd, lijken ambivalent. Hoe kan je onzichtbaar zijn wanneer je zichtbaar bent of door camera’s wordt geregistreerd? Steyerl houdt zich bezig met de circulatie van afbeeldingen die worden verzameld door onder andere sociale media en surveillanceapparatuur. De technieken erachter worden steeds geavanceerder en zorgen voor een constante stroom aan informatie. Drones, satellieten, gezichtsherkenningsfuncties en digitale surveillance zijn voorbeelden van deze nieuwe apparatuur en technieken. De beelden die deze technieken leveren, zorgen er voor dat de mensen in het digitale tijdperk ‘over-zichtbaar’ zijn en daarmee gevoelig voor voyeurisme. Vandaar de vragen van Steyerl: “How do people disappear in an age of total over-visibility?… Are people hidden by too many images?… Do they become images?”. Deze vragen, die de kritische blik van de kunstenaar weergeven, liggen ten grondslag aan het kunstwerk How Not to be Seen.

Het coronavirus zal in ieder geval een bijdrage leveren om jezelf even iets minder zichtbaar te maken voor de buitenwereld. Hopelijk is het van korte duur, maar tot dan geeft Steyerl stof tot nadenken met haar humoristische korte film How Not to be Seen.

2. Mark Napier – The King of the Internet - A Portrait of Donald Trump

Canceled? The show must go on!
Mark Napier,The King of the Internet – A Portrait of Donald Trump, 2018, screenshot

Link: The King of the Internet

Mark Napier is een van de pioniers van internetkunst. De ontwikkeling van internet in de tijd heeft zijn aandacht als kunstenaar. Wat begon als een militair experiment heeft vandaag de dag hele andere functies. Het is o.a. een sociaal platform voor gelijkgestemde verkenners in een globale wereld. Dit sociale aspect van het internet zorgt voor een hoge dosering van meningen, oplopende emoties en een overdosis idealisme en propaganda. Tussen al deze chaos en geluiden, vindt Napier het dan ook zo niet gek dat er een twitter president als Donald Trump uit voort komt. Trump is ‘The Internet King’, die bekend is van Amerika tot en met Noord-Korea. Als product van het internet maakt Napier een passend portret, waaraan jij als internetgebruiker kunt bijdragen.

Canceled? The show must go on!

Mocht de verveling van quarantaine toeslaan, dan is het kunstwerk Arc van Napier ook zeker een aanrader. Je creëert op Potatoland je eigen bewegende online kunstwerk.

3. Darren Bader - lebvi

Canceled? The show must go on!
Darren Bader, aaronbader.com, screenshot

Link: Darren Bader

Hierbij nog een kunstenaarswebsite waar je verdieping kunt vinden. Het nodigt uit om constant door te blijven klikken om erachter te komen waar je door de kunstenaar naartoe wordt geleid. Darren Bader is een conceptueel kunstenaar die met verschillende media werkt. Naast zijn fysieke kunstwerken, te bezichtigen in toonaangevende kunstinstellingen, combineert hij zijn kunst met online projecten. Op zijn digitale platform komen video, taal, fotografie, essay en curatorschap samen. Met filosofische vraagstukken geeft hij een poëtische en esthetische invulling aan de digitale ruimte. Hij weet in te spelen op de concentratieboog van de gemiddelde internetgebruiker, en daagt uit tot nadenken. Hiervoor is ‘tijd’ van essentie. Bader gebruikt alles wat de menselijke omgeving te bieden heeft. Dit leidt volgens hem tot conceptuele schatten, die ons laten kijken naar de bestaande poëtische wereldse elementen.

4. Natalie Bookchin - Now he’s out in public and everyone can see

Canceled? The show must go on!
Natalie Bookchin - Now he’s out in public and everyone can see, 2012

Links: Now he’s out in public and everyone can see 1 / film

Natalie Bookchin gebruikt voor haar kunstwerk Now he’s out in public and everyone can see het populaire platform YouTube. Met dit filmpje portretteert ze de globale politieke crisis van rechts populisme. Ze gebruikt fragmenten van vlogs die mensen hebben geplaatst op YouTube. Deze videofragmenten monteert ze na en over elkaar. Hierbij zoekt ze naar overlap in uitspraken die kenmerkend zijn in deze homemade video’s. De video begint met een uitspraak die al deze mensen willen benadrukken, “I’m not racist”. Na een verklaring die ze hiervoor geven, beginnen ze te praten over een man wiens identiteit geheim blijft. Ondanks hun stellige beweringen dat ze geen racisten zijn, vervallen ze in racistische uitspraken. Ze spelen in op de roddels en desinformatie over de ‘beroemde’ Amerikaanse man waar ze het over hebben. Bookchin toont met dit kunstwerk de problematiek van racisme tegen deze bevolkingsgroep in het hedendaagse Amerikaanse landschap. Vanuit de digitale cultuur waarin we leven speelt de emotie hoog op. Mensen zijn niet bang meer om hun mening ongefilterd op het internet te plaatsen. Dit resulteert in een krachtig kunstwerk van Bookchin.

5. Leah Schrager – Infinity Selfie

Links: Leah Shrager website / Instagram 

Een digitale kunstenaar en online performer die met haar kunst ingaat tegen genderongelijkheid en de vernedering van de seksualiteit van vrouwen op het internet is Leah Schrager. Deze web-based kunstenaar is met name te vinden op sociale media als Instagram en wordt gezien als een belangrijke speler in de nieuwe feministische kunstgolf. Met haar selfies weet ze achterdeuren te vinden in het anti-naakt beleid van onder andere Instagram. Schrager poseert voor haar kunstwerken naakt voor de foto. In Infinity Selfie plaatst ze een naaktfoto over een naaktfoto zodat haar geslachtsdeel en borsten bedekt blijven en daarmee niet kunnen worden gecensureerd.

Leah Schrager - Infinity VI, 2016

Schrager neemt de rol van het prototype ‘sexy vrouw’ op zich.  Ze probeert daarmee verschillende mensen op het internet aan te spreken om interactie en sociale praktijken te bewerkstelligen en bevragen. Ze houdt zich bezig met de vercommercialisering van het vrouwelijke lichaam in onze maatschappij, die volgens haar vaak wordt gekoppeld aan een object gebaseerde economie. Hierbij benoemt ze verschillen die worden gecreëerd tussen vrouwen die werken in de commerciële sector en in de niet-commerciële sector. Tijdschriften, internetwebsites en tv-programma’s staan vol met naaktfoto’s van modellen en beroemdheden waarvan vol bewondering wordt gesproken. Desalniettemin worden onbekende vrouwen die naaktfoto’s van zichzelf online zetten vaak in negatieve zin besproken. Deze vrouwen die expliciet hun seksualiteit tonen, waaronder Schrager zelf, worden gezien en behandeld als ‘slet’ of als ‘prostituee’. Schrager probeert met haar kunst te werken aan een beweging waarin vrouwen hun eigen lichaam en seksualiteit gaan waarderen. Ze vindt dat de autonomie over het lichaam van de vrouw terug moet naar de vrouw zelf en dus niet meer moet liggen bij de man of commerciële ondernemingen. Dat de vrouw leert kijken naar haarzelf is voor Schrager dan ook de ‘female gaze’.

Kortom, het internet heeft voorlopig nog het een en ander te bieden!