IDFA 2019: welke kunstdocumentaires zijn de moeite waard?

Wie écht kunst wil, moet eens een kijkje nemen op DocLab, met een expositie van artistieke werken die uiteraard tegen documentaires aan schuren. Dit jaar zijn er rond de Tolhuistuin weer ruim 30 installaties. Voorbeelden van eerdere DocLabprojecten:

Alma A Tale of Violence van Miquel Dewever-Plana en Isabelle Fougère (2012).
I Love Your Work van Jonathan Harris (2013).
Somebody van Miranda July (2014).
The Enemy van Karim Ben Khelifa (2015).
The Shared Individual van Makropol/Bombina Bombast (2016).
Notes on Blindness: Into Darkness van Arnaud Colinart, Amaury La Burthe, Peter Middleton, James Spinney (2016) (video zie onder)
Algorithmic Perfumery van Frederik Duerinck (2018).

My Rembrandt is een documentaire die verrassend genoeg niet de recente affaire rondom de aangeschafte Rembrandt laat zien (voor wie nu echt nog denkt: huh? Lees dan deze longread in de Volkskrant), maar de passie van Rembrandtfans. Kan aardig zijn maar ik ben wel bang dat het een wat te vrolijk kabbelende documentaire wordt – ondanks de excentrieke verzamelaars die worden beloofd. Op 24 november is er een nagesprek met Taco Dibbets, Jan Six en Oeke Hoogendijk (de regisseur, ook bekend van The New Rijksmuseum). Geen trailer van deze film te vinden.

Lil’Buck, hoofdrolspeler van Lil’Buck: Real Swan, is wat je noemt een danser ‘van de straat’. Letterlijk, want hij ging van de ghetto’s in Memphis naar chique optredens met Yo Yo Ma (denk aan deze video van Spike Jonze die viral ging). Ik had nog nooit gehoord van jookin’ maar over die ghettodans in Memphis gaat deze film. Je hebt er sneakers voor nodig. Voor fans van dansfilms is er ook Cunningham.

Componist Max Richter wilde dat mensen in slaap zouden vallen bij zijn optreden. Dat was de bedoeling van Sleep, de performance die met bedden en al in Los Angeles werd opgevoerd. In deze documentaire Max Richter’s Sleep meer context bij dit evenement. Ik hoop toch op een paar snurkende cultuurbarbaren, die in dit geval de toon juist helemaal aanvoelden. Bij gebrek aan trailer, een video over deze performance in de Sydney Opera House. Zijn stem is in elk geval saai genoeg om bij in slaap te vallen.

Het leven van regisseur Andrei Tarkovsky, bekend van klassiekers als Stalker, The Mirror of Solaris. Door hemzelf verteld, door zijn zoon samengesteld. Andrey Tarkovsky, A Cinema Prayer Klinkt als voer voor de fans. Toevallig (niet echt denk ik) is er ook een Tarkovskyspecial in Eye. Lees het interview met de zoon van Tarkovsky. In dit genre zijn er op IDFA nog twee filmregisseursfilms: Forman vs. Forman (over Milos Forman van onder andere Amadeus, The Fireman’s Ball en One Flew over the Cuckoo’s Nest) en Varda by Agnès (over Agnes Varda, die een film over zichzelf maakte in het jaar dat ze ook overleed).

Het is wel grappig dat vervalsers meer onderwerp van documentaires zijn dan echte kunstenaars. Denk aan een film als Arts and Craft uit 2014. Nu is Geert Jan Jansen onderwerp van de film True Copy. Of is de film wel echt? Of net zo in scène gezet als de stunt van toneelgroep Berlin rondom een in de Kunsthal Rotterdam gestolen Picasso? Soms weet je het niet goed meer.

Nick Broomfield, die diverse spannende en brutale docu’s maakte (Biggie & Tupac, Kurt & Courtney, Aileen Wuornos, Tales of the Grim Sleeper), gaat nu aan de gang met een veel rustiger onderwerp: de relatie tussen Leonard Cohen en Marianne Ihlen. De film heet Marianne & Leonard: Words of Love. De laatste was onderwerp van het beroemde liedje So Long, Marianne. Voor Cohen succesvol zanger werd en nog schrijver was, hadden de twee een relatie in het Griekse vakantieoord Hydra waar zij aanvankelijk verbleven. Pikant detail is dat Broomfield – die altijd in zijn eigen docu’s opduikt – zelf een affaire had met Ihlen.

Met een retrospectief van Patricio Guzmán, Chilees regisseur die vaak over het Chileense bewind filmde, kun je ook een documentaire verwachten over een Chileense kunstenaar. Dat is Pedro Lemebel. Hij was een Kunstenaar die tijdens het bewind van Pinochet provoceerde en dan moet je natuurlijk wel wat durven. Film gaat over allerlei zaken, zoals homoseksualiteit, angst en kunst. Film is van een vriendin van Lemebel (Joanna Reposi Garibaldi).