Een renaissancistische grapjesmaker

Triegel is duidelijk in het verkeerde tijdperk geboren. In plaats van geboren worden in Erfurt in de DDR, had Michael Triegel denk ik graag geleefd in Florence ten tijde van de grote renaissancemeesters. Met de voors en tegens (die we vaak vergeten) van die tijd. Zijn werken, stillevens, portretten en andere genrewerken hadden er naadloos gepast.

Maar vergis je niet: dit is geen retrokunstenaar pur sang. Triegel is ondanks zijn hang naar het verleden toch een modern kunstenaar. Alsof een klassiek schilder besmet is met de moderne tijd. Je vindt veel grapjes in de doeken die ze vroeger alleen maar dachten.

Een droomexpositie in de Fundatie voor wie graag zegt: vroeger waren kunstenaars nog vakmensen! Maar het is ook echt goed want je kijkt naar talent met een tic. Wie tijd heeft voor een goed doorwrocht essay kan heerlijk zijn gang gaan, besef je als je de 50 werken achter elkaar bekijkt. Er is zoveel te zien op de doeken: van ‘gewone’ symboliek tot absurde fantasie. Van elk doek kun je een (lang) verhaal vertellen. De olieverf citeert maar de thema’s citeren evengoed.

Triegel biedt de kijker opmerkelijk veel ruimte aan mysterie. De doeken ogen herkenbaar maar met ‘een twist’ en dat grijpt telkens weer je aandacht.

Er is wel een maar: deze ietwat obscure humor vereist kennis van Bijbelse en mythische thema’s én de kunstgeschiedenis. Wie de mythen van Persephone of Prometheus uit zijn mouw kan schudden, zal meer lol hebben aan Triegels werken.

Wie de kunstzinnige achtergrond van de Pièta kent, zal meer begrijpen van het gelijknamige werk. Er zijn geen handige hyperlinks om je te helpen als je je even op je achterhoofd krabt. Hoe zat het ook alweer met Leda en de Zwaan?

Neem zijn zelfportret, die vergezeld gaat van de woorden An etatis SVÆ XLVII T. Wie goed Latijn kent (of snel googelt) komt terecht bij de uitdrukking: In het jaar van zijn leeftijd. In dit geval dus was Triegel 47 ten tijde van het zelfportret. De T, mag ik aannemen, staat voor Triegel zelf.

Theofane (zie de foto onderaan) is een van de beste werken, vind ik, met een combinatie van humor, grootsheid en kleinheid ineen – en wordt nog leuker als je beseft dat ‘theofanie’ de vertoning van een godheid aan de mens betekent.

Waarom zoekt hij het dan in deze klassieke thema’s? Zelf legt Triegel een link met zijn jeugd in de DDR: ‘When I was 13 years old my parents gave me two art books: one about Dürer and one about Rubens. In their images I saw a counter proposal to the world which I experienced in the 1970s and 1980s in the GDR. There was nothing much sublime there, as one was expected to hold their mouths.’

De anti-modernekunstenaar dus (zo op het oog). Want wie gebruikt er nog Bijbelse motieven? En wie is verrukt van de opdracht om de Paus (toenmalige paus Benedictus XVI) te mogen schilderen? Hij is daarbij in goed gezelschap, zoals Velazquez paus Innocent X schilderde, Raphael paus Julius II en Leo X, Caravaggio paus Paulus V. In bovenstaande video vertelt hij meer over de wonderlijke geschiedenis van het maken van dit doek.

Wonderlijk is ook dat hij als atheïst dit werk mocht maken, maar nog wonderlijker was dat hij na het maken ervan zich opeens bekeerde tot het katholicisme. Lees er meer over in dit Engelstalige interview met Die Zeit.

Dat Triegel van de Leipziger school is, wil niet zeggen dat je ze allemaal in hetzelfde Leipzigerschoolhokje moet duwen. Neo Rauch (van wie je hier ook een paar werken kunt zien) en andere bekende namen verschillen enorm. Maar de hype ebt niet weg, zoals The Washington Post in 2006 al ontrafelde in het stuk New Leipzig School Provides a Study in Hype. Stiekem zal Triegel het ook wel leuk vinden – zo kun je toch weer een link leggen met Florence.

De expositie Discordia Concours loopt nog tot zondag. Kijk hier voor de openingstijden.