Stripdagen met een vleugje kunst
Hoeveel kunst kun je vinden op een stripbeurs? Jegens & Tevens bezocht de Stripdagen, die het afgelopen weekend in de Broodfabriek in Rijswijk werden gehouden.
Bij de Broodfabriek is het ook verleidelijk om linksaf te slaan, naar de Pasar Malam Rijswijk, maar rechtsaf is de juiste weg voor de stripfanaten. Uitgevers, striphandels, striptekenaars, stripbladen en stripfans zijn daar verzameld. Zelfs reusachtige fluffy beren die je bijna omver lopen.
Goede uitgevers bieden allerlei moois. Wat te kopen? Joe Sacco’s Reportages, Miguelanxo Prado’s Ardalén of De Kennedy Files van Mick Peet en Erik Varekamp?
Strips hebben vandaag de dag tegelijk wel en geen imagoprobleem. Zo worden stripboeken nu door serieuze kranten gerecenseerd. Maar de doelgroep waar het ooit mee begon, de tiener, is hier vrijwel afwezig. Welke tiener slaat voor zijn entertainment nog eens een Gilles de Geus of een Asterix open als ie ook Skyrim of GTA V kan spelen?
De desinteresse in strips als kunstvorm is sowieso een probleem in ons land. Er zijn landen dichtbij die er een stuk serieuzer mee omgaan (Frankrijk en België met name). Dit artikel in de NRC legt de vinger op de zere plekken.
Grafische kunst en strips
En die desinteresse is zo zonde want strips en kunst kunnen een geweldige wisselwerking vormen. Roy Lichtenstein uiteraard. Charles Avery vind ik zelf een mooi voorbeeld. Moebius natuurlijk.
Joost Swarte is ook een goed voorbeeld. Het Gemeentemuseum toont bij de expositie van Mondriaan en De Stijl terecht ook wat werken van Joost Swarte. Grafiek Griffioen heeft bij deze Stripdagen een mooi exemplaar hangen.
En wat te denken van deze grafiek van Charles Burns?
Wie het meer zoekt in de fusion tussen literatuur en strips, kan tegenwoordig ook zijn lol op. Ik zag verstripte versies van boeken van Karl Krauss, Louis-Ferdinand Céline, Hans Fallada, Raymond Queneau, Federico Garcia Lorca. En dan heb je nog de door Dick Matena verstripte Nederlandse klassiekers.
In The Pines
De graphic novels, de meest artistieke uiting van de strip, vind je bij uitgevers als Scratch, Oog en Blik/Bezige Bij, Personalia en Xtra, hoewel er bijna geen uitgeverij meer is te vinden die niet voor volwassenen publiceert.
In The Pines: 5 murderballads van Erik Kriek is zo’n bijzondere uitgave waar je moeilijk omheen kunt. Jubelende recensies tot over de grenzen (bijvoorbeeld Der Spiegel). Wie meer wil weten: VPRO interviewde Kriek naar aanleiding van dit album.
Als we het toch over kunst en musea hebben; in Groningen is het Nederlands Stripmuseum te vinden. Tot eind van deze maand is er nog de expositie te zien over Willem, de in Frankrijk beroemde politieke cartoonist, die twee jaar geleden ontsnapte aan de aanslag op de Charlie Hebdo-redactie omdat hij nog in de trein zat.
Erkenning en eren van helden
De Stripdagen trekken zich niets aan van vooroordelen en eert wie ere toekomt. De stripschapsprijs is dit jaar voor Willem Ritstier. Voor Frits Jonker was ook extra aandacht. De virtuoze handletteraar krijgt steeds meer erkenning, zoals het ontvangen van de P. Hans Frankfurtherprijs bewijst. Jonker licht zijn werkwijze toe in dit interview.
Thé Tjong-Khing was ook aanwezig. Bekend als kinderboekenillustrator maar ooit was hij striptekenaar. Samen met Lo Hartog van Banda maakte hij in 1968 Iris, een legendarische popartstrip die op deze beurs speciale aandacht krijgt.
Even doorlopen en je vindt daar de expositie van Studio Arnhem. In de jaren tachtig verzamelde zich in Arnhem tekentalent als Aloys Oosterwijk, Hanco Kolk, Ben Jansen, Evert Geradts, René Meulenbroek.
De fascinerende geschiedenis van Studio Arnhem is opgeschreven door Cok Jouvenaar in een nummer van StripNieuws (no. 64, 2016).
Moedige eenlingen
Achteraan de beurs zitten de moedige eenlingen die het zonder uitgeverij doen. Zoals Marco Klein Nijenhuis, die zijn De perfecte mens in eigen beheer heeft uitgegeven.
Duidelijk niet iemand die meedoet aan de creatieve eenheidsworst waar de (hedendaagse) stripwereld soms last van heeft. Benieuwd waar dat heen gaat.
Dat geldt ook voor Suus Agnes (Suzanne Claessen), die al helemaal niet moet denken aan nette kaderlijnen of tekstballonnetjes.
Haar werk heeft een frisheid die de stripwereld goed kan gebruiken, denk ik. Ze is Nederlandse maar heeft een tijd in Nieuw-Zeeland gewoond en haar strips zijn daarom ook allemaal Engelstalig.
Marcel Gotlib
Het overlijden van de Franse striptekenaar Marcel Gotlib kwam even langs in het In Memoriam tijdens de uitreiking van de Stripschapprijzen op zondag.
Dat verdrietige nieuws is vermoedelijk velen voorbij gegaan hoewel hij voor de volwassenenstrip enorm veel heeft betekend. Je vindt een uitstekende biografie bij stripwinkel Lambiek.
Zijn bizarre humor is onvervangbaar en legendarisch in Frankrijk. Een groot inspiratiebron voor onder andere ondergetekende. Gelukkig hebben we zijn strips nog om af en toe erbij te pakken.