BOTSING – Rock’n Roll (Sisyphus – Part II) door Marius Ritiu

Een winkelkarretje zit verwrongen en gekneld onder een metershoge rots. Is het een neergestorte meteoriet? Deze langwerpige rots heeft een bijzonder patina van diverse kleurschakeringen die schitteren in het daglicht. Van dichtbij zie je dat het gehamerd koper is. De textuur nodigt uit om eraan te voelen. ‘Rock’n Roll (Sisyphus – Part II)’ is gemaakt door Marius Ritiu en stond tot mei 2020 in het openluchtmuseum ‘Socrates Sculpture Park’ in New York.

Op een dag rijden Marius Ritiu (°1984) en zijn vriend Cristian Bors (°1980) vanuit Roemenië richting België met de bedoeling om daar enkele dagen te blijven. Ze hebben net hun master in de beeldhouwkunst behaald aan de Universiteit voor Schone Kunsten, Cluj Napoca in Roemenië. Het is 2010 wanneer ze in Antwerpen belanden. Daar starten ze een masteropleiding beeldhouwen aan de Academie. Ritiu woont en werkt nog steeds in Antwerpen. Zich laten leiden door het moment, is wat hij nog steeds doet. Ritiu en Bors werken jaren gezamenlijk als kunstenaars vooraleer ze elk hun eigen weg opgaan. Hun eerste projecten in België gaan over hun verhuizing van Oost- naar West-Europa. In die periode vinden de voorbereidingen voor ‘Nieuwe Monumenten’ (2010) plaats in het Middelheimmuseum Antwerpen. Wanneer Ritiu en Bors een deelnemende kunstenares helpen met de realisatie van haar sculptuur, krijgen ze de ingeving om ongevraagd een bijdrage te leveren aan de tentoonstelling. In ‘Behind the Fence (Uninvited Artists)’ zie je Ritiu en Bors, elk zittend op een fiets achter de omheining van het park, toekijkend naar de expositie in het Middelheimmuseum.

De kunstenaars zoeken naar een snelle techniek om de levensgrote sculpturen te maken. Zo komen ze op het idee om in plaaster mallen van zichzelf af te gieten. Deze mallen bekleden ze met papier-maché. Hiervoor gebruiken ze foto’s van zichzelf die ze in kleur afprinten. Ook hun fietsen pakken ze op dezelfde manier in met papier-maché. Stukjes uitgeknipt papier puzzelen ze tot een fraai geheel. Het resultaat is verbluffend. Van op een afstand is het alsof de kunstenaars daar werkelijk zitten. Eens je dichterbij staat, zie je met welke precisie en oog voor detail ze de sculpturen vormgaven. Het werk overtuigt door sculpturale kwaliteiten, maar ook de symboliek is treffend. Ritiu en Bors verwijzen naar hun positie als emigrant en wachten om toegelaten te worden tot de kunstwereld. Een botsing is ook een confrontatie of gevecht. Het leven van Bors en Ritiu in Antwerpen loopt niet van een leien dakje. Toch blijven ze niet bij de pakken zitten. Doorspekt met humor en zelfrelativering, realiseren ze sculpturen die inspelen op hun ervaringen als immigrant. Ze wijzen op moeilijkheden als buitenlander en kaarten absurde regelgeving in ons systeem aan. Rebels en ondeugend als ze zijn, tasten ze voortdurend de grens van af van wat al dan niet toegelaten is.

Ritiu werkt nu alleen als kunstenaar en leidt een nomadisch bestaan tussen Roemenië en Antwerpen en New York. Die ervaringen voeden zijn werk. Met zijn sculpturen bevraagt hij het ingebeelde onderscheid tussen concepten, zoals nationale identiteit, rassen, religie of seksuele geaardheid. Hij gelooft niet in grenzen omdat die aan de basis liggen van aanvaringen, meningsverschillen en conflicten. Waarom zouden we dat in stand willen houden? Ritiu kiest niet zomaar voor koper. Het is een essentieel materiaal voor onze communicatie en transportnetwerken dus het brengt mensen met elkaar in contact. ‘Rock’n Roll (Sisyphus – Part II)’ behoort tot een reeks van koperen rotsen. Ritiu inspireert zich hiervoor op de Griekse mythologie Sisyphus. Deze man was de stichter en koning van Korinthe. Door een vergissing wist hij de goden uit te dagen en telkens aan hen te ontsnappen. Daardoor verergerde zijn straf en was hij gedoemd om een rotsblok een berg op te duwen. Ritiu speelt de hedendaagse Sisyphus. Hij ontgint een steen in Transsylvanië en slaat er vellen koper rond. Enkel het koper vervoert hij en de verschillende delen last hij ter plaatse tot een rots. Hij maakt verschillende versies in Antwerpen en New York. Zijn meteorieten storten neer, komen vast te zitten of versperren de doorgang. Deze reeks gaat in op de kwetsbaarheid van ons bestaan. De mensheid is slechts een flits in vergelijking met ander leven op aarde. We kunnen even plots verdwijnen als we gekomen zijn.

U bepaalt zelf uw weg in de tentoonstelling. Kies een van de volgende denkbeeldige ruimtes…