De briefwisseling – deel 1: kennismaking

26/10/20 Groningen

Beste Jedidja,

Wat fijn dat je met me wilt schrijven. Ik ben bij mijn ouders thuis, en ik ga zo wat broccoli en ei bereiden. (…) Als startpunt wil ik de volgende vraag stellen: wat behoeft een huis, om thuis te worden?

Ja, ik denk dat ik daarmee tevreden ben – als beginpunt.

Ik kijk uit naar je reactie,

Michiel

30/10/20 Groningen

Lieve Michiel,

Toen ik een jaar of twee was kreeg ik van mijn grootouders een zelfgebouwd poppenhuis. De muren ervan zijn geverfd of behangen, en in drie van de vijf kamers functioneert een wollige stof als vloerbedekking. Het heeft poppenhuis-meubels, een keukentje, kant en gordijntjes en twee ledikanten met geruit beddengoed.

Er bestaat een foto van mijn grootvader naast het poppenhuis waar hij breeduit lacht en trots zijn hand op het rode dak van het huis laat rusten. De foto is gemaakt op de zolder van hun huis, waar tevens mijn logeerbed stond, en het naar oude boeken, lang bewaarde spullen in kasten en dozen en naar weinig belopen tapijt ruikt. Die muffige, maar warme geur is thuis.

Het meest vervreemdende van in een nieuw huis wonen vind ik de geurloosheid (of de geur van de vorige bewoner). Alsof je daar nog niet helemaal mag zijn. Een soort ‘onthuisd’ gevoel.

Wat een huis zeker nodig heeft om een thuis te zijn, is veiligheid. Ik vind het zelf een erg geruststellende gedachte dat als ik vandaag lelies koop, deze morgen nog net zo in de vaas op mijn salontafel staan. Dat de zon opkomt bij mijn slaapkamerraam en ondergaat bij de ramen in de keuken, hoe het slot van de deur klinkt en het uitzicht op de bomen in het park per jaargetijde langzaam veranderd.

Ja, thuis is zeker veiligheid. In veel meer facetten dan geruststellende, enigszins gelijkblijvende factoren. Al helemaal in een wereld waarin alles zo snel beweegt en verder raast. Ben benieuwd naar jouw kijk hierop.

Die veiligheid van thuis, daar moet ik wel eerlijk bij zeggen, dat teveel thuis ook op een onwerkelijke bubbel gaat lijken en ik langzaam van de buitenwereld kan vervreemden. Het grote geluk is dan ook mijn atelier, wat zeker mijn tweede thuis is; maar dan zonder veel vaste gegevens, waarin alles in beweging staat.

Heb jij meerdere soorten thuis? En hoe zit het bij jou qua mensen en thuis zijn? Het contact met vrienden en familie is soms al volledig thuis.

6/11/20 Groningen

Beste Jedidja,

Bedankt voor je mooie antwoord. Ik zou willen dat ik concrete woorden kon geven, aan wat ik als thuis vind ruiken. Dat heb ik minder duidelijk voor me. (…) Op mijn plank staat een dozijn rozen, in een vaas van plastic. De rozen zelf, die zijn ook van plastic. Ze zien er elke dag hetzelfde uit. In het plafond erboven, dat bestaat uit witte houten planken, vormde zich vocht en een paar keer per dag valt er een serie druppels naar beneden, in het rozendek. Ze stonden niet altijd op die plek, want eerder had ik een metalen onderzetter op de grond gelegd. Het water viel verder en kwam met een heldere klang neer. De tweede druppel klonk veel langzamer, diens val werd gebroken door de al liggende druppel.

Je zegt dat een huis veiligheid en geruststelling geeft, die veroorzaakt worden door de ofwel onveranderlijke, ofwel bekend veranderlijke omstandigheid. Natuurlijk is het niet helemaal rationeel om dit soort dingen te verwachten (HUME), maar het is wel handig. Misschien is dat wel wat een thuis behoeft: een plek die op autopilot draait. Wel ligt het anders voor mij: omdat ik in mijn studentenkamer geen tafels, of stoelen heb, is het elke dag een tetris-labyrinth waarin elk object verschillende functies aanneemt. Geen dag is dat hetzelfde.

MVG —> MT

15/11/20 Groningen

Lieve Michiel,

Dank voor je brief en de bijlagen.

Om eerlijk te zijn ben ik erg benieuwd naar het beeld van het dozijn rozen in de plastic vaas. Ik stel me zo voor dat het met de witte planken aan het plafond en de vochtplek, een vrij unheimlich beeld kan zijn. Welke kleur heeft de vaas? Misschien zijn plastic bloemen ook wel een soort auto-pilot. Misschien is slapen dat ook wel.

Misschien is een huis waar je langere tijd woont wel een auto-pilot. In ieder geval een letterlijke fundatie. Althans voor mij. De deuren van m’n houten kast kraken al zo lang hetzelfde bij het openen, dat ik er niet meer van opkijk. Of de beslagen ramen zodra het kouder is dan 10*c ‘s ochtends. Dat huis is evengoed een extensie en weerspiegeling van jezelf, en de tijd als in emotioneel. (gespiegeld)

Ik heb met de tijd zo’n 200 foto’s van beslapen bedden gemaakt. Die van mezelf, logeeradressen, vrienden, familie. Met gebloemde lakens, lang ongewassen beddengoed, vergeelde kussens. De kreukels van een net uitgeslapen lichaam in het hoeslaken. Vind het verwonderend hoe sterk een kleine slaapkamer kan ruiken als je lang in het bed hebt gelegen. Evenals dat je net zo lang in een huis kunt roken opdat de muren langzaam geel kleuren. Dat zelfs tapijt door het zonlicht van roze naar licht roze kleurt en dat de groeven van de houten kasten daar niet meer uittrekken.

Tot snel,

Jedidja