Eenzame sokken en peuken van porselein

Het doel van de tentoonstelling Gewoon bijzonder is om verleden en heden met elkaar te verbinden. De makers –verbonden aan expositieruimte 38CC- vertaalden het alledaagse van De Hooch naar vijf begrippen die ze kenmerkend achtten voor het dagelijks leven van nu: consumentisme, leefstijl, vrije tijd, sociale netwerken en identiteit. Een aantal van deze thema’s kun je moeiteloos plakken op het meest spectaculaire werk van Gewoon bijzonder, dat al meteen veel aandacht genereerde bij pers en publiek: Narrow House, het smalle huis waarmee Erwin Wurm de benauwenis van het ouderlijk huis tot uitdrukking brengt. Gewoon bijzonder biedt echter nog veel meer werk van hedendaagse kunstenaars die het alledaagse op aansprekende manier voor het voetlicht brengen.

Het aardige is dat de makers van expositieruimte 38CC bij het samenstellen goed hebben gelet op een gelijke verdeling tussen binnen- en buitenlandse kunstenaars, tussen vrouwelijke en mannelijke kunstenaars (eerlijk is eerlijk: ietsje meer V), verdeeld over vijf locaties in het historisch centrum van Delft: Oude Kerk (Wurm), Prinsenhof (Paul de Reus), Museum Paul Tetar van Elven, Kadmium kunstencentrum en 38CC (met werken van meerdere kunstenaars).

Sociale netwerken
De expositieruimte 38CC op de Papenstraat is het ‘thuishonk’ van Gewoon bijzonder. Hier is de grootste concentratie van kunstenaars, waarvan sommige ook op andere plekken exposeren. Het alledaagse –afgezien van de handeling van het betreden van een ruimte- begint al in de gang waar de video Scoot rangers van fotograaf Peter de Krom (1981, Rotterdam) te zien is. De Krom filmde een groep oudere scootmobielrijders in een choreografie tijdens een uitje. Als reminder voor het feit dat in tijden van sociale media er ook in de analoge wereld echte sociale netwerken bestaan.

Identiteit speelt een subtiele rol in het geëngageerde werk Out of Business van de Belgische Floris Boccanegra (1988). Aan één wand van 38CC plaatste hij drie werken die zich op afstand laten bekijken als abstracte doeken. Dichterbij zie je dat het winkelrolluiken zijn, met gaten waar kogels en granaatscherven doorheen zijn gegaan. Boccanegra haalde de luiken uit Mosul, met toestemming van de winkeleigenaren die hun zaak wegens oorlog moesten sluiten. De eveneens geëngageerde Deense kunstenaar Benedikte Bjerre (1987) verbeeldt het consumptieve verlangen in haar installatie uit Ikea-lattenbodems een rolband met kleurige pakketten. Ze gebruikt altijd materiaal dat in massaproductie wordt gemaakt en past het ‘site responsive’ aan in de ruimte waarin ze het toont.

Eén van de weinige documentaire werken in de kunstmanifestatie is de fotoserie Charlotte waarmee fotografe Linsey Kuijpers (1992) een jonge vrouw in haar eigen omgeving volgt. Charlotte heeft vijf broers en een hardwerkende moeder die er vrijwel alleen voor staat. Haar moeder ken ik en u mogelijk ook: Hennie wordt sinds 1976 gevolgd door Michel Szulc Krzyzanowski die al zeven boeken over haar uitbracht. Linsey Kuijpers zet als visuele dochter van Szulc Krzyzanowski een traditie voort door op respectvolle wijze de ups en downs in een vrouwenleven in beeld te brengen.

Humor
Hoe serieus de thema’s ook zijn, de tentoonstelling wordt nergens zwaar op de hand, er is een mooie balans tussen luim en ernst. Je wordt vrolijk van de zwembadgangers op het textielwerk van Jakup Ferri (1981) in kunstencentrum Kadmium en je wordt het ook van de geschilderde reclamefolders die Jelle Sloof (1990) als postbode moet bezorgen en als kunstenaar naschilderde. Een beetje keten kun je met het botsautootje van Maze de Boer (1976) waar je met zijn tweeën in kunt zitten en dat je zelfs in beweging kunt zetten (al heb ik het niemand zien doen op de dag van de opening).

Schuin tegenover de Klaagmuur van eenzame sokken van Stef Kreymborg – waarvoor ze via social media de enige van een paar enkelsokken verzamelde en op kleur bij elkaar hing, bevindt zich het hilarische Sierborden van bijna alles wat ik niet leuk vind van Koos Buster (1991). Zoals je een dagboek gebruikt om dagelijkse ergernissen van je af te schrijven, zo zet Koos Buster keramiek in om irritaties te verwerken. Groente, aanstellerige theatermakers, wildjagers, voetballers met neanderthaalachtige allure (Sergio Ramos) …ze eindigen allemaal op een bordje van Buster. Het grappige is: Buster brengt geen hiërarchie aan in zijn ergernis, alles hangt door elkaar. De tekeningen op de borden maken een losse, schetsmatige indruk, ze zouden op een bierviltje niet misstaan maar de kunstenaar zette ze op een chique stuk keramiek, wat de wand onweerstaanbaar leuk maakt.

Pistool (bij Paul)
Werk van Buster is ook te vinden in het museum Tetar van Elven aan de gracht. Paul Tetar van Elven (1823 – 1896) was kunstenaar en kopieerde op bestelling klassieke werken voor de gegoede burgers van Delft. Daarnaast was hij een verwoed verzamelaar van porselein. De combinatie van hedendaagse kunst en deze deftige omgeving werkt goed. Buster plaatste in een asbak in een van de stijlkamers peuken van porselein, alsof Van Elven even de kamer heeft verlaten. Op weg naar die andere ruimte waar een pistool ligt, ook van porselein…

Zowel bij Tetar van Elven als in kunstencentrum Kadmium aan het Agathaplein doorbreekt Desiree de Baar (1972) de vanzelfsprekende aanwezigheid van huishoudelijke voorwerpen door ze in wol na te maken. Spectaculair in Kadmium is de installatie Every Bell Has Four Cells van de Amerikaanse Shana Moulton (1976) waarin ze met behulp van een alter ego, Cynthia, de doorgedraaide cosmetica- en gezondheidsindustrie op de hak neemt.

Wie naar buiten gaat, kan niet om het omgekeerde stalen afdruiprek van Maze de Boer (1976) heen. Naar verluidt wordt er ’s avonds door dronken studenten aan getrokken, en niet omdat ze de afwas willen doen. Het werk wordt binnenkort verankerd.

Gewoon bijzonder is t/m 16 februari 2020 te zien bij 38CC, Kadmium, Museum Paul Tetar van Elven, Museum Prinsenhof en de Oude Kerk in Delft.