In Delft staat een huis(je)

‘Kan ik nog even naar binnen?’ vraagt kunstenaar Maze de Boer met beleefde urgentie aan de vrijwilligster die Narrow House bewaakt tijdens de openingsavond van Gewoon bijzonder. Het is krap een halfuur voor de officiële opening van de kunstmanifestatie waar hij zelf aan deelneemt met twee sculpturen, waaronder een absurd groot afwasrek van staal dat een paar honderd meter verderop ligt, op het Agathaplein. ‘Oké, maar u bent voor nu even de laatste,’ zegt de vrijwilligster en De Boer verdwijnt in Wurms krappe huis.

Sinds de Oude Kerk eerder die middag open ging, staat er een lange rij mensen die het huis van Wurm van binnen willen bekijken, maar de vrijwilligster mag slechts een paar bezoekers tegelijk toelaten en die krijgen kort de tijd voor de bezichtiging. ‘Leuk, goed, grappig,’ noemt De Boer Narrow House als hij er na ruim vijf minuten weer uit te voorschijn komt. ‘De deurknoppen zijn van normale grootte, de rest is…’ en hij houdt zijn handen symmetrisch tegen elkaar, met een kleine engte ertussen.

Krap

Erwin Wurm (1954) zet de omvang van materialen vaker in om verbanden tussen identiteit, macht en materialisme zichtbaar te maken. Eerder vervormde de kunstenaar met Fat Cars auto’s alsof het klei was om zo het doorgeschoten consumentisme te tonen. Met de absurdistische sculptuur Narrow House verbeeldt Erwin Wurm de benauwenis van zijn ouderlijk huis in het naoorlogse Oostenrijk. Qua hoogte en diepte zou Narrow House voor ‘gewoon’ kunnen doorgaan, maar de breedte – een absurde 1.38 meter – maakt het ongewoon krap. De vertrekken met alle bijbehorende meubels en accessoires – van stoelen tot toilet tot bed – versmalde hij op schaal mee. Ook al contrasteert het huisje door zijn omvang met de enorme kerk, het krijgt hier bijna de allure van een kapel.

Net als Pieter de Hooch kijkt Erwin Wurm graag naar het alledaagse, alleen vergroot hij het vanuit maatschappijkritische overwegingen sterk uit. Narrow House kwam al snel bovendrijven bij het tentoonstellingsteam achter Gewoon bijzonder toen ze het alledaagse van De Hooch vertaalden naar het dagelijks leven van nu (waarin kernbegrippen als identiteit en leefstijl). Wurm geldt als een van de duurste namen in het kunstcircuit, en, zei curator Sandra Spijkerman van expositieruimte 38CC bij de perspreview: ‘We hebben geen groot budget, maar we dachten wel: we proberen het, we vragen hem gewoon…’

Dichtbij Vermeer

Erwin Wurm bleek een groot liefhebber van De Hooch, het vooruitzicht om Narrow House in de buurt van het graf van Vermeer in de Oude Kerk te tonen, gaf hij Spijkerman te kennen, vond hij ‘stunning’. Wurm zag zelfs af van zijn (buiten)gewone fee (al gauw tienduizenden euro’s) zodat alle middelen konden worden aangewend voor de complexe, kostbare opbouw van het werk. Sterker nog: toen Narrow House bij zijn recente overzichtstentoonstelling in Marseille te zien was, drong hij er bij het museum op aan om de tentoonstellingsduur te verkorten zodat het tijdig in Delft kon worden opgebouwd. Om de omringende grafreliëfs in de Oude Kerk te beschermen en het gewicht van het huis te verdelen, werd Narrow House geplaatst op een platform van beton en zand. De onderdelen van Narrow House bestonden al, alleen moet het stucwerk aan de buitenkant van het huis ter plekke worden verricht. Elf dagen zijn werklieden in de weer geweest met de bouw. En nu kun je als bezoeker de benauwdheid van Narrow House dagelijks ervaren. Zoals wel vaker bij Wurm is de aanwezigheid van een mens onderdeel van een werk.

Narrow House is voor het eerst in Nederland te zien, en ook meteen voor het laatst: na de expositie reist het werk door naar Philadelphia waar het opgenomen wordt in de West Collection. Wurm zelf zegt blij te zijn als het huis zijn definitieve bestemming heeft bereikt want dat verhuizen iedere keer, dat geeft zo’n gedoe!

Narrow House is t/m 16 februari 2020 dagelijks te zien in de Oude Kerk in Delft (behalve op zondag).

Oude Kerk, Heilige Geestkerkhof 25 | 38CC, Papenstraat 5, Delft