Bubbels, huidcellen en de tweets van Trump: de expositie van TodaysArt
Voorafgaand aan de officiële opening van TodaysArt 2018 in Theater aan het Spui en de opening van de expositie in The Grey Space in the Middle is er een keynote lezing van Avinash Changa. De oprichter van WeMakeVR spreekt over de huidige stand van zaken op het gebied van Virtual Reality en geeft aanvullend veel voorbeelden van werk van zijn eigen studio. Hij beargumenteert dat goed gemaakte VR toepassingen nieuwe herinneringen creëren en dat VR helpt om iemand onderdeel te laten zijn van een ervaring om zo uiteindelijk echte verbindingen aan te gaan met andere mensen en de wereld.
Hier raakt hij het thema van de tentoonstelling van dit jaar: Bubble Visions. Het idee van Bubble Visions komt van de Duitse filmmaker en kunstenaar Hito Steyerl en gaat over meeslepende technologieën als 360 video’s en Virtual Reality. “The viewer is at the centre of a sphere, yet at the same time he/she is missing. They are fully immersed in something they are not part of. Not only your head, but also your hands and feet are invisible – a blind spot in the centre.”, aldus Steyerl. Het verwijst naar de bubbels waarin mensen leven, onder andere op social media. De centrale vraag in de expositie is: kunnen we voorbij de bubbels kijken en hoe ziet een toekomst eruit waarin technologie en mensen samenwerken of zelfs in elkaar opgaan?
Een reeks nationale en internationale kunstenaars toont hun visie in The Grey Space in the Middle. Het is een verzameling kunstwerken die visueel aantrekkelijk zijn, goede thematiek adresseert of lastig te begrijpen is. Een combinatie kan uiteraard ook.
Het werk van kunstenaar Guy Ben-Ary omvat zo’n combinatie. De kunstenaar toont werelds eerste neurale synthesizer cellF gefabriceerd van zijn eigen huidcellen. Het apparaat lijkt uit een science fiction film te komen en toont in de donkere zaal met schaars gekleurd licht als een vreemd beest. De synthesizer speelt niet doorlopend, maar op gezette tijden, en het publiek scharrelt dan ook onrustig in en uit de ruimte. Ben-Ary introduceert zijn werk zelf “om het iets begrijpelijker te maken”, maar veel mensen begrijpen het niet en zien – én horen – enkel een vreemde performance. Stemkunstenaar Jaap Blonk steelt daarin de show en cellF reageert met harde schelle tonen.
Het werk van Kyle McDonald en Jonas Jongejan Light Leaks op de eerste verdieping is toegankelijker. De donkere ruimte met discoballen en lichteffecten ziet er fraai uit en neemt de bezoeker ook mee naar een bijna meditatieve toestand of bubbel. Het werk heeft deze grote donkere ruimte nodig en kent geen stoorzenders, maar jammer dat het daarmee nauwelijks onderdeel is van de rest van de expositie.
David Neevel presenteert twee werken. Hij haalt situaties aan die iedereen zal herkennen, zijn installaties zijn interessant om te zien, eenvoudig en humoristisch. Met Telephone Operator van Neevel kan iemand ogenschijnlijk altijd online zijn, terwijl diegene in werkelijkheid offline is. Het lost de Fear Of Missing Out niet op, maar het laat de bezoeker zeker nadenken over zijn eigen verhouding met social media en online zijn. De andere installatie van Neevel @burnedyourtweet is een robot die geprogrammeerd is om de tweets van Donald Trump te volgen. Elke keer wanneer er een nieuwe tweet is, print de installatie de tweet uit en steekt hem in brand. Dit wordt gefilmd en als reactie geplaatst bij de tweet van Trump.
Isabel Mager brengt de onzichtbare kant van automatisering in beeld. Met 5000times brengt ze het productieproces van een mobiele telefoon in beeld. De titel refereert naar het aantal keer dat een telefoon door mensenhanden wordt aangeraakt tijdens de productie. Input = Output geeft inzicht in een mogelijke toekomst waar bijvoorbeeld sollicitatiegesprekken geautomatiseerd worden en gebruik maken van kunstmatige intelligentie.
Het werk van kunrad Technology Imitates Nature I: Rainfall – goede titel ook – is mooi gemaakt, speakers worden instrumenten die op elkaar reageren en samenwerken. Het werk wordt echter volledig overstemt wanneer cellF aan de andere kant van het gordijn begint te spelen. En ook wanneer de synthesizer stil is, is er te veel geluid van andere installaties. Het is kakofonie van geluiden en eigenlijk is de gehele expositie in The Grey Space wel een beetje rommelig. Het is niet altijd duidelijk wat bij welk werk hoort, en sommige installaties hebben meer uitleg nodig (Smartshop Kaaskoes van Salim Bayri) of lijken het niet te doen (The Last Job on Earth van Arvid & Marie).
De kunstenaars laten de bezoeker wel degelijk nadenken over hun eigen bubbel nu en een mogelijke toekomst waarin technologie en de mens meer samenkomen. Dat is goed gedaan. Maar de expositie laat ook zien dat in de (nabije) toekomst verkenning en vooral onbegrip centraal staan. Van de mens die technologie toch nog niet helemaal begrijpt.
