Plaats en verplaatsing

Toen ik in September 2021 op reis ging voor een residentie bij AADK/Spain realiseerde ik me dat die reis voor mij niet alleen een noodzakelijke verplaatsing was, maar dat de reis ook betekenis kreeg in zichzelf.
In twee weken reed ik, meanderend, van Dordrecht naar Blanca, Murcia. Onderweg zocht ik stromend water. Ik liet die zoektocht de route bepalen: rivieren, de zee, beekjes en stromen. Tegenover al dat water stond ik, bewegingloos, kijkend naar de voortsnellende stroom. Ik zag in die voortdurende beweging van het water (altijd op zoek naar het laagste punt) een parallel met mijn reis naar het zuiden. Daarnaast wist ik ook dat de rivier, de Rio Segura, prominent door het dorp Blanca stroomt, en ik had me voorgenomen daar tijdens mijn verblijf iets mee te gaan doen.

Watching waters flow 
while travelling in a southerly direction:
seven times ten minutes
standing in a frozen position
arms beside my body,
watching waters flow.

extract of full work

Met het AADK was ik overeengekomen in de maanden oktober en november in een van de studios in Centro Negra te gaan werken. Ik had mijn geplande werkperiode omschreven als een onderzoek naar subjectieve topografie: ik wilde het dorp Blanca en de omgeving van Centra Negra maken tot een drager van persoonlijke ervaringen en herinneringen.

Centro Negra bestaat uit een reeks huisjes, bouwsels en plaatsjes die als een wespennest tegen de berg zijn aangebouwd. De ruimtes zijn onderling verbonden door trappen en gangen. Deze structuur is heel oud, stamt oorspronkelijk uit de Moorse periode, en was tot voor kort grotendeels een verzameling dierenverblijven. In 2009 werd het complex verbouwd tot de huidige studios/werkplaatsen om ruimte te bieden aan de organisatie.
De bagage kon alleen te voet naar boven gebracht worden, voor auto’s is geen ruimte. Het bovenste appartement was voor mij gereserveerd, een flinke klim maar een plek met een fantastisch uitzicht over de stad en de rivier. Met dit panorama zou ik twee maanden elke morgen opstaan.

De organisatie AADK (Aktuelle Architektur Der Kultur) is oorspronkelijk afkomstig uit Berlijn en werd in 2006 geinitieerd door Abraham Hurtado, Jochen Arbeit en Vânia Rovisco. Op dit moment zijn er twee, zeer verschillende, vestigingen van AADK, één in Portugal en deze vestiging in Blanca, Murcia. Uit de Spaanse vestiging heeft de oprichter en artistiek directeur Abraham Hurtado zich min of meer terug getrokken uit de actieve organisatie. De Residency Program Director is nu Elena Azzedin. Selu Herráiz houdt zich bezig met educatie en met het geluidsprogramma. De verdere organisatie wordt gedragen door drie werknemers.
AADK/Spain richt zich op visuele kunst, maar voor een belangrijk deel ook op geluid en beweging. Er is een speciale dansstudio en een geluidsmontageruimte. Naast kunstpresentaties worden er met enige regelmaat ook muziekfestivals georganiseerd.

In Centro Negra is ruimte voor 4 residency gasten en zijn er enkele werkplaatsen. In het dorp beneden is nog een tweede locatie (EDOM) waar maximaal 6 personen kunnen verblijven. Zij nemen deel aan het zg. Cruce program. Dit programma is niet inhoudelijk omschreven maar is bedoeld om deelnemers vrije ruimte te bieden een eigen project uit te werken. Opvallend is wel dat, door deze opzet, kunstenaars de organisatie goed leren kennen en ze, blijkbaar zeer tevreden, vaak terugkomen voor een nieuwe werkperiode.

Rio Segura

Door het dorp stroomt de Rio Segura. Het groenblauwe water verplaatst zich erg snel, maar maakt daarbij vrijwel geen geluid. Van het begin af was ik door het stromende water gefascineerd en bijna elke dag ging ik een tijdje op een bank aan de oever zitten.

Tijdens gesprekken die ik voerde met bewoners van Blanca, bleek dat de snelheid van de rivier kunstmatig tot stand kwam. Er werd (letterlijk) aan een knop gedraaid om dit te regelen. Ten noordoosten van Madrid, in de provincie Guadalajara, wordt de Segura met water uit de Taag (via de Trasvase Tajo-Segura) bijgemengd om deze stroom tot stand te brengen. Doel is om irrigatie mogelijk te maken in dit gebied, dat tot de droogste en heetste gebieden van Spanje behoort. Door deze watertoevoer is hier in de laatste decennia de lucratieve ‘moestuin van Spanje’ gecreëerd, het belangrijkste productiegebied voor sinaasappels, mandarijnen en tal van fruitsoorten en groenten.

Voor mij was deze kennis toch een beetje een teleurstelling. Geen ongetemde natuurkracht dus, maar een door techniek tot stand gebrachte praktische aanpassing.

untitled (2021) 
in the fast-flowing Río Segura
I placed a bucket, weighted with stones,
to create a place of solidity, rest and stillness.

4K-video loop, with sound one-screen installation.

Nieuwsbrieven

Sinds enkele jaren verspreid ik met regelmaat een nieuwsbrief, om wat ruchtbaarheid te geven aan mijn professionele activiteiten. De laatste tijd ben ik die nieuwsbrieven van karakter gaan veranderen. Eerder waren het vooral feitelijke vermeldingen van de verschillende publieke presentaties van mijn werk, maar gaandeweg werden de nieuwsbrieven inhoudelijker, steeds meer werden ze zelf een plek van presentatie.
Tegenwoordig publiceer ik via de nieuwsbrieven nieuwe tekstwerken, foto’s, videowerken en geluidsprojecten. In deze vorm van organisatie kreeg het werk voor mijzelf ook meer samenhang, werd alles overzichtelijk. Het werk werd wat meer losgemaakt van de fysieke locatie (de galerie, het festival), en daardoor beweeglijker, communicatiever.

In de maanden oktober en november publiceerde ik twee nieuwsbrieven van de residency in Blanca:
Watching Waters Flow (oktober)
Both Sides of the Bridge (november)

A Scene #32: back and forth 
October 30. 2021.
I am standing on a bridge over the Río Segura in Ojos (38° 08′ 58″ N 1° 20′ 22″ W), Spain. At the same time G. is standing on another bridge over the Río Segura, in Blanca (38° 10′ 46″ N 1° 22′ 41″ W), 7 km upstream. Our phones are on speakerphone and the volume is at maximum.

At 2.20 pm (CEST) I call G.
We do not speak a word. Instead we point our phones at the fast-flowing water under the bridges.
At 2.30 pm we disconnect.

In collaboration with Giuli Grippo.

Upstream (foto)

Perigord

Enkele weken na de terugkomst uit Murcia, vertrok ik vanuit Dordrecht naar Frankrijk, naar mijn vaste plek in de Perigord.
Ik ontdekte dat er voor mij eigenlijk erg weinig verschil was met het werken ter plaatse en het werken in Spanje. Ik had het gevoel dat mijn activiteiten in Blanca naadloos doorstroomden in het werk in de Perigord.

Als dat dan zo is, wat betekende dat dan eigenlijk voor de residency als fenomeen?
Hoe belangrijk is voor mij de locatie waar ik naartoe was gegaan?
Was de state of mind eigenlijk niet veel essentiëler dan die fysieke locatie?

The Village (in and about) (Nieuwsbrief januari/februari)

Sunday 
Crossfaded stereo sound recording
of the first 15 minutes from sunrise at 8:20 AM (left channel)
and the last 15 minutes to sunset at 5:57 PM (right channel).

De reis als een performatieve improvisatie

Terugkijkend ging ik de afgelopen maanden voortdurend uit van beweging, van verplaatsing. Ik realiseerde me dat juist dat voor mij meer betekenis had dan de geografische locatie van de residency. Als er al iets was dat het werk richting gaf, dan was het de verandering.

Ik heb nu besloten een reis te gaan maken als een performatieve residency, waarbij ik de verplaatsing beschouw als ‘verblijfplaats’. Het startpunt zal duidelijk zijn, het eindpunt is dat niet. Het is slechts de beëindiging van een proces.

Ik beschouw de reis niet als de metafoor van een werk, maar als een werk op zichzelf, als een compositie in tijd en ruimte.
Er is geen duidelijk geografisch doel, er is alleen het voornemen om onderweg te zijn.
De eerste treinticket is gekocht.