Ana Navas – Rarely True

De vloermatten liggen natuurlijk niet waar je ze verwacht, maar hangen aan de wand. Meteen valt daardoor het funky patroon in zwart-wit op. De deurmatten krijgen zo een abstracte kwaliteit en worden haast schilderachtig. De kunstenaar haalt een grap uit door het oog te laten genieten van iets dat bedoeld is voor vuile voeten. De bijna-symmetrie van deze assemblage benadrukt Navas met een stel verpakkingskartons, die -op hun grootte na- het meest lijken op bekerhouders die je krijgt wanneer je meer koffies to-go bestelt dan je handen hebt. Deze hint naar de ‘gevonden voorwerpen’ esthetiek van Arte Povera wordt geannuleerd door twee vlinderdasjes die het stemmige kleurenpatroon chique weten te maken. Aan weerszijden van waar de deurmatten elkaar raken hangen twee oorsieraden, die -zo beeld ik me in- achter een oorschelp een kwastje doen laten piepen. De hangers zijn sensueel en vormen het vrouwelijke pendant van de meer mannelijke strikjes. Alsof de kunstenaar ons er aan wil herinneren dat de zwaartekracht in dit geval een verticale spanning oplevert -de vloermatten zijn hier muurmatten- hangt er een theedoek die ook spanning brengt in de compositie door de symmetrie te doorbreken. Met de fijne verhoudingen nodigt de kunstenaar uit om het alledaagse dingen een tweede keer te bekijken, het kan zomaar mooi zijn.

Bij een stellage vol vaasjes is duidelijk dat een verandering van context ook een andere betekenis van het object kan opleveren. Op sierlijke vaasjes bracht Navas teksten aan uit de bestseller Women’s Dress for Succes waarin vrouwen tips wordt geboden om het glazen plafond te doorbreken. Auteur John Molloy (inderdaad, een man) adviseert toch vooral een man te vragen wanneer je als vrouw niet weet wat gepast is voor een gelegenheid. Een hard gelach dus, het zogenaamd advies levert weinig zelfstandigheid, laat staan macht, op. Verdere teksten heb ik niet kunnen ontcijferen, daarvoor zijn de woorden teveel over de bolling van de vaasjes aangebracht en het keramiek te kwetsbaar om in mijn handen te laten draaien.

Het schilderwerk heeft een minder duidelijk doel. De uitvergrootte pastavormen, geschilderd op meterslange banieren van spijkerstof, zijn niet precies genoeg uitgewerkt om monumentaal te worden en daarmee onalledaags respect af te dwingen voor dit voedsel. De ronde cirkel die aan het plafond is bevestigd toont een schuimende cappuccino, wat vorm betreft een aardige vondst. In de begeleidende tekst staat dat het hier gaat om producten uit een Italiaanse trattoria, en zo moet het denk ik ook worden gezien; als een verbreding van het assortiment, niet per se een verdieping.

Het sterkst is Navas als ze het alleenrecht van de auteur om te bepalen wat er met een maaksel gebeurt op de hak neemt. Ze schreef een brief van Sol LeWitt over waarin we lezen hoe de beroemde kunstenaar peinst over hoe hij beschuldigingen van plagiaat moest weerleggen. Een idee is van iedereen die het begrijpt, schreef LeWitt. Precies, moet Navas hebben gedacht, hier met je tekst. De video waarin meel en eieren tot pastadeeg wordt gekneed en gerold, heeft een erotische en mysterieuze kwaliteit doordat als keukenhulp de designstoel Panton Chair is gebruikt. Het ontwerp van de stoel komt smaakvol tot haar recht wanneer de zitting als mengkom wordt gebruikt. Wanneer de stoel op zijn kant ligt en de pasta over de randen wordt gedrapeerd, is het design gereduceerd tot ding, Niet langer mooi maar op een subversieve manier functioneel. Het is bewijs dat wanneer ze uitdaagt, Navas in staat is om het onderscheid tussen de schoonheid van de sculptuur en de onzichtbaarheid van alledaagse dingen te slechten.

Ana Navas – Rarely True is nog te zien tot en met 18 april 2019 bij Kunstruimte De Nederlandsche Bank, Westeinde 1 in Amsterdam.

Bezoek op afspraak via 020-5242183 of kunstcommissie@dnb.nl. De expositieruimte is geopend tussen 9.00 en 17.00 uur. Legitimatie is verplicht.