Kijkje achter de schermen bij Max de Waard
Twee uur voor de opening van de eerste solotentoonstelling van Max de Waard (1992) in Stroom Den Haag, gaf hij mij een rondleiding. In alle rust vertelde hij over zijn werk dat de eerste akte vormt van de Stroom-serie Attempts to Read the World (Differently), Three Exhibitions in Five Acts. Tegelijkertijd werd een licht bijgesteld, een kabel doorgetrokken en moest Max iets beslissen over de looprichting van het publiek.
Max de Waard onderzoekt in het werk Behind the Curtain op welke manier informatie door verschillende schermen tot ons komt en hoe mensen die informatie interpreteren en weer nieuwe informatiestromen maken. Hiervoor was de conspiracytheory omtrent Reptilian Shapeshifters het uitgangspunt. In 1999 publiceerde David Icke het boek The Biggest Secret, waarin hij beweerde dat een aantal machtige leiders in de wereld zou afstammen van de zogenaamde Reptilians, een bepaald ras van buitenaardse wezens.
Dit soort theorieën leidt een eigen leven op het internet. Op vele internetfora kom je zorgvuldig opgebouwde verhalen, wetenschappelijke artikelen en gemeenschappen tegen. Primaire, secundaire en tertiaire bronnen worden snel op elkaar gestapeld en binnen mum van tijd weet niemand meer wat echt of nep, oorspronkelijk of kunstmatig is. De Apocalyps die ophanden is, de aarde die eigenlijk plat is en een buitenaardse elite die de wereld overneemt zonder dat wij dat doorhebben. Zij dienen als houvast voor mensen die de geijkte voorstelling van de wereld in twijfel trekken. Max bekijkt die parallelle werelden ook zonder scepsis, enkel met verwondering, en probeert deze onder andere te vangen in een beeldtaal die een combinatie is van found footage en eigen werk in geluid, clips en digitale beelden.
In zijn eerste solotentoonstelling toont Max ook stilstaand beeld, en hij legt uit waarom. “Ik maakte eigenlijk nooit (stilstaande) beelden, maar voor Subbacultcha werd ik gevraagd om illustraties te maken en daarom raakte ik gefascineerd door stilstaand beeld. Je kunt je er veel meer op concentreren en er echt induiken. Deze print is bij wijze van spreke 1 frame per seconde, terwijl in mijn videowerk hanteer ik 25 frames per seconde. Videowerk is vluchtig, nu kun je er oneindig naar kijken.” In Unreadable en Unrender zoekt hij het imperfecte in die perfecte, digitale wereld van het renderen. In de prints zitten rauwe dingen in, zoals aantekeningen en pixels. “Je gebruikt eigenlijk zo’n overdaad aan technologie waardoor het weer (bijna) lelijk of rauw wordt. Ik render een beeld eigenlijk kapot waardoor de rauwheid juist terugkomt in een medium dat vooral bedoeld is om de wereld te perfectioneren.”
Tijdens het gesprek voor de prints, stelt Max nog het licht bij om het reliëf in het gerenderde beeld beter uit te laten komen. En hij hoopt dat het hem is gelukt om zijn videowerk, dat digitaal is, niet plat te laten blijven maar echt een fysieke ruimte in te laten nemen. In Behind the curtain speelt hij met verschillende schermen, in verticale of horizontale stand en verschillende groottes. Sommige schermen lijken net een smartphone’ er zitten krasjes op, vingerafdrukken en vlekjes. Het computerscherm en telefoonscherm, waar wij zo vaak naar kijken, wordt fysiek.
Hoe het digitale fysiek wordt, fascineert Max. Het werk Fountain of Youth is ook deels geïnspireerd op dat hij een keer aan het werk was in zijn ruimte. “Ik heb een raam dat 16:9 is, zoals een computer beeldscherm, ik zat te werken en had de tv aanstaan. Dan keek ik naar de tv, dan zat ik aan mijn video’s te werken en keek ik even naar buiten. En op een gegeven moment zag ik geen verschil meer tussen die schermen. Moet ik eigenlijk nog naar buiten of had ik, in mijn grot, de wereld tot mijn beschikking? Waarom zou ik nog naar buiten gaan?”
In het Japans heeft men een woord voor jongeren die alleen maar thuis zitten, computeren, een spelletje spelen en niet meer buitenkomen of meedoen aan de sociale wereld. Hikikomori, letterlijk vertaald: sociale terugtrekking, wordt in Japan als een uniek syndroom gezien, maar het lijkt wereldwijd voor te komen. Vooral mannelijke jongeren creëren een eigen wereld in hun kamer, het beeldscherm als raam en de bureaustoel als troon.
Fountain of Youth is een digitaal tweeluik waarin Max door middel van bestaande internetfilmpjes en zelf gemaakte animaties, geluiden en beelden het gebied verkent van de eenzame jongere die zich in zijn kamer onoverwinnelijk voelt. Om deze tentoonstelling te ervaren, moet de geliefde bureaustoel wel verlaten worden. Vrees niet: het loont de moeite.
In drie opeenvolgende solotentoonstellingen presenteren Max de Waard, Monira Al Qadiri en Jean Katambayi Mukendi voorstellen om het denken over de veranderende wereld van nieuwe zuurstof te voorzien. Voor meer informatie klik.