Cafe Bel (even) dicht / een terugblik

Toen Maarten Bel bekend maakte dat hij de stekker uit Cafe Bel trok en van het Rotterdam Contemporary Art Fair verhuisde naar Showroom MAMA, leverde dat veel discussie op. 25 februari sprak ik met hem af en wij blikten terug.

Wat is Cafe Bel eigenlijk?

Cafe Bel is begonnen in 2013 in een cafe in Noord Rotterdam. In die kroeg begon ik met performen. Dingen die ik meemaak of observeer, vormen de basis. Eerst deed ik columnachtige stukjes maar gaandeweg experimenteerde ik met verschillende vormen. Ik nodigde bijvoorbeeld een muzikant uit, nam attributen mee en improviseerde steeds meer.

Performances in een kroeg in Rotterdam, dat lijkt me niet de meest makkelijke plek?

Bezoekers hadden niet om mij gevraagd dus ik kreeg eerlijke reacties en tips. Die interactie was confronterend, maar leuk. In die context leg ik ook graag de link met cabaret. Theo Maassen kan iets heel herkenbaars pakken en enorm uitvergroten, dat vind ik mooi.

En toen van het café in Rotterdam Noord naar TENT?

Ik studeerde af bij Piet Zwart en kreeg voor mijn eindexamenproject een ruimte in TENT Rotterdam toegewezen. Ik dacht na over hoe de ideale ‘stage’ er voor mij uit zou zien en kwam terecht bij het café waar ik performde. Ik ben veel cafés gaan bezoeken in Rotterdam en kwam erachter dat elk café een hardware (kern) heeft. Bijvoorbeeld de deur op de hoek, het voorportaal, een op- of afstapje, een bar, een televisie en vage hoekjes waar gedanst en gezeten kan worden.

Zo gaf ik mijn stage (Cafe Bel) steeds verder vorm. Elk werk dat ik maak beschouw ik als een box, een eigen wereld. Als een uitsmijter sta ik voor de deur van die box en bepaal bij elke observatie of die de box in mag en in welke vorm, bijvoorbeeld een performance, een boekje of een café in dit geval. Ik organiseerde 4 evenementen in Cafe Bel in TENT. Eerst was het echt mijn installatie, maar het werd meer een open podium waar ik de curator van was. Met meer mensen heb je meer publiek, en er loopt zo veel talent rond. (voor impressie Cafe Bel in TENT klik hier)

Cafe Bel. TENT Rotterdam.

Cafe Bel. TENT Rotterdam

En, een succes?

Jazeker, zeker de laatste editie zat stampvol. Bob Smit, de organisator van Rotterdam Contemporary Art Fair, benaderde mij en vroeg of Cafe Bel ook op de beurs wilde staan en ik heb ja gezegd. Zo ging Cafe Bel in 2015 open in beurs in de Cruise Terminal. De galeriehouders boven en wij beneden naast de garderobe en de ingang, een leuk voorpretje voor de bezoekers.

Cafe Bel op een kunstbeurs, bijt elkaar dat niet?

Cafe Bel was een randactiviteit, een selectief programma met ‘stamgasten’: vaste kunstenaars, musici en schrijvers. De Bobo’s liepen er doordeweeks met een grote boog omheen en in het weekend kwam de ‘gewone bezoekers’ en die reageerden heel leuk.Ik kreeg een klacht over het geluid van een metalband, dat stond te hard en dat hebben we opgelost. Het was aftasten en improviseren, maar leerzaam en leuk. Volgens Bob Smit was het een jaarlijks terugkerende randactiviteit.

Dus in 2016 weer. Maar toen ging het mis?

Cafe Bel stond, net zoals in 2015, op dezelfde plek en met dezelfde stamgasten. Zo deden Abner Preis, Sociale Onrust en Mette Sterre weer mee. Door voorbereiding dit jaar was al ‘onrustig’; er was gesteggel over hoeveel ruimte we in mochten nemen, waar het podium moest ophouden en omdat het concept van de beurs ook onduidelijk was, hadden we geen duidelijke afspraken gemaakt of verwachtingen uitgesproken.

Tijdens de opening op woensdag, performde Abner Preis en wilde hij dat het licht uitging. Er werd vervolgens geklaagd omdat de drie auto’s van de sponsor in het donker stonden. Tijdens de performance van Mette Sterre fluisterden floormanagers dat het geluid zachter moest en in mijn ooghoek gebaarde Mette dat het geluid juist harder moest. Ik kreeg ook nog van de floormanagers te horen dat haar performance te seksueel was en dat het hier teveel op een nachtclub begon te lijken. Toen de organisatie ook nog Mette tijdens het omkleden afblafte….

En dat was pas dag 1. Hoe ging dag 2?

Donderdag speelde het bandje Beach Coma. Tijdens het optreden sprintte een galeriehouder naar beneden en griste zo de microfoon uit de handen van de zanger, hij vond het geluid blijkbaar te hard. En het regende klachten op die dag; de confetti van Abner Preis die boven rond dwarrelde, de dode duif die Toine Klaassen gebruikte in zijn performance (Cafe Bel stond vol met opgezette dieren, maar dat was dan blijkbaar wel leuk….)

En op vrijdag was de maat vol?

Er speelde een bandje, onversterkt en op keyboard. Ik kreeg weer van de organisatie de klacht dat het geluid te hard stond, terwijl dit bandje vorig jaar op dezelfde beurs optrad zonder problemen en het geluid niet eens versterkt was. Ik was het zat en zei: “Ok, dan zeg ik wel alles af dat geluid maakt”. Dat hoefde nu ook weer niet, vond de organisatie. Maar in een adem kreeg ik wel direct de vraag of ik Spinvis kon bellen en hem kon vragen enkel de rustige nummers van zijn repertoire kon spelen.

Spinvis heeft toch enkel rustige nummers?

(lachend) Ja precies

En toen?

Dan word je concept gewoon niet begrepen. Ik vertegenwoordig de kunstenaars en het concept van Cafe Bel bleef in mijn ogen niet overeind; ik belde iedereen af. Mijn verbazing was ook groot toen er in de middag een bandje kwam aanzetten dat ik niet kende en blijkbaar kwam optreden in Cafe Bel. Bleek dat de organisatie achter mijn rug om dit bandje had geregeld om op treden. Prima, maar niet in mijn installatie! Na een spoedberaad met deelnemers en goede vrienden besloot ik de stekker eruit te trekken en zaterdagochtend, voor het openen van de beurs, Cafe Bel af te breken.

Kon je eigenlijk ‘zomaar’ stoppen?

Zaterdagochtend voor de beursopening heb ik de organisatie persoonlijk ingelicht over mijn besluit. Ik was heel rustig. Galeriehouders moeten veel betalen om daar te mogen staan, ik snap dat het irritant is dat als je iets wilt verkopen dat er muziek doorheen klinkt. Ik was en ben niet kwaad, maar zo werd het concept uitgehold.  Een deel van de galeriehouders zal zeker opgelucht zijn geweest, maar er waren ook galeriehouders die het oprecht jammer vonden. Ik heb ook uitnodigingen gekregen om eens een keer te komen praten. Andere galeriehouders kwamen met plezier bij Cafe Bel.

Zaterdag deed ik een oproep om Cafe Bel alsnog open te laten gaan en Showroom MAMA had plek en ving ons goed op. Zondag 14 februari was super daar, het was vol en Spinvis performde met Tibor de Jong.

Hoe kijk je er nu op terug?

Die verhuizing heeft veel discussie losgemaakt in de Rotterdamse kunstscene. Er waren twee kampen: commercie en vrijheid. Maar zo zwart-wit is het niet, het ligt veel genuanceerder natuurlijk. Ik was in de veronderstelling dat ik een gelijkwaardige positie zou hebben ten opzichte van de galeries. Het klimaat van deze beurs bleek toch een tikkeltje behoudend, noem het dan niet “Contemporary”. Ik sta nog steeds achter mijn keuze. Enige wat ik mijzelf kwalijk kan nemen is dat ik het misschien had kunnen weten.

Ik zou een beurs nog wel graag willen doen, maar met duidelijke afspraken. Ik ben echt niet uit op provocatie. Het cafe is een representatie van het leven dus het mag wel prikken. Cafe Bel blijft wel een jaarlijks terugkerend ding maar over het hoe ben ik nog aan het nadenken, het stopt niet maar is op zoek naar andere woonruimte.

Wat dan wel weer humor is, is dat mensen nu denken dat het opzet was, omdat ik met deze actie zoveel aandacht genereerde. Moet ik nu aan iedereen gaan uitleggen dat het echt geen opzet was.