Plezier en genot doet leven
“Please do magic, whatever that may mean for you right now.” vroeg Ingeborg Lüscher intussen al 522 keer aan vrienden, buren, kunstenaars of kennissen terwijl ze zelf plaatsnam achter de camera. Het resulteert in een ontwapende fotoreeks, waaruit een greep momenteel te zien is in de Antwerpse kunstruimtes Lichtekooi en LLS Paleis.
Ingeborg Lüscher (°1936) woont en werkt in Zwitserland en is getrouwd met de intussen overleden curator en kunsthistoricus Harald Szeeman. Haar oeuvre bestaat uit schilderijen, foto’s, sculpturen, installaties, videowerk en literatuur. ‘Zaubererfotos/Magician Photos’ is een aparte reeks en het omvangrijkste project binnen haar oeuvre waar ze in 1976 mee startte. Er komen nog steeds nieuwe foto’s bij. Toen Lüscher de vraag kreeg om een essay over haar werk te schrijven, koos ze ervoor om zich te laten fotograferen in de rol van magiër. Het resultaat verraste haar zodanig dat ze andere mensen uitnodigt om iets magisch voor de camera te doen. Sinds de aanvang van dit project is haar aanpak onveranderd gebleven. Lüscher maakt voor iedere sessie achttien foto’s, waarvan ze er negen uitkiest. De keuze voor zwart/wit en de vaste opstelling van drie op drie versterken de samenhorigheid van de reeks. De locatie varieert, maar het is vaak in de buurt van haar huis, atelier of op plaatsen waar Lüscher geweest is. De handelingen van de genodigden gebeuren zonder veel voorbereiding met fascinerende en ontroerende foto’s tot gevolg. De deelnemer treedt op als performer terwijl Lüscher als fotograaf het tafereel vastlegt. Het gaat om een bijzondere vorm van portretfotografie. De spanning, uitwisseling en het spel tussen uitvoerder en fotograaf is voelbaar in de foto’s. Of de houding van de genodigde nu afwachtend, sturend of spontaan is, de schoonheid en unieke kwaliteit van de foto’s ligt net in de persoonlijke ingeving van het moment. Het resultaat varieert van speels tot ernstig. Meestal staat de handeling centraal, soms voelen we hoe de aandacht naar het gefotografeerde beeld gaat. Lüscher is zelf autodidact als beeldend kunstenaar, dus beseft ze eens te meer dat er in iedere mens, die ervoor openstaat, verbeeldingskracht en creativiteit schuilt. We moeten het enkel wekken en dat doet Lüscher met succes.
In 2010 werd een deel van de reeks ‘Zaubererfotos/Magician Photos’ naar aanleiding van een tentoonstelling van Lüscher in Kunstmuseum Luzern getoond. In andere tentoonstellingen waren ook al een aantal foto’s te zien. Nu wordt een vijfde uit de reeks voor het eerst in België getoond door kunstruimtes Lichtekooi en LLS Paleis. ‘Zaubererfotos/Magician Photos’ heeft een bijzondere uitstraling. Hoe komt het dat er nog geen enkele kunstinstelling of museum het aandurfde om de volledige reeks te tonen? De presentatie in Lichtekooi en LLS Paleis zijn alvast geslaagd. Ze vullen elkaar aan en brengen andere facetten van de serie onder de aandacht. In Lichtekooi komt de kwantiteit van de reeks aan bod. De ruimte hangt erg vol en toont de energie en levendigheid die de reeks uitstraalt. Het is boeiend dat net de kleinste ruimte de hoeveelheid toont en in LLS Paleis voor een gecureerde aanpak is gekozen. Daar zijn zorgvuldig uitgekozen selecties bij elkaar gebracht. De foto’s hangen verder uit elkaar dan in Lichtekooi en ze concentreren zich op typologieën in de reeks, wat voor een andere sfeer zorgt. Zo zien we in de eerste ruimte van LLS Paleis geen mensen op de foto’s. Daar verschuift de aandacht naar iets magisch weergegeven door natuur, huisdieren of een opstelling. Verderop komt de schoonheid van natuurelementen in beeld. Een verzameling die doet denken aan pasfoto’s toont dan weer een diversiteit aan poses. Doordat ‘Zaubererfotos/Magician Photos’ al decennia loopt, zien we verschillende generaties kunstenaars. De kunstwereld wordt diverser en evolueert stilaan naar meer vrouwelijke en niet-Westerse kunstenaars. Een selectie van vrouwelijke kunstenaars maakt de verschuiving van verschillende generaties visueel boeiend zichtbaar. De ene kunstenaar vecht tegen de mannenwereld, de andere negeert het, nog een andere kiest ervoor om haar verleidelijke kant in te zetten. Hoe langer we naar de reeks kijken, hoe meer overeenkomsten en details we ontdekken. Eenvoud siert ‘Zaubererfotos/Magician Photos’. Door het lichtvoetige karakter is deze reeks welgekomen in het licht van huidige maatschappelijk gebeurtenissen. Ondanks alles gaat het leven verder. ‘Zaubererfotos/Magician Photos’ herinnert ons aan het plezier van leven en het genot van verwondering.
‘Zaubererfotos/Magician Photos’ tot 24 april in Lichtekooi Artspace, Florastraat 11, 2140 Antwerpen (Borgerhout) en LLS Paleis, Paleisstraat 140, 2018 Antwerpen. Beiden open van do – zo van 14 – 18u of op afspraak.