Helicoptergeld? Basisinkomen? Negatieve rente? Hyperinflatie?

crisisbijdrage van Harmen de Hoop

Helicoptergeld? Basisinkomen? Negatieve rente? Hyperinflatie?
Harmen de Hoop - Spuren der Vergangenheit #3, Berlin, 2020

En na de corona-crisis komt de economische crisis. Men zegt dat het net zo erg kan worden als in de jaren-30. Dan verwijst men naar de massale werkeloosheid. Ook de ‘tijd van de naoorlogse wederopbouw’ wordt genoemd en dan schetst men een beeld van armoede en hoe het langzaam beter zal worden.

Helicoptergeld? Basisinkomen? Negatieve rente? Hyperinflatie?
Harmen de Hoop - Spuren der Vergangenheit #4, Berlin, 2020

Om die economische crisis tegen te gaan gaat de Europese Centrale Bank de geldkraan open zetten. Na de miljarden voor het opkoopprogramma van staats- en bedrijfsobligaties komen er nu nog veel meer miljarden bij om in ieder geval voor een paar maanden alle salarissen, huren en andere kosten van iedereen te betalen (behalve natuurlijk die van kunstenaars, want die kunnen niet bewijzen dat ze minimaal 1.225 uur op jaarbasis werken). Leidt dat eindeloos bijdrukken van geld niet tot hyperinflatie? Dat kennen we toch ook uit het verleden?

We weten dat Duitsland een gigantische hoeveelheid geld leende om de Eerste Wereldoorlog te kunnen financieren, in de veronderstelling dat het winnen van de oorlog genoeg herstelbetalingen van de Geallieerden op zou leveren om alle schulden af te kunnen betalen. Maar Duitsland verloor de oorlog en werd verplicht tot het betalen van 132 miljard goudmark. Om die schuld te kunnen aflossen besloot men de mark te devalueren en doelbewust de inflatie op te drijven door het bijdrukken van geld: de dagproductie van geld ging van 45 miljard Mark naar 75 miljard Mark. Miljoenen mensen zagen daardoor hun koopkracht en spaargelden in rook op gaan. De Duitse munteenheid werd op een gegeven moment zo waardeloos dat sommige burgers het gebruikte om hun kachels mee te stoken, want papiergeld was goedkoper dan hout. Die Duitse hyperinflatie heeft nog steeds gevolgen. Bij de oprichting van de Europese Centrale Bank heeft Duitsland geëist dat de hoofdtaak van de bank het bedwingen van inflatie zou worden, met de hyperinflatie van de jaren 1922-1923 in het achterhoofd.

Hebben we iets aan al die voorbeelden uit het verleden? Waarschijnlijk niet. De economie lijkt zich altijd anders te gedragen dan je verwacht. Maar deze tijd kan natuurlijk wel als voorbeeld gebruikt worden in de toekomst:

‘Het lijkt weer op die tijd van de corona-pandemie in 2020’