Trendwatchen in het Stedelijk / Hybride Sculptuur

Deze collectie nieuwe beeldhouwkunst – waarin verschillende disciplines en materialen steeds vrijer gecombineerd worden door de maker – is alweer 29 jaar oud. Dus hoe actueel is deze canon nog? Ik ging in deze tentoonstelling op zoek naar trends en thema’s die nog actueel en nog vol aan het uitkristalliseren zijn.

10 x 10 (Single Mothers) van Rossella Biscotti is een textielwerk gebaseerd op statistische gegevens. Tijdens de volkstelling in de VS in 1890 werd voor het eerst gebruik gemaakt van machines die door middel van ponskaarten de antwoorden op vragen over onder andere leeftijd, geslacht en nationaliteit konden verwerken. Biscotti gebruikte voor de weefpatronen van dit textiel statistische gegevens van de bevolkingssamenstelling van Brussel, alleenstaande moeder specifiek. De stoffen zijn geweven met de jacquard-techniek, die werkt met een vergelijkbaar ponskaartensysteem als in de VS.

Autotypes van John Knight bestaat uit een reeks porseleinen borden, elk bedrukt met abstract aandoende grafische vormen. Het lijken logo’s, maar zijn blauwdrukken voor recente uitbreidingen van musea voor moderne en hedendaagse kunst van over de hele wereld. De oorspronkelijke gebouwen ontbreken op de plattegronden, de uitbreidingen zweven in het luchtledige.

Het werk Unstable Talismanic Rendering (uit de serie All Ready Maid Bewtixt and Between) kwam voort uit een samenwerking met Dirk Lange, een expert in de marmertechniek op papier. In samenwerking met de glas-in-loodkunstenaar Urs Rickenbach realiseerde de Duitse schilder Kerstin Bratsch Unhuldenfrau (demonvrouw) waarin ze kleine scherven en resten uit het atelier van Rickenbach, waaronder de minerale stenen die kunstenaar Sigmar Polke gebruikte voor de glas-in-lood ramen van de Grossmunsterkerk in Zürich, verwerkte. Bratch en Rickenbach hanteerden verschillende productiemethodes, zoals de ‘flash-techniek’, waarbij gekleurd glas in verhitte toestand over kleurloos glas wordt geblazen. Daarbij ontstaat het effect van een penseelstreek.

Een trend, terug van nooit weggeweest

Isa Genzkens serie Schauspieler bestaat uit etalagepoppen die gekleed gaan in extravagante outfits van gekleurde folie, plastic en reflecterende materialen. Soms geeft Genzkens de mannequins attributen die bijdragen aan de theatrale enscenering (met als ‘smaakvol’ hoogtepunt de Crocs aan de voeten van de alien). De kunstenaar zelf verwijst naar de mannequins met benamingen zoals ‘urban cowboy’ en ‘alien’, alsof het personages uit een futuristische film zijn.

Keith Edmier, voormalig ontwerper van special effects in Hollywood, maakte voor dit werk twee afgietsels in polyurethaan van levende Cycas Revoluta palmvarens. De varens staan in een voetstuk dat door de kunstenaar in een gieterij uit basalt (gestolde lava) werd gegoten. Het basalt bevat negatieve afdrukken van de palmvarens. Dit project kwam vooruit Edmiers bezoek aan Hawaï, waar hij kennismaakte met het verschijnsel ‘palmbomenmallen’: bij een vulkaanuitbarsting omhult de hete lava bomen die zelf verbranden, maar een holte achterlaten in de tot basalt gestolde lava.

Rob Birza‘s oeuvre omvat schilderijen en tekeningen, maar ook sculpturen, video’s en installaties. Hij mengt in zijn werk kunsthistorische iconen met invloeden uit niet-westerse beeldculturen, die hij opdoet tijdens zijn reizen, en met alledaagse beelden afkomstig uit strips, reclame en zelfs prullaria. Deze oranje kangoeroe en rode pelikaan van keramiek zijn gebaseerd op snuisterijen (waarschijnlijk pindabakjes) die Birza vond op een vlooienmarkt.

In Neighbours geeft Thomas Hirschhorn de destructieve kracht van geweld verbeeld in een apocalyptisch miniatuurlandschap. Een explosie heeft een gat geslagen tussen twee huizen. De metersgrote maquette is vervaardigd van materiaal dat iedere uitstraling van artisticiteit ontbeert; karton, kunstgras, plastic auto’s en kapotte stoeltjes. Op de rand van de maquette liggen fotokopieën van schilderijen van Picasso en Matisse. Hun esthetiek is, volgens Hirschhorn, niet langer bruikbaar om de huidige realiteit mee uit te drukken.

In War Style corrumpeert Marc Bijl de minimale esthetiek van de iconische Rietveld-stoel (en de verheven idealen van beweging De Stijl) door het meubel te kopiëren en met dikke lagen zwarte epoxyhars te bedekken. Deze strategie geeft Bijl de mogelijkheid om bekende culturele symbolen te importeren zonder hun ideologische lading kritiekloos over te nemen: hij toont hun blijvende invloed, maar neemt daar tegelijk afstand van.