Kijken is begrijpen
Wie niet vertrouwd is met de ruimte van mariondecannière platform in Antwerpen, kijkt verbaasd rond op zoek naar wat er te zien is. Waar zijn de kunstwerken? Het werk van Sarah Smolders is de ruimte zelf.
Wanneer we de ruimte van mariondecannière platform betreden, overvalt ons een vreemd gevoel. Er is iets aan de hand. We krijgen een andere beleving van deze ruimte. Op het eerste gezicht lijkt er weinig te bewonderen. Een achteloze bezoeker verlaat al snel de ruimte, maar die mist de broodkruimels die Sarah Smolders (°1988, Merksem) uitstrooit om ons de sleutel tot het werk te doen vinden. Smolders vraagt om aandachtig te kijken. De kunstruimte is sober en eenvoudig ingericht. Ze voegt subtiel zaken toe en maakt zo de ruimte zichtbaar. We zien een nieuwe wand die een reeks ramen accentueert. Smolders stuurt onze aandacht naar de openstaande ramen, maar transparant glas belemmert het uitzicht. Waarover gaat dit?
Op de muren zijn enkele lichtgrijze rechthoekige vlakken te zien. Is hier iets weggewerkt of is het een overblijfsel van een eerdere tentoonstelling? Aan de randen zien we restanten van canvas. Het oogt nat bezetsel, maar schijn bedriegt. Het gaat om een ingreep van Smolders. Ze kleeft textiel op de muur, bezet het vlak en beschildert het later in een kleur om ons te misleiden. Een volgende reeks ramen is bedekt met canvas. Een marmerschilderijtje dat verlijmd is aan de muur verwijst naar de stenen schouw in de ruimte. Smolders geeft aan dat er iets gaande is. Op dat moment overheerst bij ons enige verontrusting en nieuwsgierigheid. Wat wil ze ons vertellen?
Vakmanschap en materiaalkennis vormen een belangrijk onderdeel van haar werkproces, maar het zijn slechts middelen om haar doel te bereiken. Het gaat Smolders niet om haar vaardigheid te etaleren of om beelden te presenteren. Ze creëert een ruimte die ervaringen en gewaarwordingen genereert. Ze richt de ruimte zo in dat we slechts op één manier de tentoonstelling kunnen bezoeken. Aan het einde van het parcours lopen we tussen de wand en de openstaande vensters. De achterzijde van de wand toont ons dat het om canvas gaat die Smolders bezette. De wand vormt een reusachtig wit doek. Op dat moment valt de puzzel in elkaar en begrijpen we waar de tentoonstelling over gaat. De subtiele aanwijzingen, de te volgen route en de gebruikte materialen: dit alles geeft ons stukjes informatie prijs. Haar artistieke ingrepen leiden ons telkens weer naar het medium schilderkunst. Aanvankelijk leidde Smolders onze aandacht af van de wand doordat we de openstaande ramen als onderwerp zagen. Nu volgt het besef dat de wand een reusachtig schilderij is. De openingen in de wand doen ons opnieuw naar de werken kijken die we eerder als nat bezetsel aanschouwden. Ook daar zien we nu duidelijk schilderijen hangen. De zaaltekst is een schilderij op vliesbehang, wat ook wel een aanwijzing is om het werk te begrijpen.
Smolders studeerde af als master in de schilderkunst. Haar schilderkundige ingrepen staan ten dienste van een ruimte- en tijdsbeleving. Het intensieve proces om het werk te maken en het merendeel van haar denkproces gebeuren ter plaatse. Ook als bezoeker moeten we tijd nemen, anders gaat de diepgang van het werk aan ons voorbij. Haar werk bestaat uit het tijdelijk inrichten van een ruimte en ook de beleving van het werk is even vluchtig als intens. Eens we de sleutel tot het werk gevonden hebben, hebben we een voldaan gevoel maar is de beleving voorbij. Nu volgt bewondering voor hoe Smolders de spanning wist op te bouwen en vast te houden naar een ontknoping. Ze geeft geen toelichting bij haar werk. Het gaat om kijken, ervaren en vertrouwen op onze intuïtie. De rest volgt vanzelf.
‘Notes of a Housepainter’ van Sarah Smolders is nog te zien tot en met 12 oktober in mariondecannière platform, Leopoldplaats 12 in Antwerpen. Open van do – za van 14 – 18u.