Young Collectors @ Frieze New York

Voor de in New York wonende internetkunstenaar Rafael Rozendaal is zijn werk altijd met een druk op de digitale knop bereikbaar. We spreken hem in de rooftopbar van het Nederlandse citizenM hotel waar een van zijn (niet digitale) werken hangt: Een prachtig wandkleed dat gecreëerd is met zijn plug-in Abstract Browsing. Rozendaal vertelt over zijn websites en hoe het internet een democratisch en toegankelijk platform biedt voor kunstenaars, die zo hun werk kunnen tonen zonder de conventies van de white cube. De websites van Rozendaal zijn veelal aangekocht door (museale, privé en bedrijfs-) collecties, maar moeten altijd publiekelijk toegankelijk blijven: de eigenaar tekent bij aankoop een contract om het werk voorgoed online beschikbaar te houden.

Een groter contrast met het dromerige werk van de van oorsprong Pakistaanse Hiba Schahbaz is bijna niet denkbaar. We ontmoeten haar in haar studio in Brooklyn, waar de vloeren bedekt zijn met enorme vellen papier waarop levensgrote, naakte vrouwen zijn geschilderd. De gelijkenis van de afgebeelde vrouwen met Schahbaz zelf is onmiskenbaar. Haar werk grijpt regelmatig terug op iconische beelden uit de kunstgeschiedenis, zoals de Olympia van Manet en de Geboorte van Venus van Botticelli, maar heeft een hele eigen signatuur. Schahbaz’s Pakistaanse roots zijn terug te zien in het materiaalgebruik (zo gebruikt ze traditionele theesoorten om tot bepaalde kleurtonen te komen) en is er in haar werk ook duidelijke verwijzen naar Islamitische motieven, patronen en handschriften.

Tijdens Frieze is er is New York een overvloed aan satellietbeurzen die een graantje mee willen pikken van de stroom aan verzamelaars, musea en kunstliefhebbers die afkomt op deze prestigieuze beurs op Randall’s Island. Frieze is een jaarlijks terugkerend fenomeen, inmiddels in zowel Londen als New York, maar weet ondanks het grote aantal gevestigde namen aangenaam te verrassen. Zo is er in de stand van galerie Mendes Wood DM een prettige mix van kunstenaars die elk op eigen manier werken met een combinatie aan natuurlijke, tactiele materialen. Rijzende ster Otobong Nkanga toont hier een prachtig wandkleed van textiel, maar de innig verstrengelde sculpturen van Sonia Gomez stelen de show in deze booth. Het zijn gedrapeerde stukken textiel – gehaakt en geknoopt op traditionele wijze – die als stoffen slangen om knoestige boomtakken gewikkeld zijn. Een spannend samenspel tussen cultuur en natuur, waarmee ze in het Museu de Arte de Sao Paulo al eerder hoge ogen gooide.

TEFAF heeft tijdens de voorjaarseditie in New York een andere focus dan we van de Nederlandse editie in Maastricht gewend zijn. Waar je in Maastricht allerhande artefacten, Middeleeuwse handschriften, oude meesters en sieraden tegenkomt, richt de New Yorkse versie zich uitsluitend op moderne en hedendaagse kunst. Zoals je van TEFAF gewend bent is de aankleding tot in de puntjes verzorgd, het prachtige Park Avenue Armory-gebouw draagt bij aan de statige uitstraling. De deelnemende galeries pakken flink uit, zoals de intieme solo van Georg Baselitz bij Thaddaeus Ropac, waar slechts 1 schilderij en een reeks werken op papier getoond werden. Mooi hoe de voorstudies voor het werk op de wanden van de stand je leiden naar het indrukwekkende Blauer Elkekopf, een portret van zijn vrouw dat – kenmerkend voor de kunstenaar – ondersteboven is geschilderd. Door deze omdraaiing krijgt het werk een abstracte, vervreemdende lading.

Als derde beurs in ons programma bezochten we 1-54, de beurs voor hedendaagse Afrikaanse kunst. Een verfrissende afwisseling van het imposante TEFAF & Frieze. Hoewel de kwaliteit van de deelnemende galeries wisselend is, is de deze beurs absoluut de moeite waard. Het is een aangename plek om onbekendere kunstenaars te ontdekken, en je horizon in de mondiale kunstwereld (en markt) te verbreden. Indrukwekkend is het werk van Lawrence Lemaoana bij galerie Afronova uit Johannesburg. Zijn werk bestaat uit grote grafische, textiele wandwerken die losjes opgeprikt aan de muur hangen. De teksten zijn woordspelingen op bekende slogans van invloedrijke Westerse politici, met een kritische – en soms cynische – ondertoon. De ondergrond is gemaakt van Kanga, stoffen die in Zuid-Afrika een heel eigen status hebben en waar spirituele en religieuze krachten aan worden toegediend. Een interessante combinatie waarbij narratief en materiaal elkaar versterken.

Wie bekend is met de galeries in Chelsea denkt bij deze wijk direct aan tentoonstellingen van museale proporties. Hier vind je de New Yorkse high-end galeries die de top van de internationale kunstwereld tonen. Verwacht hier monumentale exposities, waarbij onderzoek, kosten noch moeite gespaard worden. Onze gallery tour langs Marian Boesky, Hauser & Wirth, David Zwirner, Gagosian en Lisson Gallery was dan ook een aaneenschakeling van indrukwekkende tentoonstellingen.

Frank Stella, een icoon in de Amerikaanse moderne kunst, verrast met enorme, bontgekleurde, aluminium sculpturen. Waar de meesten Stella zullen kennen van zijn abstracte, minimalistische schilderkunst is bij galerie Marian Boesky zijn meest recente sculpturale werk te zien dat een stuk frivoler oogt. De monumentale beelden lijken een kluwen van kleur, vorm en beweging. Een enkel werk is zelfs kinetisch, hoewel de daadwerkelijke beweging niet per se een toevoeging is aan de sculpturen: de ingenieuze, ruimtelijke composities zijn al spannend en aantrekkelijk genoeg zonder het beweegbare element. We worden meegenomen naar de private-viewing ruimte van de galerie waar een indrukwekkend buitenaards aandoend gevaarte opdoemt. Deze felgekleurde, opengewerkte sterachtige constructie torent imposant boven ons uit en past maar net in de museale ruimte.

Een ander hoogtepunt tijdens de gallery tour waren de prachtige schilderijen van Jonas Wood. Wood was enige tijd terug al te zien in Museum Voorlinden, waar zijn werk samen met dat van zijn vrouw Shio Kusaka gepresenteerd werd. Galeriegigant Gagosian wijdde een soloshow aan zijn werk, waarbij de schilderijen over meerdere zalen verspreid zijn. Naast de bekende serie waarbij hij de keramieke potten van Kusaka schildert, was er ook zeer recent werk te zien waarin Wood interieurs schildert. Deze gestileerde schilderijen zijn ontdaan van diepte door Wood’s collage-achtige techniek, waarbij het perspectief telkens wordt verschoven. De alledaagse, huiselijke taferelen vormen zo een prettige wirwar met een vrolijke ondertoon.

Tijdens onze trip in New York zijn we ook te gast bij een aantal bijzondere privécollecties. Het is fascinerend hoeveel liefde, energie en kapitaal deze toegewijde verzamelaars wijden aan hun collectie. Opmerkelijk is dat ze allen verzamelen vanuit een persoonlijk perspectief: geen financiële motieven, investeringen of speculaties maar appartementen die van vloer tot plafond vol hangen met kunst die een persoonlijke betekenis voor hen heeft. Deze verzamelaars leven met de kunst en offeren daar rustig ruimte voor zaken zoals meubels en loopruimte voor op. Het is aanstekelijk om verzamelaar Steve Shane te horen vertellen over zijn eclectische collectie, waarin hij thema’s als ’Seduction & Repulsion’, ‘Art about Art’ en ‘Painting without Paint’ aanwijst. Shane’s liefde voor kunst toont zich in de manier waarop hij over zichzelf als verzamelaar spreekt: hij beschouwt zichzelf als kunstliefhebber en ziet zijn omvangrijke verzameling slechts als een ‘side-effect’ van deze passie voor kunst. Een inspirerende voorbeeld voor een nieuwe generaties verzamelaars.

Nadine van den Bosch is programma- en communitymanager bij Young Collectors Circle, platform voor kunstliefhebbers met verzamelambities. Jaarlijks organiseert Young Collectors Circle een aantal reizen naar het buitenland – onder de noemer Young Collectors Travel – waarbij we privécollecties, musea, galeries, beurzen, veilinghuizen en kunstenaarsstudio’s bezoeken. Dit jaar doen we naast New York, o.a. Bazel, Venetië, Chicago en Parijs aan, waar we de lokale kunstscene samen ontdekken.