Sorry Closed / Topp & Dubio’s roadtrip door Athene (part 2)

In de buurt van het Omoniaplein gaan we op zoek naar Ύλη[matter]HYLE, een semipublieke, semipersoonlijke ruimte in het centrum van de stad. Dat belooft alvast niet veel goeds. Het adres is eenvoudig: Piraeous 1. We zien er een dichte entree met rolluiken en plakken ons pamflet op een deur met rolluik. Na het invullen van de datum en het aanbrengen van onze signatuur is het tijd voor de fotografische registratie. Maar we hebben ons nog niet omgedraaid of de deur gaat open. Een vrouw kijkt ons vragend aan met een blik die past bij de graffiti ‘Voodoo Death’ op het aangrenzende rolluik. Ze legt uit dat dit een verlaten hotel is en geen ruimte voor kunst, politiek en wetenschap zoals wij het graag zouden zien. Bovendien geldt het adres Piraeous 1 voor het gehele bouwblok, dus het kan ook ergens anders zijn. We zoeken verder. Ze heeft niet door dat het Sorry Closed pamflet al op de deur hangt, dus dat laten we maar zo. Een verlaten hotel mag zich ook best eens verontschuldigen.

We struinen het blok verder af en lopen uiteindelijk een winkelgalerij binnen. Halverwege zien we een aankondigingsaffiche voor een activiteit. “Show open Friday & Saturday 1-6 pm”. Het is inmiddels maandag. Achter het raam houdt een vrouw ons nauwlettend in de gaten. Ze zit achter de balie van dit bedrijfsverzamelgebouw. We voeren onze actie maar meteen uit. En inderdaad staat de baliemedewerker binnen enkele ogenblikken naast ons. We doen ons best om elkaar zo min mogelijk te begrijpen. Dat is beter voor beiden. Ze geeft het op waardoor wij rustig ons pamflet naast dat van Ύλη[matter]HYLE kunnen fotograferen. Young and restless is de titel van de show. Ύλη[matter]HYLE is “an independent organism of people, animals, machines and ideas” lezen we op de website. Daar sluiten we ons graag bij aan.

Het is ook lang zoeken naar Stoa 42 aan de centrale straat Panepistimiou. Ook hier is sprake van verschillende inpandige winkelgalerijen met veelal lege winkeltjes waarvoor geen moeite meer wordt gedaan om er een huurder voor te vinden. Maar na enkele rondjes om het blok staan we uiteindelijk bij een lege witte ruimte in een hoek van de galerij.

Stoa 42 is een experimentele ruimte voor jonge kunstenaars. De ruimte is per definitie gesloten en opereert als openbare etalage waarin 1 kunstenaar 1 werk tentoonstelt. Zo krijgt Sorry Closed op elke plek weer een nieuwe betekenis. Het werk dat bij Stoa 42 te zien is, bestaat uit een vijftal losse onderdelen die in de ruimte zijn geplaatst. Stoa grenst aan een cafeetje waar een familie zit te eten. De metalen kruk in het werk en de rode caféstoel er buiten communiceren met elkaar. Het café kunnen we met gemak ook als een installatie (van bijvoorbeeld Guillaume Bijl) opvatten. We komen er niet achter van wie het werk in Stoa 42 is.

We maken even een uitstapje naar Piraeus, de havenstad ten zuiden van Athene. Hier bevindt zich RODEO. En er is zowaar een tentoonstelling. De galerie heeft ook een vestiging in Londen en de galerie manager Aristogenis Kyrtsis die nu aanwezig is, kwam vorig jaar naar Athene vanuit Italië. RODEO is gelegen in een oud pakhuis in het industrieel wijkje achter het station van Piraeus. Een gebied in opkomst volgens de galerie manager. Hiernaast zit een wijnbar en een stuk verderop is Pirée, de trendy barokke nachtclub waar later ook het afsluitingsfeest van Platforms Project zal plaatsvinden. De galerie bestaat uit twee gelijke ruimtes die zijn gescheiden door het kantoorgedeelte, de enige architectonische ingreep in het pand. In de voorste ruimte staan sculpturen en er zijn op schermen video’s te zien. We worden vooral getroffen door een video van Menelaos Karamaghiolis waarin een grafdelver een kussen naar haar laatste rustplek brengt alsof het een hond is.

De achterruimte is een grote filmzaal waar een 40 minuten durende documentairefilm Arbeit van Duncan Campbell over de Duitse econoom en technocraat Hans Tietmeyer is te zien. In het midden staat een leren bank die zo lekker zit dat we de film helemaal afkijken.

Uitsluitend omwille van de naam brengen we ook een bezoek aan Ismos. We hebben een donkerbruin vermoeden deze galerie een naamverwantschap heeft met …ism project space in Den Haag. We bezoeken Ismos op zondagmorgen en verbazen ons er over dat het geopend is. Bij navraag blijkt de betekenis van Ismos inderdaad overeen te komen met …ism. We bekijken er een grote serie foto’s waarin de bevalling en de placenta centraal staan. Het is de laatste dag en de fotografe Themis Stylianopoulou is aanwezig om de tentoonstelling ‘Traveller’ toe te lichten. Ondanks de emancipatoire bedoelingen, houden we het gevoel dat we een persoonlijk fotoalbum bekijken.

“WE ARE BUD is a re-definition of a space.” Het is geen witte ruimte en ook geen galerie. Haar definitie is onbekend, net als haar levensduur. Dat klinkt allemaal prachtig, maar voorlopig staan we weer voor een deurbellenpaneel van een locatie 3-hoog achter. Van ruimte is voorlopig dus geen sprake. En op de Facebookpagina zien we dat er in maart voor het laatst een evenement plaats vond. Een ontmoeting. Misschien is dat wat bedoeld wordt met een herdefiniëring van ‘ruimte’. We plakken onze boodschap bij de bel: You are Bud / We are Topp & Dubio.

Dan maar naar OMMU Publications. Een publicatie of uitgeverij kunnen we ook als een artist-run space opvatten. Bovendien is er een boekwinkel bij. Wellicht heeft het reguliere openingstijden. Op het gebouw lezen we de woorden ‘TYPOGRAFIE’ (horizontaal) en ‘OPEN’ (verticaal). We gaan naar binnen en nemen de grote benedenruimte in ons op. Er liggen enkele publicaties op tafeltjes, maar de lange bar met enkele gasten vertelt ons dat we in een grand café staan. We vragen het aan de barkeepster die ons doorverwijst naar de jongere barkeepster, die wel Engels spreekt. Ja, OMMU bevindt zich op de tweede verdieping maar het is alleen op afspraak open. Teleurgesteld en opgetogen staan we enkele ogenblikken later weer buiten. Tijd voor actie. We plaatsen Sorry Closed bij het woord OPEN.

De volgende uitdaging heet Artwall. Dat klinkt erg toegankelijk. Op onze und. Athens kaart vinden we het adres Sofokleus 26. En het staat ook op onze oudere kaart Athens Independent Art Index, die werd uitgebracht ten tijden van Documenta 14. Toch valt het niet mee om Artwall te vinden. We lopen een aantal keren heen en weer tussen Sofokleus 24 en Sofokleus 28. Ertussen staat een hotel, maar zonder muur. De hele gevel bestaat uit glas. Er staan wel enkele larger than life plastic plantenpotten op de stoep. We wachten even aan de overkant van de straat om te zien of de beveiliger van het hotel misschien nog iets anders te doen heeft. Vijf minuten later maken we van het onbewaakte moment gebruik en installeren we onze boodschap op de rand van de middelste plantenpot. Daar moet het dan toch ergens zijn geweest.

Hoewel we onze bezoeken aan musea buiten beschouwing laten, moeten we een uitzondering maken voor het Benaki Museum. Dit museum voor Griekse cultuur beschikt over 6 locaties en wij bezoeken de kleinste. Het is de textielwerkplaats Mentis, een donatie van de gelijknamige industriefamilie die heeft bedongen dat de weverij in werking blijft. En inderdaad, het is gesloten. De vitrine aan de monochrome donkergrijze gevelwand is leeg en er is geen bel bij de deur. Maar wanneer we op de deur bonken, wordt er na enige tijd toch opengedaan. We zijn welkom en spreken met de beheerder. Een gepensioneerde oud-medewerker van de Mentis fabriek houdt de machines draaiende. We krijgen interessante demonstraties te zien van machines die verschillende soorten sierlinten kunnen draaien. De mechanieken die de patronen bepalen zijn fantastisch.

Uiteindelijk komen we bij een interessante display terecht waarop Documenta staat geschreven. De catalogus van Documenta 14 ligt erbij. Dit is dus tevens de plek waar het boekenlintje van de catalogus is vervaardigd! En zo krijgt het bezoek toch een hedendaagse tintje. De beheerder legt uit dat het een enorme klus was. De machines hebben drie maanden lang, 24 uur per dag non-stop gedraaid om de lintjes op tijd af te krijgen. En ze hebben het gehouden!

We vervolgen onze weg naar Stoart Korai, een woordspeling aan de Stoa Korai (Stoa betekent galerij, in de betekenis van zuilengang). Op de und. Athens kaart staat Stoart Korai onder Off-Spaces, maar in de galerij aangekomen, zien we dat het een traditionele toonzaal voor landschapstekeningen is. Ondanks het vroege uur blijkt het zelfs geopend, maar de aanblik van buitenaf lijkt ons meer dan voldoende en we snellen de galerij weer uit.

Buiten gaan we om de hoek tegenover een kleine rode met rolluik afgesloten bioscoopje zitten, om te zien welke andere opties er nog over zijn. We zijn vlakbij onze eindbestemming van de ochtend en er is niets in de buurt. Wanneer we weer opkijken, blijkt het rolluik opeens verdwenen en kijken we recht in de zojuist geopende entree van de ASTY bioscoop. Er is een trap die naar de kelder leidt. We besluiten er even in te gaan kijken.

Beneden in de donker gangen treffen we een man die druk bezig is allerlei voorbereidingen. Hij komt op ons af en vraagt zich af wat we komen doen. We maken duidelijk dat we slechts door nieuwsgierigheid worden gedreven. We verbazen ons over de monumentale marmeren ondergrondse ruimte en bekijken ondertussen de bekende en minder bekende posters van arthouse films. De man legt uit dat we op een historische plek zijn aanbelandt. De ene gang leidde naar een voormalige schaatszaal waar de Nazi’s hun vertier hadden. En de andere naar een gevangenis waar verzetsstrijders werden gemarteld. We komen overigens op het juiste moment. Er is een interessant filmfestival gaande met een uitgebreid programma. Vanavond worden er achter elkaar drie films vertoond van David Lynch. Dat lijkt hem echt iets voor ons. Morgen is het de beurt aan Luis Buñuel. Hij pakt het programma erbij en legt nog eens uitgebreid uit hoe het allemaal werkt. Met zijn aansteker licht hij de folder aan. Helaas zijn alle filmtitels in het Grieks vertaald, maar dat komt omdat het anders niet op de folder past. Waar komen jullie vandaan? Aha, ja. Nederlandse films hebben we zelden. ‘Karakter’, kennen jullie die film? Ja, die kennen we wel. Een Nederlandse film moet een Oscar winnen om in het buitenland gezien te kunnen worden. Afijn, we moeten de folder maar meenemen en dan even bellen om te vragen naar de Engelse titels. De films draaien om 5 uur, 7 uur en 9 uur. En het kost slechts 5 euro voor drie films achter elkaar. Jammer van Ajax, die Joodse club. Maar ja, Tottenham heeft meer geld en is dus toch net weer iets meer Joods. En daarna gaat het vooral over geld, de grote films in Cannes en natuurlijk de politiek. Als we afscheid hebben genomen, roept hij ons nog na: “Nog gefeliciteerd met de winst van het Eurovisie songfestival!”

Bovengekomen besluiten we bij de entree ook hier een Sorry Closed pamflet aan te brengen. Hoewel we de art house bioscoop hebben kunnen bezoeken, is het tenslotte formeel nog gesloten. Nadat we ons pamflet met rode tape op de programmazuil hebben bevestigd, zien we dat het correctiebriefje van de film op 21 mei met precies dezelfde schuine rode markering is aangebracht.

De eindbestemming van onze roadtrip door Athene is Kapetan Michalis. Het staat niet op de kaart en is formeel geen kunstenaarsinitiatief. Maar het café wordt elke woensdagavond bezet door kunstenaars en schrijvers. Dat weten we omdat deze historische plek het onderwerp is van het kunstenaarsinitiatief Corect, onze buren op Platforms Project. We hebben uitgebreid met hen gesproken over dit café en over het bestuderen van een ruimte als biotoop. Ook omdat wij een vergelijkbaar Topp & Dubio project hebben uitgevoerd in het Indonesische restaurant De Poentjak in Den Haag, vele jaren terug. Een plek die ons niet meer loslaat.

We hebben ons voorgenomen om hier te lunchen of toch op z’n minst iets te drinken, maar de man en vrouw in het café zijn onverbiddelijk. Het is 12 uur, dus ze zijn nog gesloten. Om 13 uur gaan ze open. Zelfs een kop thee zit er niet in. Rondkijken mag wel. Foto’s maken ook. We zien een van de schrijvers die we hebben gesproken op een ingelijste foto. Hij heeft er hetzelfde Joseph Beuys-jasje aan. We herinneren ons het gesprek met hem over de kunstgeschiedenislessen die hij op de academie geeft. “Zelfs over DaDa hebben ze nog nooit gehoord!” Na een minuut of vijf hebben we het wel gezien en verlaten we het etablissement.

Maar een straat verder keren we om. Het was toch dicht! We stormen naar binnen met ons pamflet en proberen de man aan de bar duidelijk te maken dat we een boodschap willen achterlaten voor onze woensdagavondvrienden. Dat wordt niet direct begrepen, maar als we laten zien dat we het laatste Sorry Closed pamflet willen hangen bij een krantenbericht waarop de schrijver (‘message for our friend!’) staat afgebeeld wordt het duidelijk. De man haalt nu zelfs plakband voor ons.

Geheel tevreden keren wij huiswaarts in de wetenschap dat het snel weer woensdagavond zal zijn.

Wat voorafging in deel 1 van de roadtrip door Athene.