Stroom Invest Interviews / Curator #1 Lennard Dost
‘Werk keihard en blijf jezelf, speel geen rol en wees fulltime bezig met je praktijk.’ Zijn advies voor de beginnende kunstenaar is typerend voor de freelance curator en kunstcriticus Lennard Dost uit Groningen die in 10 jaar tijd circa dertig projecten neerzette en 200 artikelen schreef, en sinds 2015 directeur is van Nieuwe Vide in Haarlem.
Dost is als curator uitgenodigd voor de jaarlijkse Stroom Invest Week, dat in 2017 van 11 tot en met 15 september plaatsvindt. Het bestaat uit een programma van atelierbezoeken, een publieke gespreksavond, bezoeken aan Haagse kunstlocaties en informele ontmoetingen. Het doel van het Invest programma is een impuls te geven aan de kunstpraktijk door reflectie op het werk en de kunstenaars de gelegenheid te bieden een nationaal en internationaal netwerk op te bouwen.
Hij werd geboren in Veendam, groeide op in Winschoten, in een gezin waar sport centraal stond; de rondetijden van Rintje Ritsma, de voetbaluitslagen van BV Veendam en basketball, waarover vader Dost in de Winschoter Courant berichtte, bepaalden de gesprekken aan de keukentafel. Vandaar dat de Voetbal International met balkunstenaar Arjen Robben net zo prominent als de Metropolis M op tafel ligt in Leiden, waar Dost nu woont.
De familie Dost is er één met ondernemers; logisch dat Lennard in 1997 Management Economie en Recht ging studeren in Groningen. Als fervent striplezer en –verzamelaar interesseerde hij zich steeds meer voor de beelden, de grafiek en de kunst en ging, na MER afgerond te hebben, Kunstgeschiedenis studeren, aan de Rijksuniversiteit (Groningen).
Opvallend is dat het ondernemersbloed kruipt waar het niet gaan kan. Lennard studeerde fulltime, stond achter de bar bij Vera Groningen waar hij ook de vrijwilligers coördineerde, was gitarist in een lokaal (onbekend) bandje en belandde via via bij 8weekly.nl, als recensent van muziek en strips.
Heeft 8weekly geen kunstafdeling? Lennard richt er een op en wordt sectiehoofd. Gaat de studie kunstgeschiedenis maar tot en met de jaren 70 en is er geen aandacht voor het beeldende van strips? Dan organiseert hij met studiegenoot Tsjalling Venema (nu galeriehouder) de expositie Reading the Drawing – Narrative in Contemporary Art and Comics in SIGN, Groningen.
Hij ging er heel open in; hij zat niet in het kunstwereldje, ging af op zijn gevoel en werkte nauw samen met de kunstenaars. Lennard werd kunstcriticus voor De Volkskrant, hART (uit België) en Het Financieele Dagblad, adviseur bij het Mondriaan Fonds, lid van de Werkveldadviesraad van Academie Minerva, lid van bestuur Stichting Beeldverhaal Nederland en sinds mei 2015 is hij werkzaam als (artistiek) directeur bij Nieuwe Vide.
Hoewel hij aanvankelijk zich aan de rand van de beeldende kunst, begaf, door activiteiten te organiseren rondom strips en muziekfotografie, zit hij nu – na 11 jaar curatorschap – tot aan zijn oren in het kunstwereldje. Toch blijft hij een ‘outsider’: van buiten de Randstad, wars van jargon en niet onder de indruk van ‘grote namen’. Zijn eerste stap, voor het componeren van een expositie, blijft kijken en vragen: “word ik gegrepen door het werk?”
Hij werkt nog steeds nauw samen met kunstenaars en blijft aangetrokken tot kunst die engagement toont, naïef oogt en een romantische of melancholische grondtoon heeft. Maar zijn smaak is ook veranderd, performancekunst heeft hij leren waarderen.
“In Search Of…” (2012) was een groot en veelzijdig project dat de methode en identiteit van Dost typeert, ook al is identiteit – in zijn ogen – geen vast maar een flexibel gegeven. Het project begon met de Dosts verwondering: Bas Jan Ader is een begrip, maar de stad Winschoten, waarin de wereldberoemde kunstenaar werd geboren en naar school ging, en waar Dost zelf vandaan komt, bleef ongemoeid.
Het uitgangspunt voor “In Search Of…” was tweeledig: het kunstpubliek kreeg de regio Oost-Groningen te zien waar Bas Jan Ader opgroeide en de regio kreeg de kans om een deel van de eigen geschiedenis opnieuw te laten ervaren. Niet alleen werd de stad Winschoten erbij betrokken (een kunstenaars residency om vandaar uit onderzoek te doen in de omgeving), maar werden ook project exposities gecreëerd op plekken die directe betekenis hadden voor Bas Jan Ader. Zoals de hervormde kerk in Nieuw Beerta, waar zijn vader dominee was en het oude Groninger Museum (nu Academie Minerva) in Groningen, waar Ader een solo-expositie zou hebben gekregen als hij met zijn bootje was aangekomen. Exposities, filmprogramma’s, educatieve projecten, interviews, lezingenprogramma’s, muziek en een krant… de zoektocht naar Bas Jan Ader in 2012 werd behoorlijk omvangrijk.
Met zijn partner Mare van Koningsveld vormt hij ook een ‘curatorenkoppel’ dat in de periode 2009-2011 bij hun project Young Collectors programma – drie exposities en een symposium over kunstverzamelaars uit Nederland, Duitsland en België – in SIGN Groningen werd gesmeed. Van Koningsveld en hij zijn regelmatig in het buitenland te vinden; in 2014 waren zij curatorial resident in Valletta en in 2015 in Dublin. Tevens was Dost in datzelfde jaar curator in resident in Wenen en ging mee op een curatorenreis in Israel in 2017.
Vooral de buitenlandse ervaringen zijn goede tests hoe jij je, als mens en curator, moet verhouden tot de ander en de andere cultuur. Wenen was nog het meest ‘westers’, maar voor een curator, uit Nederlandse turf ontgonnen, was het een uitdaging om te regelen wat je wilt zonder te direct te zijn.
In Valletta viel de wil om er wat van te maken heel erg op, evenals de ondergeschiktheid van het land Malta, dat altijd onderdeel uitmaakte van andere landen. En als je in schuilbunker kunst staat te bewonderen omdat deze ruimtes de meest goedkope expositieruimtes zijn in Jeruzalem, dan werkt dat ook behoorlijk ontnuchterend.
Het is een schat aan ervaring die door de (zelf)kritische Dost zelf het meest wordt gerelativeerd. Hard werken, een beetje mazzel, jezelf blijven en continu bezig zijn met allerlei aspecten van je vak. Dat bracht hem van Winschoten naar Valletta en van sport naar kunst, en vice versa.