Graduation Festival: Kleuren buiten de lijnen / Dag 3

Kleuren buiten de lijnen, heerlijk is dat! Vandaag brengt J&T een ode aan de kunstenaars die verder denken en moeite hebben met gebaande paden. Eigenzinnig, origineel en tikje recalcitrant. Zij leggen zelf een pad aan en nodigen ons uit om te volgen. Vandaag: beeldend kunstenaar Marijn Ottenhof, fotograaf Stije van der Beek en vormgever Sonja Volmer. 

Marijn Ottenhof / Waiting Room

Marijn Ottenhof heeft met haar project Waiting Room de Fine Arts Department Prize gewonnen. In haar Thesis Speelruimte legt zij uit wat zij voor ogen ziet met haar kunst: Speelruimte is een onderzoek naar hoe we de wereld kunnen zien als een aaneenschakeling van speelruimtes; elk met hun eigen regels, spelers en attributen. Haar kunst is zeker een speelruimte waar je als bezoeker gefascineerd raakt door het werk en tegelijkertijd ervan raakt vervreemd. Niet alleen is het lastig de speelruimte te vinden, namelijk in een achteraf keldertje – wat een bewuste keuze is geweest -, maar is de bezoeker ook niet direct duidelijk wat nu de spelregels of kaders zijn van dit werk.

Marijn Ottenhof – Waiting Room

Het videoscherm, de balie met witte tegels, de tuinstoelen, de kille TL-lampen en het kamerscherm doen mij denken aan een eethuisje. Het heeft het gevoel van een afhaalrestaurant, maar niets dat hier eenduidig op wijst. Soms neemt een vrouw als hostess plaats achter de balie en speelt, subtiel, een rol in deze live installatie en laat de bezoeker vaak in het ongewisse, iets waarmee Ottenhof in All work and no play mee speelde. De in messing gestoken prijslijst maakt het ‘treurige’ van de wachtruimte af.

Clichés zoekt zij op en maakt dit tot iets van haar zelf. De video Available features shown die wordt gespeeld in Waiting Room wordt begeleid door een van de meest grijs gedraaide (lees cliché) muziekstukken die wij kennen: De 4 jaargetijden van Vivaldi (met cliché fotoslide). Maar Ottenhof laat deze omgekeerd horen waardoor de toeschouwer wel iets lijkt te herkennen, maar door de omgekeerde melodie twijfelt, alsof je op een naam moet komen van een acteur die je niet meer kunt herinneren en dan zelfs gaat twijfelen of het diegene wel is.

In de video gebruikt zij beelden van autoreclames. En dit laat zien hoe absurd autoreclames eigenlijk zijn; drilboren in tegels, adelaars die schichtig rond kijken, enorme abstracte sculpturen die uit de woestijn komen zetten. Is dit mannelijk? En wat heeft dit met een auto te maken? Ottenhof is sterk in het oproepen van een associatie, deze te vervormen en de kijker in vertwijfeling (met zichzelf of het werk) achter te laten. “Hierbij is humor wel goed,  anders wordt het zo zwaar” grinnikt ze.

Zo lijkt zelfs de vis in het aquarium zijn rol goed te kennen; hij ligt zo stil dat je denkt dat hij dood is totdat je dichterbij komt en hij nonchalant een beweging maakt zoals een vis dat hoort te doen. Hoort dit erbij? Het werk maakt je meer ontvankelijk. Vervolgens moest ik erg om mezelf lachen omdat ik 2 minuten lang naar een vis zat te staren, want wie weet wat voor rol hij speelt…

Ottenhof / Aquarium met vis. Waiting Room

Stije van der Beek – Hoera een kind!

Het project van Hoera een kind! (It’s a Child!) bestaat oorspronkelijk uit een serie foto’s. Wat opvalt aan deze foto’s is dat de omgeving van de baby’s spierwit is. Het lijkt net of de foto’s nog ingekleurd moeten worden. In dit project stelt zij de vraag: als een kind pas op zijn 4e het onderscheid kan maken tussen jongen of meisje, waarom leggen wij dan die genderheid zo op? Een roze vloed overspoelt de woonkamer bij een meisje en een blauwe gloed spat uit de slaapkamer van het jongetje, hoezo?

Ik zei met nadruk oorspronkelijk omdat die bewoording haar project te kort zou doen. Zij heeft een woonkamer ingericht waarin duidelijk is dat het gezin dat daar woont net een kind heeft mogen verwelkomen. Deze ruimte is zo overtuigend ingericht, vertelt ze, dat sommige bezoekers denken dat dit de crèche is van het KABK.

Stije van der Beek. Woonkamer uit Hoera een kind!

Veel mensen die de ruimte betreden worden geconfronteerd met wat je nu doet als vader of moeder wanneer het kind is geboren; hoe voed je het op? Vrij of strikt? In de blokkendoos of in de poppenhoek spelen?  Het werk stelt meerdere vragen die ouders lastig vinden. Maar ook bezoekers die zelf geen kind hebben, maar menig kraamvisite achter de rug hebben, vinden het, bij het zien van dit werk, ongemakkelijk worden dat zo ongeveer alles voor een meisje roze en voor een jongen blauw is.

In de ruimte staat een tafel waarop meerdere kleurboeken, welke door haar zelf zijn ontworpen, liggen. Hierin zijn de foto’s uit Hoera een kind opgenomen. Met een grote knipoog krijg je hier ook een blauw en roze potlood bij, zodat je zelf aan de slag kunt wanneer het kind er is. Hiermee geeft zij op een ironische manier aan dat de maakbare wereld helemaal niet zo maakbaar is. Dit deed zij eerder in de serie En nu ben ik volmaakt (of nog beter in het Engels: And now I’m flawless), wat aangeeft dat zij zich zal blijven interesseren in de randvoorwaarden van de maakbare wereld en hoe je deze kunt buigen of zelfs breken.

Stije van der Beek. Kleurtafel uit Hoera een kind!

Sonja Volmer / Wentel

Met het originele project Wentel wint Sonja Volmer de Royal Academy Bachelor Award. Het werk is echt een beleving op zich. Bij het betreden van Wentel ontvang je een spiegel die onder de ogen geplaatst moet worden. Vervolgens volg je de route die op het plafond is uitgestippeld, zoals hier door Mario van Megen wordt getoond. Met name wanneer hij loopt in het trappenhuis, waar alle trappen doorzichtig zijn, brengt het werk je echt van je stuk. Je gaat twijfelen waar je staat en hoe je je verhoudt tot de ruimte. Het leidt niet alleen tot verwarring, maar ook gelach. Zelfs een eenvoudig gangetje wordt een heus avontuur. Volmer ontwerpt graag belevenissen en met een simpel gereedschap als een spiegel weet zij een nieuwe wereld te creëren, een wereld die er eigenlijk altijd al was, maar die wij nooit bekijken.

Ook andere projecten zorgen voor meer bewustzijn. In Ten minste houdbaar tot wordt de bezoeker van een supermarkt bewust gemaakt van verspilling door een marktkraampje bij de ingang van de supermarkt te openen waar weggegooide spullen met 50% reductie worden verkocht. En bij L’autre Coté (De andere kant) wordt het bewustzijn zelfs pijnlijk. De kijker wordt langzaam het kunstwerk. In Wentel word je weer meer bewust van jouw omgeving, maar tegelijkertijd trek je ook de aandacht door te lopen met een wonderlijke spiegel en de aparte pasjes die hierbij gepaard gaan. Letterlijk en figuurlijk wordt alles omgedraaid.

Sonja Volmer / Wentel. Bron: KABK