KUNST VOOR KIDS: EINDEXAMEN KUNST ALGEMEEN
– Uit het Kunstklaslokaal gegrepen: de beslommeringen van een kunstdocent –
Ik ben dagelijks actief als docent beeldende kunst aan een middelbare school in Den Haag en geef Kunst Algemeen aan leerlingen van 5 en 6 Gymnasium. Leerlingen uit de 6e klas dienen voor het Centraal Schriftelijk Eindexamen, naast dat ze hun praktijk moeten afsluiten, alle historische, culturele, politieke en filosofische ontwikkelingen vanaf de klassieke oudheid tot nu te leren en alle belangrijke ontwikkelingen in de disciplines – beeldende kunst, film, theater, architectuur, literatuur, muziek en dans – te kennen. Bovendien moeten ze verbanden kunnen leggen tussen stromingen en ontwikkelingen, door jaren of eeuwen heen. Dat is, tussen ons gezegd, eigenlijk een onmogelijke opgave. Ik geef het vak Kunst Algemeen nu 6 jaar en heb nu eindelijk het idee dat ik 90% van de methode De Bespiegeling nu wel uit mijn hoofd ken. Met elke les die ik voorbereid, elke opdracht en toets die ik geef, leer ik geleidelijk weer wat meer.
De leerlingen moeten dit kunnen na een uurtje per week in de 5e klas en 2 uurtjes per week in de 6e klas. Gekkenwerk. Elk jaar is het ook Russisch roulette: welke thema’s, onderwerpen, disciplines en vaardigheden worden uit de rolodex van duizenden onderwerpen gekozen? Enigszins tactisch voorbereiden lijkt zinloos, je moet als docent ingaan op je instinct van toetser. Ja… dit zouden ze wel eens kunnen vragen, dus je spitst er je lessen op toe, zonder enige garantie.
Het blijft koffiedik kijken, helemaal voor de leerlingen die vaak voor het eerst te maken krijgen met het vervreemdingstheater van Bertolt Brecht, de seriële muziek van Karlheinz Stockhausen, de balletacademie van Lodewijk XIV, de opera’s van Verdi en Bausch, de performances van Judson Dance Theatre, films van Hitchcock, Paik en Eisenstein en tot slot de beeldende kunst van Donatello, Vermeer, Goya, Kirchner, Wim T. Schippers, Shirin Neshat en Jeff Koons. Oh over de muzikale snelweg met afritten naar Gregoriaanse zang, Bach, Operette, minimal music, punk, elektronische muziek, pop, reggae, Dylan, Beatles, Bjork, Beck, Nirvana (en dit is niet eens 1/10 van de volledige muzieklijst) Om maar even wat dwarsstraten te noemen…..Bent u er nog?
Toch beoordelen veel leerlingen de toetsen, de lessen en het eindexamen positief. Het is pittig, maar leuk. Je bekijkt films, je wordt geconfronteerd met mooie dansen of opera’s en je mag dieper ingaan op kunstwerken. Kortom, ze halen hun hart op! De lessen zijn ook echt leuk om te geven, zeker wanneer je moet uitleggen wat de theosofie van Mondriaan nu inhoudt, Freud en Dali aan elkaar koppelt of je haalt een leerling naar voren om de danspasjes van Lodewijk XIV toe te lichten. Ik denk ook aan maskers maken voor Commedia dell’Arte of kubistische elementen halen uit een videoclip van The Red Hot Chili Peppers. Elke les is weer een ontdekkingsreis. Om je een inkijkje te geven in Kunst Algemeen wilde ik enkele vragen die gericht zijn op beeldende kunst met je delen. Je kunt ook zelf het 2014 examen maken. Ik ben benieuwd hoe je het maakt en wat je ervan vindt!
Vraag 1
afbeelding 1. William Blake / Grote rode draak en de Maagd Maria
In afbeelding 1 vertegenwoordigt Maagd Maria het goede en de draak het kwaad. Hier domineert het kwaad. Bespreek 3 aspecten van de vormgeving die benadrukken dat het kwaad het goede overheerst. Betrek beide figuren in je antwoord (2p = 2 punten).
Vraag 2
Onderwerpen uit de Bijbel zoals de Apocalypsdraak werden wel vaker gebruikt in de 19e eeuw. In die tijd was er in West-Europa ook sprake van herwaardering van de middeleeuwen. Geef een verklaring voor de herwaardering (1p)
——-
BLOK 2
Vraag 3
Volkszanger Hazes werd tegen het einde van zijn leven ook populair bij een high-art publiek. Geef hiervoor een verklaring vanuit het high-art publiek. Geef daarna een verklaring vanuit de artiest. (2p)
Vraag 4
De Salon, die in de 19e eeuw in het Musee du Louvre werd gehouden, speelde als instituut een belangrijke rol in de kunstwereld. Geef aan welke betekenis de Salon voor de kunstwereld had. (1p)
——-
BLOK 3
afbeelding 2: Ernst Ludwig Kirchner
Vraag 5
Ruim een eeuw na Desastres van Francisco de Goya onderging Europa de verschrikkingen van de Eerste Wereldoorlog. Ernst Ludwig Kirchner verbeeldde zijn paniek en ontreddering in een serie houtsnedes over een man die lijdt aan paranoia. Kirchners vormgeving betekende een radicale breuk met de esthetische traditie van de 19e eeuw. Leg uit waarom Kirchner met die traditie wilde breken. Bespreek daarna aan de hand van drie aspecten van de vormgeving hoe hij emotie uitdrukt in het schilderij op afbeelding 2 (3p)
Vraag 6
3A: Holocaust Monument Berlijn
3B: Holocaust Monument Berlijn
Op afbeelding 3A en 3B zie je het Holocaust monument in Berlijn van de Amerikaanse architect Peter Eisenman. Leg uit hoe dit monument naar de Holocaust verwijst. Betrek drie aspecten van de vormgeving in je uitleg. (3p)
Veel succes….
ps: voor antwoorden klik hier